Η διάσπαση του αριστερού κόμματος Die Linke στη Γερμανία είναι γεγονός. Σε συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο, στον πιο επίσημο χώρο, εκεί που κάνει τις ενημερώσεις η ομοσπονδιακή κυβέρνηση και δίνει τις συνεντεύξεις Τύπου ο ίδιος ο Καγκελάριος, η Ζάρα Βάγκενκνεχτ ανακοίνωσε χτες Δευτέρα 23/10 την αποχώρησή της από το αριστερό κόμμα και τη δρομολόγηση ίδρυσης νέου κόμματος.

Ο τίτλος προς το παρόν είναι «Συμμαχία Ζάρα Βάγκενκνεχτ-Για Λογική και Δικαιοσύνη» (BSW-Für Vernunft und Gerechtigkeit). Μαζί της αποχωρούν άλλοι εννέα ομοσπονδιακοί βουλευτές και βουλεύτριες, ανάμεσά τους ο πρώην συμπροεδρεύων του κόμματος, υψηλόβαθμος συνδικαλιστής στη βιομηχανία μετάλλου, Κλάους Ερνστ, αλλά και η πρώην επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος της Αριστεράς, Αμίρα Μοχάμεντ Άλι.

Η αποχώρηση ήταν προδιαγεγραμμένη και το ερώτημα ήδη τα τελευταία δύο χρόνια ήταν το πότε θα γινόταν. Το κόμμα της Αριστεράς εμφάνιζε προβλήματα και βαθμιαία είχε βυθιστεί σε μια πολλαπλή κρίση ήδη από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας και εντονότερα την τελευταία πενταετία. Στο κόμμα εμφανίζονταν σε γενικές γραμμές δύο τάσεις: μία που κατόρθωσε τα τελευταία χρόνια να κερδίζει την πλειοψηφία στα συνέδρια. Μέσα από αυτήν εκφραζόταν αφ’ ενός η μερίδα εκείνη που ήθελε τη συνδιαχείριση μέσα από κυβερνήσεις συνασπισμού και συμμετείχε σε τέτοιες προωθώντας νεοφιλελεύθερες πολιτικές με πινελιές κοινωνικής ευαισθησίας και αφ’ ετέρου μέλη που προωθούσαν μια ατζέντα δικαιωματισμού, βάζοντας υπόρρητα σε δεύτερη μοίρα τα βασικά υλικά ζητήματα του κόσμου της εργασίας.

Από την άλλη μεριά, συσπειρωνόταν γύρω από την Βάγκενκνεχτ ένα μεγάλο τμήμα που προέτασσε ζητήματα που αφορούν κατά κύριο λόγο εργατικά και εργασιακά ζητήματα και απέρριπτε την κυριαρχία του δικαιωματισμού στις πολιτικές προτεραιότητες. Το ζήτημα του δικαιωματισμού και του τρόπου που γινόταν αντιληπτή η συμμετοχή στη διακυβέρνηση κρατιδίων και δήμων, αλλά και το ερώτημα του πως και πόσο είναι σημαντική η εκπροσώπηση των εργαζόμενων μισθωτών στρωμάτων οδήγησαν σε διεύρυνση του χάσματος και τελικά στη χτεσινή ανακοίνωση της αποχώρησης.

Η Βάγκενκνεχτ έχει εδώ και καιρό ηγηθεί μιας τάσης που θέτει συγκεκριμένα ζητήματα θεωρώντας πως έτσι μπορεί να απευθυνθεί σε μεγάλα πλειοψηφικά ακροατήρια, καθώς η ίδια πιστεύει πως το αριστερό κόμμα δεν καταφέρνει πλέον να το πετύχει αυτό. Ο λόγος της περιστρέφεται σταθερά ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, οπότε αναδείχθηκε σε δημοφιλή πολιτικό, σε ζητήματα μισθού, εργασιακών δικαιωμάτων. Θα απείχε από την αλήθεια να ισχυριστεί κανείς πως το αριστερό κόμμα δεν αναφερόταν εξίσου σε τέτοια θέματα που αφορούν στις σχέσεις κεφαλαίου εργασίας. Όμως, η Βαγκενκνεχτ υπενθύμιζε συνεχώς και επίμονα την κεντρική σημασία του τρόπου διανομής του πλούτου στη γερμανική κοινωνία ως προϊόν μιας σχέσης ανταγωνιστικής. Υπό αυτήν την έννοια εξέφραζε και εκφράζει έναν παραδοσιακό σοσιαλιστικό, μαρξιστικό πολιτικό λόγο και κριτική.

Στην αποστασιοποίησή της από τις πλειοψηφικές επιλογές του κόμματός της στάθηκε , πέρα από τον δικαιωματισμό, μεταξύ άλλων σε ζητήματα όπως η μετανάστευση και η στάση της Γερμανίας στον πόλεμο της Ουκρανίας. Όσον αφορά τη μετανάστευση η Βάγκενκνεχτ προκρίνει περιορισμούς και αντιπροτείνει, αφενός αύξηση των ποσών που η Γερμανία δίνει ως αναπτυξιακή βοήθεια προς τις χώρες καταγωγής των μεταναστών και προσφύγων ώστε να μειωθεί η ανάγκη για μετανάστευση, αφετέρου δε, ζητά τη γενναία φορολόγηση των πλουσίων και του κεφαλαίου ώστε να εξασφαλισθούν πόροι που να ενισχύσουν τις γεννήσεις και τις νέες γενιές στην ίδια τη Γερμανία και συνολικά να ενισχυθεί το κοινωνικό κράτος.

Η Βάγκενκνεχτ προτείνει, και αυτό είναι σημαντικό πλεονέκτημά της, την αναθεώρηση της γερμανικής στρατηγικής στον κόσμο και την υιοθέτηση της πολυπολικής αντίληψης με περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων της χώρας με την Ασία κυρίως. Αυτό εκφράζεται τόσο στη στάση που προτείνει για τη Γερμανία σε σχέση με την Κίνα όσο και στην κριτική που ασκεί ενάντια στην πολιτική των κυρώσεων ενάντια στη Ρωσία. Οι απόψεις αυτές δεν είναι περιθωριακές στο γερμανικό πλαίσιο.

Ειδικά για το ζήτημα της Ουκρανίας, η Βάγκενκνεχτ πρωτοστάτησε σε μια σημαντική διοργάνωση φιλειρηνικών διαδηλώσεων φέτος τον Φεβρουάριο που σημείωσαν σημαντική επιτυχία και που δεν στηρίχθηκαν από το κόμμα της. Στηρίχθηκαν όμως από μια ευρεία συμμαχία πολιτών, πολιτικών και άλλων παραγόντων της χώρας σηματοδοτώντας μια συναίνεση που ξεπερνούσε κλασικά πολιτικά τείχη. Αυτή διοργάνωση συνάντησε την αντίδραση και του αριστερού κόμματος, εντός του οποίου υπάρχουν πολλά στελέχη που συντάσσονται λίγο ή πολύ με την νατοϊκή πολιτική.

Αντιδράσεις

Σύσσωμο το πολιτικό και μιντιακό σύστημα της Γερμανίας αντέδρασε αρνητικά στην ανακοίνωση της αποχώρησης και στην αναγγελία της διάθεσης να ιδρυθεί νέο κόμμα: από τα δεξιά μέσα ενημέρωσης που κατηγορούν τον κύκλο γύρω από τη Βάγκενκνεχτ ως αντικαπιταλιστές και κομμουνιστές ή συμπαθούντες τον Πούτιν μέχρι τα πιο κεντροαριστερά που βλέπουν μέσα στις προτάσεις σχετικά με τη θέση της Γερμανίας στον κόσμο «εθνικισμό» αλλά και το αριστερό κόμμα που μιλά για απαράδεκτη κίνηση και ζητά από τους βουλευτές να παραιτηθούν από τις έδρες τους.

Σε αυτό το τελευταίο, έχει ενδιαφέρον η εκατέρωθεν επιχειρηματολογία: η ηγεσία του κόμματος ισχυρίζεται πως οι δέκα βουλευτές που αποχώρησαν εξελέγησαν επειδή το κόμμα εξέλεξε τρεις βουλευτές σε μονοεδρικές. Το κόμμα στις εκλογές του 2021 δε συγκέντρωσε το απαιτούμενο 5% αλλά πήρε λίγο λιγότερο. Κανονικά θα έχανε την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, καθώς στη Βουλή μπαίνουν τα κόμματα που παίρνουν 5% και πάνω σε όλη την επικράτεια. Αν όμως ένα κόμμα πάρει λιγότερο αλλά εκλέξει το λιγότερο δύο βουλευτές σε μονοεδρικές τότε το κόμμα αυτό μπαίνει στη βουλή. Αυτό συνέβη λοιπόν με το αριστερό κόμμα.  Από τους τρεις απευθείας εκλεγμένους βουλευτές όμως κανείς δεν υποστηρίζει την Βάγκενκεχτ και την ομάδα της. Ο κύκλος όμως περί την Βάγκενκνεχτ απαντά πως ακριβώς η παρουσία τους στα ψηφοδέλτια οδήγησε πολύ κόσμο στο να ψηφίσει το κόμμα. Αν έλειπαν αυτοί το κόμμα θα είχε πάρει πολύ λιγότερες ψήφους και δε θα είχε εκλέξει ούτε καν τους τρεις απαραίτητους υποψηφίους των μονοεδρικών. Και δείχνουν το αποτέλεσμα των κρατιδιακών εκλογών στις 8 Οκτωβρίου σε Βαυαρία και Έσση, όπου χωρίς πια τη στήριξη της τάσης Βάγκενκνεχτ, το αριστερό κόμμα καταποντίστηκε.

Οι προοπτικές του κόμματος που πλέον είναι στην τελική φάση πριν την ίδρυσή του είναι πάντως καθόλα θετικές: σε δημοσκόπηση που διεξήχθη τις τελευταίες μέρες το κόμμα της Βάγκενκνεχτ υποστηρίζεται από το 12,5% των ερωτηθέντων ενώ το 27% θα μπορούσε να φανταστεί να το ψηφίζει.