Οι μουσικόφιλοι όλων των ηλικιών θα έχουν τη σπάνια χαρά το τελευταίο διήμερο του Σεπτέμβρη και το πρώτο διήμερο του Οκτώβρη, να απολαύσουν και φέτος το Φεστιβάλ Μουσικής Μπαρόκ Αθήνας στο θέατρο Χώρος στον Κεραμικό.
Το φετινό φεστιβάλ μουσικής Μπαρόκ καλύπτει όλα τα γούστα και απευθύνεται σχεδόν σε όλες τις ηλικίας των μουσικόφιλων της πρωτεύουσας εξασφαλίζοντας με ένα πολύ προσιτό εισιτήριο ένα διαχρονικό ταξίδι σε ένα μουσικό είδος που δεν είναι διόλου λόγιο ή απόμακρο αλλά γεμάτο ζωντάνια, συναίσθημα, πάθος και φαντασία, που άφησε ανεξίτηλα τη σφραγίδα του σε σύγχρονα είδη όπως η τζαζ και η ποπ !
Το Κοσμοδρόμιο είχε πριν λίγες μέρες την χαρά και την τιμή να συνομιλήσει με την καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Μπαρόκ, Αναστασία Μηλιώρη. Μέχρι τη συνομιλία μας ίσχυε το αρχικό πρόγραμμα. Ωστόσο, η ξαφνική αδιαθεσία της Αντιγόνης Τσάλλα, που είναι μία εκ των συντελεστών του συνόλου ELIKΩΝ Ensemble, ανέτρεψε τελευταία στιγμή τον σχεδιασμό με αποτέλεσμα η αρχικά προγραμματισμένη μουσική παράσταση της 28ης Σεπτεμβρίου του Φεστιβάλ Μπαρόκ να μεταφερθεί για τη Δευτέρα, 2 Οκτωβρίου 2023.
Ελπίζουμε να αναζωογονήσουμε το ενδιαφέρον σας για ένα μουσικό είδος που αντέχει στο χρόνο και διατηρεί ως τις μέρες μας πολλούς, αφοσιωμένους υποστηρικτές και να σας δώσουμε μία καλή αφορμή για να περάσετε ένα αξέχαστο μουσικό (και εντελώς εναλλακτικό σε σχέση με τα συνηθισμένα!) τετραήμερο.
Μπαρόκ: Μουσική εύληπτη και πανανθρώπινη!
Η μουσική μπαρόκ παραμένει ζωντανή και το ίδιο απολαυστική από τον 17 ο ως τον 21ο αιώνα και ενδεχομένως και ακόμη παραπέρα στο χρόνο. Τι πιστεύετε πως είναι αυτό που την κάνει μοναδική γοητεύοντας εκατομμύρια αφοσιωμένους λάτρεις της σε όλο τον κόσμο;
Η μουσική του μπαρόκ είναι εύληπτη για έναν μέσο ακροατή και είναι μία πανανθρώπινη μουσική γλώσσα, πάνω στην οποία βασίστηκαν και πολλά σύγχρονα μουσικά είδη όπως πχ. η τζαζ και η ποπ. Θεωρώ πως αυτό που γοητεύει το κοινό είναι ο γήινος ήχος των οργάνων εποχής, οι μεγάλες εκφραστικές αντιθέσεις, ο έντονος αυτοσχεδιασμός – πράγματα που χαρακτηρίζουν την ιστορική ερμηνεία – αλλά και οι ίδιες οι αρμονίες και οι ενορχηστρώσεις των έργων. Επίσης, νομίζω πως μας ελκύει και η συνάφεια με την παραδοσιακή μουσική της χώρας μας και άλλων χωρών.
Ποιο είναι το κοινό της στην Ελλάδα; Έχουμε κάποια αντίληψη της «ανθρωπογεωγραφίας» των ανθρώπων που ακούν μπαρόκ στη χώρα μας και τιμούν το φεστιβάλ που διοργανώνετε εδώ και αρκετά χρόνια ή ξεπερνά κοινωνικά, οικονομικά και πολιτισμικά στερεότυπα; Είναι για παράδειγμα μουσική που απευθύνεται στις μεγαλύτερες ηλικίες ή όχι;
Είναι ξεκάθαρα μια μουσική για όλες τις ηλικίες και σίγουρα δεν απευθύνεται μόνο στους μεγαλύτερους. Παρατηρούμε ωστόσο ότι οι άνθρωποι που τιμούν το φεστιβάλ είναι «μουσικόφιλοι», είναι άνθρωποι που διαλέγουν να παρακολουθούν γενικά συναυλίες και όχι μόνο αυτές που είναι πολύ προβεβλημένες. Ακούν μουσική στο σπίτι τους, στο αυτοκίνητο… ακούν μουσική με κάθε ευκαιρία, αφουγκράζονται και είναι ανοιχτοί σε νέα ακούσματα. Εξάλλου, ο τρόπος που προβάλλεται από το φεστιβάλ μας το υλικό, τα έργα και οι καλλιτέχνες, αλλά και οι χώροι στους οποίους φιλοξενείται και η τιμή του εισιτηρίου, το κάνει προσιτό για όλους.
Οι τέσσερις ξεχωριστές μουσικές παραστάσεις του Φεστιβάλ
Μιλήστε μας για το φετινό φεστιβάλ που ξεκινά από τις 28 Σεπτεμβρίου και ολοκληρώνεται τελικά στις 2 Οκτώβρη. Τι θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στο θέατρο Χώρος στον Κεραμικό;
Θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε 4 ξεχωριστές μουσικές παραστάσεις, η καθεμία με διαφορετική σύνθεση και θεματολογία.
Ξεκινάμε στις 29/9 με το Canto Soave Ensemble, με τις Νατάσσα Αγγελοπούλου, σοπράνο / Μάιρα Μηλολιδάκη, σοπράνο / Έφη Μηνακούλη: μέτζο σοπράνο, αναγεννησιακό λαούτο, θεόρβη / Κατερίνα Κτώνα: τσέμπαλο, άρπα. Πρόκειται για 4 μουσικούς με μεγάλη προσφορά στη μουσική ζωή του τόπου.
Με επίκεντρο την φωνητική μουσική που γράφτηκε για διάσημες τραγουδίστριες και σπουδαία γυναικεία φωνητικά σύνολα, το Canto Soave Ensemble θα μας μεταφέρει στις αυλές της Φλωρεντίας, της Φερράρα, της Μάντοβα και στη Βενετία των τελών του 16ου – αρχών του 17ου αιώνα. Μέσα από επιστολές, ημερολόγια και ποιήματα μας φανερώνει τα μυστικά των ταλαντούχων γυναικών που τόλμησαν να ζήσουν και να δημιουργήσουν, συχνά ενάντια στους κοινωνικούς κανόνες της εποχής τους.
Στη συνέχεια στις 30/9 θα απολαύσουμε το ντούο των Maria Palaska & Lee Santana. Ο Αμερικανός συνθέτης & λαουτίστας Lee Santana χρησιμοποιώντας την βιχουέλα – το αγαπητό όργανο της ισπανικής Αναγέννηση και των Εβραίων της Ισπανίας – μελοποιεί σεφαραδίτικα λαϊκά ποιήματα από τη Θεσσαλονίκη, γραμμένα στη Ladino, εμπνεόμενος από τον Luis de Milán (Ισπανό συνθέτη του 16ου αιώνα), και καταθέτοντας τη δική του συνθετική γραφή με σαφείς αναφορές στην τζαζ. Ερμηνεύει η διακεκριμένη σοπράνο Maria Palaska, με σημαντική εμπειρία και συμμετοχή σε μπαρόκ όπερες (Bayreuth Baroque, Φεστιβάλ Αθηνών,ΜΜΑ, κα.)
Το φεστιβάλ συνεχίζει την 1/10 με το Ensemble Diverse and Bizarre, (το σύνολο του οποίου είμαι ιδρυτικό μέλος) και τους λυρικούς τραγουδιστές Γρηγόρης Πυριαλάκο, Μαρία Σβάρνα και Δημήτρη Καλογιάννη. Θα παρουσιάσουμε την μικρή κωμική όπερα «La Dirindina» σε μουσική του Domenico Scarlatti και libretto του Girolamo Gigli. Πρόκειται για μία όπερα που λίγο πριν την πρεμιέρα της για το Καρναβάλι του 1715 στο Teatro Capranica στη Ρώμη, απαγορεύθηκε και αποσύρθηκε μετά από την λογοκρισία που δέχθηκε από το Βατικανό. Ο λόγος ήταν το σκανδαλώδες λιμπρέτο του αξιότιμου αλλά ασεβούς και σατιρικού Τοσκανού θεατρικού συγγραφέα Girolamo Gigli, που αποκάλυπτε τις υποκρισίες της «καλής κοινωνίας». Τη σκηνοθεσία και τη μετάφραση έχει κάνει ο Γρηγόρης Πυριαλάκος.
Στο Ensemble Diverse and Bizarre παίζουν οι: Αναστασία Μηλιώρη,μπαρόκ βιολί / Κίρα Σαπλαχίδου, φλάουτο τραβέρσο / Νικολέτα Χατζοπούλου, βιόλα ντα γκάμπα / Σεβαστιανός Μοτορίνος, τσέμπαλο.
Το Φεστιβάλ Μπαρόκ Αθήνας ολοκληρώνεται τελικά (μετά την ξαφνική αλλαγή του προγράμματος) την Δευτέρα, 2 Οκτωβρίου 2023 με το ELIKΩΝ Ensemble, δηλαδή την Αντιγόνη Τσάλλα στο φλάουτο τραβέρσο και τον Αλέξη Μαστιχιάδη στο τσέμπαλο, δύο πολύ δραστήριους σολίστες εντός και εκτός Ελλάδας. Το πρόγραμμα που έχουν διαλέξει αναδεικνύει το φλάουτο και το τσέμπαλο, δίνοντάς τους εξίσου σολιστικό ρόλο. Με τα εμβληματικά έργα του Johann Sebastian Bach, του Johann Joachim Quantz και του Johann Adolf Scheibe θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε γερμανικό όψιμο μπαρόκ στο απόγειό του!
Ο θρυλικός Lee Santana στο Φεστιβάλ Μπαρόκ
Κάθε μία από τις τέσσερις μουσικές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ είναι μοναδική. Ωστόσο, θα σας ρωτήσω, τι δεν πρέπει, κατά τη γνώμη σας, να χάσουμε με τίποτε στο φετινό φεστιβάλ;
Κοιτάξτε, η παρουσία και η συμμετοχή του Lee Santana στο φεστιβάλ είναι καταλυτική. Είναι ένας θρύλος της παλαιάς μουσικής, με συμμετοχές σε όλα τα μεγάλα φεστιβάλ παλαιάς μουσικής, με πολλά από τα πιο γνωστά μουσικά σύνολα ( Freiburg Baroque Orchestra, The Harp Consort, Hesperion XX, Musica Fiata), αλλά και με το δικό του συγκρότημα «Los Otros». Η δουλειά του ως σολίστ, ως κοντινουίστα και ως συνθέτη αποτυπώνεται σε περισσότερες από 60 παραγωγές CD. Τον θαυμάζω προσωπικά ως καλλιτέχνη και ως άνθρωπο. Η μουσική του πορεία είναι εφάμιλλη πολλών προβεβλημένων καλλιτεχνών όπως ο Jordi Savall, ο Ton Koopman, ο Gustav Leonhard και άλλοι. Στη θέση σας δεν έχανα με τίποτα τη συναυλία στις 30/9!
Ποιοι κρατικοί ή άλλοι φορείς πιστεύετε πως θα μπορούσαν να στηρίξουν ώστε να ενισχύσουν το Φεστιβάλ Μπαρόκ τα επόμενα χρόνια;
Σίγουρα η οικονομική υποστήριξη από τις Πρεσβείες των προσκεκλημένων από το εξωτερικό καλλιτεχνών, είτε από ιδρύματα που σχετίζονται με την εκάστοτε χώρα είναι πολύ σημαντική, αλλά όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, το Υπουργείο Πολιτισμού είναι ο πιο αναγκαίος και αυτονόητος οικονομικός υποστηρικτής γι’ αυτό το φεστιβάλ και για κάθε παρόμοια πρωτοβουλία.
Βλέπετε μελλοντικά το Φεστιβάλ Μπαρόκ Μουσικής να «ταξιδεύει» και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας;
Η απάντηση είναι ναι, θα το θέλαμε πολύ! Είμαστε ανοιχτοί σε προτάσεις!
