Του Κώστα Ράπτη, αναδημοσίευση από τον ιστότοπο Capital.gr
Η ανθρώπινη τραγωδία είναι αυτή καθαυτήν ένα βαρύ μέγεθος. Αλλά και το πολιτικό αδιέξοδο που περιβάλλει τη νέα μεσανατολική σύγκρουση που ξέσπασε στις 7 Οκτωβρίου δεν βαραίνει λιγότερο. Στον δεύτερο μήνα της αιματοχυσίας, το μεν ανθρωπιστικό κόστος πληρώνεται ασύμμετρα από την παλαιστινιακή πλευρά, όμως η ισραηλινή πλευρά βλέπει το δικό της πλεονέκτημα να ροκανίζεται.
Το μαρτυρούν αυτό οι παλινωδίες της εβδομάδας που πέρασε ανάμεσα στην κυβέρνηση του Βενιαμίν Νετανιάχου και τους στενότερους συμμάχους της, αρχής γενομένης από τις ΗΠΑ. Το μαρτυρούν επίσης οι εκτιμήσεις του πολύπειρου Εχούντ Μπαράκ, άλλοτε αρχηγού του ισραηλινού στρατού και κατόπιν πρωθυπουργού με τους Εργατικούς κατά την κατάρρευση των συνομιλιών του Καμπ Ντέιβιντ και το ξέσπασμα της «δεύτερης Ιντιφάντα» το έτος 2000.
«Το χρονικό παράθυρο κλείνει», σημείωσε ο Μπαράκ σε συνέντευξή του στο Politico και πρόσθεσε: «Είναι σαφές ότι οδηγούμαστε σε προστριβή με τους Αμερικανούς σχετικά με τη στρατιωτική επίθεση. Η Αμερική δεν μπορεί μεν να υπαγορεύει στο Ισραήλ τι να κάνει, όμως δεν μπορούμε και να την αγνοούμε». Όπως εκτίμησε ο ίδιος, «πρέπει να συμμορφωθούμε με τις αμερικανικές απαιτήσεις μέσα στις επόμενες δύο με τρεις εβδομάδες, μπορεί και λιγότερο».
Βέβαια, οι αμερικανικές απαιτήσεις είναι εξ ορισμού αντιφατικές – διότι υπαγορεύονται πρωτίστως από τη μακρά προεκλογική περίοδο στην οποία έχουν εισέλθει οι ΗΠΑ, με τους Ρεπουμπλικανούς, ως κατεξοχήν εκφραστές της (σιωνιστικής) «Χριστιανικής Δεξιάς», να χαρακτηρίζουν απαράδεκτη οποιαδήποτε προβολή όρων από την κυβέρνηση Μπάιντεν προς το Ισραήλ και τους Δημοκρατικούς να βλέπουν την αριστερή πτέρυγα της εκλογικής τους βάσης να τους εγκαταλείπει – συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανοεβραίων της νεότερης γενιάς που πρωτοστατούν σε διαδηλώσεις συμπαράστασης προς την Παλαιστίνη, αλλά και τους (καθοριστικούς σε πολιτείες όπως το Μίσιγκαν) Αραβο-Αμερικανούς.
Ωστόσο, καθώς οι Παλαιστίνιοι νεκροί ξεπερνούν, σύμφωνα με την τελευταία καταμέτρηση από το υπουργείο Υγείας της Γάζας, τους 11.078 (ανάμεσά τους και 4.506 παιδιά) και ενώ τα συστηματικά ισραηλινά πλήγματα στις πολιτικές, κατεξοχήν δε τις υγειονομικές, υποδομές αποδεικνύεται ότι δεν οφείλονται σε αστοχία, το κλίμα διεθνώς αλλάζει, ακόμα και στις χώρες (βασικά της Δύσης) που εξαρχής βρέθηκαν στο πλευρό του Ισραήλ.
Πλέον το κυρίαρχο αφήγημα των Δυτικών ηγετών είναι ότι το αναγνωρισμένο δικαίωμα του Ισραήλ να αμύνεται απέναντι σε οργανώσεις σαν τη Χαμάς, που ευθύνονται για τον θάνατο 1.400 Ισραηλινών στις 7 Οκτωβρίου, δεν μπορεί να ασκείται με αδιαφορία απέναντι στο διεθνές και το ανθρωπιστικό δίκαιο.
Πρωτεργάτες στην ανάδειξη του «ασύμμετρου», διόλου «στοχευμένου» και ξέφρενα εκδικητικού χαρακτήρα των στρατιωτικών επιχειρήσεων του Ισραήλ υπήρξαν οι πέραν κάθε μεροληψίας υπηρεσίες του ΟΗΕ (από την UNWRA και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας μέχρι την Ύπατη Αρμοστεία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και εμμέσως τον ίδιο τον Γ.Γ. Αντόνιο Γκουτέρες), που ήδη μετρούν πάνω από 100 νεκρούς μεταξύ εργαζομένων τους στη Γάζα.
Εξού και σταδιακά εμφανίζονται φωνές υπέρ της επιβολής κυρώσεων κατά του Ισραήλ, λ.χ. από την «Πράσινη» αντιπρόεδρο της βελγικής κυβέρνησης, Πέτρα ντε Σούτερ, και την υπουργό Κοινωνικών Δικαιωμάτων της Ισπανίας (και ηγέτιδα των Pοdemos), Ιόνε Μπελάρα.
Στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της G7 στο Τόκιο η κριτική προς το Ισραήλ διατυπώθηκε πολύ υπαινικτικά. Όμως οι όροι που έθεσε ο Άντονι Μπλίνκεν για την «επόμενη μέρα» φανέρωναν μιαν ορισμένη αυστηροποίηση της στάσης της Ουάσινγκτον. Όπως είπε, οι ΗΠΑ τάσσονται κατά μιας ανακατάληψης, κατοχής, μείωσης των εδαφών, εκτόπισης του πληθυσμού ή νέου αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ μετά τη λήξη του πολέμου, αλλά αντιθέτως προκρίνουν τη σύνδεσή της με την Παλαιστινιακή Αρχή που ελέγχει τη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη και την εκκίνηση μιας πολιτικής διαδικασίας στην κατεύθυνση της «λύσης δύο κρατών» για το Μεσανατολικό. Όπως είπε, δεν υπάρχει επιστροφή στην προ της 7ης Οκτωβρίου κατάσταση – και αυτό δεν αφορά μόνο τον έλεγχο της περιοχής από τη Χαμάς.
Οι δηλώσεις Μπλίνκεν αποτέλεσαν προφανώς απάντηση στη συζήτηση που κινητοποίησε ο ίδιος ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Βενιαμίν Νετανιάχου, αναφέροντας ότι η χώρα του προτίθεται να διατηρήσει επ’ αόριστον τον έλεγχο ασφαλείας της Γάζας. Αποτέλεσαν επίσης το προϊόν της ψυχρής υποδοχής που επιφυλάχθηκε στον Μπλίνκεν κατά την τελευταία περιοδεία του σε αραβικά κράτη και την Τουρκία, όπου βολιδοσκόπησε διαθέσεις για πιθανή «φιλοξενία» του πληθυσμού της Γάζας στην Αίγυπτο και αλλού.
Η αχίλλειος πτέρνα του Μπλίνκεν είναι το ότι οι ΗΠΑ (και συνολικά η Δύση) δεν διανοούνται να ξεστομίσουν τη λέξη «εκεχειρία», εφόσον αυτή θα συνιστούσε πολιτική νίκη της Χαμάς. Βρίσκονται, έτσι, στην αντιφατική θέση να προβάλλουν όρους ως προς τις δευτερεύουσες όψεις μιας στρατιωτικής επιχείρησης την οποία δεν κατακρίνουν αυτή καθαυτήν. Όμως η εθνοκάθαρση που απεύχονται υλοποιείται αντικειμενικά όσο συνεχίζεται το σφυροκόπημα που αφήνει χωρίς εστίες και υποδομές το πλείστον του πληθυσμού της Γάζας, την ίδια ώρα που η Χαμάς, παρά την περικύκλωση των δυνάμεών της, διατηρεί την επιχειρησιακή ικανότητα να εξαπολύει ρουκέτες βαθιά στο έδαφος του Ισραήλ, όπως χθες. Και, βέβαια, το πεδίο της ανάληψης διπλωματικών πρωτοβουλιών μένει ανοιχτό για ποικίλους τρίτους: από τη Μόσχα, η οποία πρότεινε χθες τη σύγκληση περιφερειακής διάσκεψης σε υπουργικό επίπεδο, μέχρι τις αραβο-μουσουλμανικές χώρες, οι οποίες εμφανίζουν, έπειτα από δεκαετίες πολιτικών και σεχταριστικών διαιρέσεων, ένα πρωτόγνωρο επίπεδο συσπείρωσης.
Υπό αυτή την έννοια, η σημερινή και αυριανή ημέρα αποτελούν σημείο καμπής, καθώς η Σαουδική Αραβία φιλοξενεί έκτακτες συνεδριάσεις τόσο του Αραβικού Συνδέσμου όσο και του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας. Στη δεύτερη, μάλιστα, θα συμμετάσχει και ο πρόεδρος του Ιράν, Εμπραχίμ Ραϊσί, σε συνέχεια του κλίματος συνεννόησης που δημιούργησε η ιρανο-σαουδαραβική συμφιλίωση με κινεζική μεσολάβηση τον Μάρτιο. Είναι προφανές το άγχος των χωρών της περιοχής να μην υπάρξει διεύρυνση της σύγκρουσης, την οποία ωστόσο ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Χοσέιν Αμιραμπντολαχιάν, χαρακτήρισε χθες «αναπόφευκτη», όσο περνούν οι μέρες.
Ο τελευταίος λόγος προφανώς ανήκει στους μη κρατικούς περιφερειακούς συμμάχους της Τεχεράνης, όπως οι Χούθι της Υεμένης ή η Χεζμπολάχ του Λιβάνου, ο ηγέτης της οποίας, Χασάν Νασράλα, πρόκειται σήμερα να εκφωνήσει νέο διάγγελμα, έπειτα από αυτό της 3ης Νοεμβρίου, το οποίο διακρινόταν από σχετική αυτοσυγκράτηση.
