Μια παρατεταμένη ταραχή σε έναν συνήθως προβλέψιμο τομέα της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας εκτιμάται πως επέφερε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον Φλεβάρη του 2022. Πρόκειται για τον κλάδο της εξόρυξης και προμήθειας των πυρηνικών σταθμών με ουράνιο – καθώς και της συντήρησής τους, αφού σε πολλές περιπτώσεις τη σχετική τεχνογνωσία είχαν ρωσικές εταιρείες.
Πρώτη η Ουκρανία, όπως σημειώνει ο Economist, έσπευσε να υπογράψει μια 12ετή συμφωνία με τον Καναδά. Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας που επίσης εξαρτώνταν από τη Ρωσία προσπάθησαν να στραφούν σε άλλες πηγές. Τώρα, πρόκληση αποτελεί η εξεύρεση των απαραίτητων ποσοτήτων Ουρανίου.
Όπως αναφέρουν ειδικοί του κλάδου, οι εταιρείες που διαχειρίζονται πυρηνικούς σταθμούς λαμβάνουν συνήθως τις ποσότητες που έχουν ζητήσει δύο έως τρία χρόνια μετά την υπογραφή μιας σύμβασης. Έτσι, η αυξημένη ζήτηση είχε ως αποτέλεσμα έως τις 18 Σεπτεμβρίου η τιμή spot του ουρανίου να φτάσει τα 65 δολάρια ανά λίβρα, στο υψηλότερο σημείο από το 2011. Στο ετήσιο συνέδριο του κλάδου στο Λονδίνο, το οποίο συγκέντρωσε 700 αντιπροσώπους, ορισμένοι προειδοποίησαν ότι η τιμή θα μπορούσε να σκαρφαλώσει ακόμα και στα 100 δολάρια. Και αυτό γιατί οι δύο μεγαλύτεροι παραγωγοί έχουν εξαντλήσει τις δυνατότητές τους μέχρι το 2027, και κάποιες επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας ενδέχεται να βρεθούν αντιμέτωπες με ελλείψεις ακόμα και το 2024.
Σε ετήσια βάση χρησιμοποιούνται 85.000 τόνοι ουρανίου, μια ποσότητα πολύ μικρή σε σχέση με τους εκατομμύρια τόνους χαλκού, για παράδειγμα. Το μεγαλύτερο μέρος των προμηθειών προέρχεται απευθείας από τα ορυχεία. Ο Καναδάς και το Καζακστάν, δύο αξιόπιστοι εξαγωγείς, αντιπροσωπεύουν το 60% της εν λόγω πρωτογενούς προμήθειας. Το ένα τέταρτο της συνολικής παγκόσμιας προσφοράς ωστόσο φτάνει από δευτερογενείς πηγές. Τα εξαντλημένα μπλοκ καυσίμων, που αντικαθίστανται κάθε τρία έως τέσσερα χρόνια, εμπλουτίζονται και επαναχρησιμοποιούνται. Τα καύσιμα παράγονται επίσης με αραίωση ουρανίου οπλικού επιπέδου, το οποίο περιέχει πάνω από 90% σχάσιμα στοιχεία, σε συγκεντρώσεις μόλις 3-4%. Κατά τις δύο δεκαετίες που ακολούθησαν τον ψυχρό πόλεμο, η αραίωση μόλις 30 τόνων ετησίως αντικατέστησε 10.000 τόνους ετήσιας παραγωγής των ορυχείων.
Σε αυτή τη σχετικά ήρεμη αγορά, λοιπόν, δύο παράγοντες προκαλούν σφοδρές αναταράξεις. Ο πρώτος είναι η αναζωπύρωση της ζήτησης. Όπως σημειώνει ο Economist, για χρόνια μετά την καταστροφή στη Φουκουσίμα το 2011, το κλείσιμο των εργοστασίων στην Ιαπωνία, τη Γερμανία και αλλού προκάλεσε πλεόνασμα στην αγορά. Όμως η αναζήτηση σταθερών πηγών ενέργειας με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησαν τις κυβερνήσεις πίσω στην πυρηνική ενέργεια, η οποία έχει περίπου τις ίδιες εκπομπές με την αιολική ενέργεια και μπορεί να λειτουργήσει ακόμη και αν κλείσουν οι αγωγοί αερίου. Περίπου 60 νέοι αντιδραστήρες βρίσκονται υπό κατασκευή, οι οποίοι υπολογίζεται ότι θα προσθέσουν επιπλέον 15% στην παγκόσμια ικανότητα παραγωγής πυρηνικής ενέργειας κατά την επόμενη δεκαετία.
Ένας άλλος παράγοντας είναι οι μικροί «σπονδυλωτοί» αντιδραστήρες που, καθώς είναι φθηνοί και εύκολοι στην κατασκευή, θα μπορούσαν να εκτοξεύσουν τη ζήτηση για καύσιμα. Εκτιμάται ότι τέτοιου είδους αντιδραστήρες θα μπορούσαν να καλύπτουν το ήμισυ της παραγωγής στη Γαλλία ως το 2040.
Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια πολλές είναι οι ιδιωτικές εταιρείες που έχουν εισέλθει στον κλάδο. Δύο από τις μεγαλύτερες εξ αυτών, η Sprott Physical Uranium Trust και Yellow Cake, έχουν εξασφαλίσει τα τελευταία χρόνια 22.000 τόνους ουρανίου – πάνω δηλαδή από το 1/4 της ετήσιας ζήτησης. Και, από ότι φαίνεται, έχουν καιρό να κρατήσουν την ποσότητα αυτή για καιρό. Μέχρι να κριθεί ότι η προώθησή της στην αγορά θα είναι επαρκώς επικερδής.
Διαβάστε επίσης:
