Δραματική ήταν η έκκληση και καταφυγή του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στην επίκληση του άρθρου 99 του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ. Το άρθρο 99 δίνει τη δυνατότητα στον εκάστοτε Γ.Γ. του ΟΗΕ «να θέτει υπόψη του Συμβουλίου Ασφαλείας κάθε θέμα που κατά τη γνώμη του μπορεί να απειλήσει τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας». Είναι η πρώτη φορά που η ο Γκουτέρρες κάνει χρήση αυτής της δυνατότητας παρεμβολής στην ατζέντα του Συμβουλίου Ασφαλείας η οποία άλλωστε έχει χρησιμοποιηθεί πολύ σπάνια, μόλις τρεις φορές στην ιστορία του ΟΗΕ.
Το Ισραήλ έχει ήδη αντιδράσει χαρακτηρίζοντας τον Γκουτέρες «κίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη», ενώ ήδη ο πρωθυπουργός της Ισπανίας έχει σπεύσει να στηρίξει την πρωτοβουλία του ΓΓ του ΟΗΕ, όπως και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Ακολουθεί το κείμενο της επιστολής του Γκουτέρες προς τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Ασφαλείας:
Αγαπητέ κύριε Πρόεδρε,
Σας γράφω δυνάμει του άρθρου 99 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών για να θέσω υπόψη του Συμβουλίου Ασφαλείας ένα θέμα το οποίο, κατά τη γνώμη μου, μπορεί να επιδεινώσει τις υπάρχουσες απειλές για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
Περισσότερες από οκτώ εβδομάδες εχθροπραξιών στη Γάζα και το Ισραήλ έχουν προκαλέσει φρικτό ανθρώπινο πόνο, υλικές καταστροφές και συλλογικά τραύματα σε ολόκληρο το Ισραήλ και τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.
Περισσότεροι από 1.200 άνθρωποι σκοτώθηκαν βάναυσα, μεταξύ των οποίων 33 παιδιά, και χιλιάδες τραυματίστηκαν στις αποτρόπαιες τρομοκρατικές πράξεις της Χαμάς και άλλων παλαιστινιακών ένοπλων ομάδων στις 7 Οκτωβρίου 2023, τις οποίες έχω καταδικάσει επανειλημμένα. Περίπου 250 άνθρωποι απήχθησαν, συμπεριλαμβανομένων 34 παιδιών, εκ των οποίων περισσότεροι από 130 εξακολουθούν να κρατούνται αιχμάλωτοι. Πρέπει να απελευθερωθούν αμέσως και άνευ όρων. Οι μαρτυρίες για σεξουαλική βία κατά τη διάρκεια των επιθέσεων προκαλούν αποτροπιασμό.
Οι άμαχοι σε όλη τη Γάζα αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο. Από την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης του Ισραήλ, περισσότεροι από 15.000 άνθρωποι φέρονται να έχουν σκοτωθεί, εκ των οποίων πάνω από το 40% ήταν παιδιά. Χιλιάδες άλλοι έχουν τραυματιστεί. Περισσότερες από τις μισές κατοικίες έχουν καταστραφεί. Περίπου το 80% του πληθυσμού των 2,2 εκατομμυρίων έχει εκτοπιστεί βίαια, σε όλο και μικρότερες περιοχές. Περισσότεροι από 1,1 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν αναζητήσει καταφύγιο σε εγκαταστάσεις της UNRWA σε όλη τη Γάζα, δημιουργώντας συνθήκες υπερπληθυσμού, αναξιοπρεπείς και ανθυγιεινές. Άλλοι δεν έχουν πού να καταφύγουν και βρίσκονται στο δρόμο. Εκρηκτικά κατάλοιπα του πολέμου καθιστούν περιοχές μη κατοικήσιμες. Δεν υπάρχει ουσιαστική προστασία των αμάχων.
Το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης στη Γάζα καταρρέει. Τα νοσοκομεία έχουν μετατραπεί σε πεδία μάχης. Μόνο 14 από τα 36 νοσοκομεία λειτουργούν έστω και μερικώς. Τα δύο μεγάλα νοσοκομεία στη νότια Γάζα λειτουργούν με αριθμό κλινών τριπλάσιο από τη χωρητικότητά τους και ξεμένουν από βασικές προμήθειες και καύσιμα. Φιλοξενούν επίσης χιλιάδες εκτοπισμένους. Υπό αυτές τις συνθήκες, ακόμα περισσότεροι άνθρωποι θα πεθάνουν χωρίς περίθαλψη τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες.
Στη Γάζα δεν υπάρχει ασφαλής τόπος.
Εν μέσω συνεχών βομβαρδισμών από τις Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας και χωρίς οι άνθρωποι να έχουν στέγη ή τα απαραίτητα για την επιβίωση, περιμένω ότι σύντομα η δημόσια τάξη θα καταρρεύσει εντελώς λόγω των απελπιστικών συνθηκών, καθιστώντας αδύνατη ακόμη και την περιορισμένη ανθρωπιστική βοήθεια. Ενδέχεται να δούμε να εξελίσσεται μια ακόμη δυσμενέστερη κατάσταση, συμπεριλαμβανομένων επιδημικών ασθενειών και αυξανόμενης πίεσης για μαζικές εκτοπίσεις σε γειτονικές χώρες. Στο ψήφισμα 2712 (2023), το Συμβούλιο Ασφαλείας ‘καλεί για την ενίσχυση της παροχής των αναγκαίων προμηθειών για την κάλυψη των ανθρωπιστικών αναγκών του άμαχου πληθυσμού, ιδίως των παιδιών.
Οι σημερινές συνθήκες καθιστούν αδύνατη τη διεξαγωγή ουσιαστικών ανθρωπιστικών επιχειρήσεων. Παρ’ όλα αυτά, προετοιμάζουμε εναλλακτικές λύσεις για να παρακολουθούμε την εφαρμογή της απόφασης, έστω και αν αναγνωρίζουμε ότι υπό τις παρούσες συνθήκες, αυτό δεν είναι εφικτό.
Ενώ η παράδοση προμηθειών μέσω της Ράφα συνεχίζεται, οι ποσότητες είναι ανεπαρκείς και έχουν μειωθεί μετά τη λήξη της παύσης. Απλά δεν είμαστε σε θέση να φτάσουμε σε εκείνους που έχουν ανάγκη στη Γάζα. Οι δυνατότητες των Ηνωμένων Εθνών και των ανθρωπιστικών εταίρων τους έχουν αποδεκατιστεί από τις ελλείψεις προμηθειών, την έλλειψη καυσίμων, τη διακοπή των επικοινωνιών και την αυξανόμενη ανασφάλεια. Το ανθρωπιστικό προσωπικό ακολούθησε τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών της Γάζας που εκκενώθηκαν στο νότιο τμήμα της Γάζας ενόψει των στρατιωτικών επιχειρήσεων που ακολούθησαν. Τουλάχιστον 130 συνάδελφοι της UNRWA έχουν σκοτωθεί, πολλοί μαζί με τις οικογένειές τους.
Αντιμετωπίζουμε σοβαρό κίνδυνο κατάρρευσης του ανθρωπιστικού συστήματος. Η κατάσταση επιδεινώνεται γρήγορα σε καταστροφή με δυνητικά μη αναστρέψιμες συνέπειες για το σύνολο των Παλαιστινίων και για την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα πρέπει να αποφευχθεί με κάθε κόστος.
Η διεθνής κοινότητα έχει την ευθύνη να χρησιμοποιήσει όλη την επιρροή της για να αποτρέψει την περαιτέρω κλιμάκωση και να τερματίσει αυτή την κρίση. Καλώ τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας να πιέσουν για να αποτρέψουν μια ανθρωπιστική καταστροφή. Επαναλαμβάνω την έκκλησή μου για κήρυξη ανθρωπιστικής κατάπαυσης του πυρός. Αυτό επείγει. Ο άμαχος πληθυσμός πρέπει να σωθεί από μεγαλύτερη βλάβη. Με την εφαρμογή ανθρωπιστικής κατάπαυσης του πυρός, μπορούν να αποκατασταθούν τα μέσα επιβίωσης και η ανθρωπιστική βοήθεια να παραδοθεί με ασφάλεια και εγκαίρως σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας.
Παρακαλώ δεχθείτε, κύριε Πρόεδρε, τη διαβεβαίωση της ύψιστης εκτίμησής μου.
António Guterres
