Ανταπόκριση από το Μπουένος Άιρες
Στις 10 Δεκεμβρίου η Αργεντινή δεν απέκτησε απλώς τον πρώτο ακροδεξιό πρόεδρο από την εποχή της δικτατορίας, αλλά και τον πρώτο πρόεδρο εβραϊκού θρησκεύματος. Ο Χαβιέρ Μιλέι όμως, ο μεγάλος νικητής των εκλογών της 19ης Νοεμβρίου, δεν είναι από εβραϊκή οικογένεια, αλλά μεγάλωσε ως καθολικός. Η ανακοίνωση βέβαια του προσηλυτισμού του στην εβραϊκή θρησκεία, μια εβδομάδα μετά την εκλογική του νίκη, δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Ο «αναρχοκαπιταλιστής» και «ελευθεριακός» πολιτικός (αυτοπροσδιορισμοί του ιδίου) είχε γνωστές σχέσεις με ραβίνους όπου μελετούσαν μαζί την Τορά, από μια οικονομική σκοπιά, μια μελέτη η οποία εμπνέει εν μέρη και την οικονομική του πολιτική.
Και αν ο προσηλυτισμός αυτός δεν είχε πολιτικές προεκτάσεις και περιοριζόταν στις πνευματικές ανησυχίες του Μιλέι, δεν θα είχαμε τίποτα παραπάνω να προσθέσουμε πέρα από το να τον ευλογεί ο Γιαχβέ (ή πιο ορθά ο Αδονάι) και πως η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα – και αν το μονοπάτι επιλογής του είναι η αβρααμική αυτή θρησκεία, αυτό συνιστά σίγουρα αναβάθμιση από τις περίεργες πνευματικές δηλώσεις του κατά καιρούς. Υπενθυμίζεται πως ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Αργεντινής Δημοκρατίας είχε μια ιδιαίτερη σχέση με τον σκύλο του, ο οποίος και απεβίωσε πριν από κάποια χρόνια, με τον Μιλέι όμως να τον κλωνοποιεί και να δηλώνει πως λαμβάνει από το σκυλί συμβουλές για την οικονομική του πολιτική. Συγκριτικά λοιπόν, ο οικονομικός σχεδιασμός μέσω Τορά αποτελεί μια πιο ορθολογιστική λύση -τουλάχιστον έχει από πίσω μια ιστορική εμπειρία χιλιάδων ετών στα ανθρώπινα τεκταινόμενα.
Αλλά δεν είμαστε εδώ να συζητήσουμε τις υπαρξιακές ανησυχίες του Χαβιέρ Μιλέι, παρά τη σύνδεσή τους με την πραγματικότητα. Διότι προφανώς ο Χαβιέρ Μιλέι με την κίνησή του αυτή στέλνει και ένα ακόμη ηχηρό μήνυμα υποστήριξης στο Ισραήλ, μήνυμα το οποίο συμμερίζεται και η «Διεθνής των Ακροδεξιών», με εκπροσώπους όπως ο Μπολσονάρου και ο Τραμπ. Υποπτευόμαστε πως η ακραιφνής στήριξη που δίνουν οι ακροδεξιοί ανά την υφήλιο, μαζί με το πολιτικό κέντρο της Δύσης, στο κράτος του Ισραήλ συνδέεται κατά έναν τρόπο με τις υπαρξιακές ανησυχίες του Δυτικού Κόσμου -ανησυχίες τις οποίες φαίνεται να απαντά δυναμικά το Ισραήλ. Διότι, αν πρέπει να βάλουμε σε μια γραμμή την κρίση την οποία βιώνει ο πλανήτης μας την τελευταία δεκαετία, είναι ακριβώς αυτή: ο συνδυασμός μιας κρίσης στο εσωτερικό της Δύσης μαζί με την υπαρξιακή φρίκη πως νέες δυνάμεις έρχονται στο προσκήνιο της Ιστορίας. Και ως γνωστόν, το ψώνιο του πρωταγωνιστή δεν πεθαίνει εύκολα. Η σκηνή της Ιστορίας, κατά τη Δύση, δεν χωρά πολλούς. Προς επίτευξη του στόχου αυτού, απαιτείται εσωτερική και εξωτερική θωράκιση μαζί με την απώλεια των μεγάλων εργατικών και δημοκρατικών κατακτήσεων του 19ου και κυρίως του 20ου αιώνα. Και κανένα κράτος του δυτικού κόσμου δεν έχει δώσει καλύτερα δείγματα γραφής της νέας κατάστασης από το Ισραήλ.
Το Ισραήλ ως μοντέλο για το μέλλον
«Αυτό που εύχομαι είναι σε εκατό χρόνια να μη γίνει δια της βίας η Ευρώπη σκουρόχρωμα» είχε δηλώσει η Άννα Διαμαντοπούλου, σε μια δημαγωγική σύνοψη του προβλήματος, όπως το αντιμετωπίζει παραδοσιακά η ακροδεξιά και τα τελευταία χρόνια όλο και πιο ανοιχτά το λεγόμενο Φιλελεύθερο Κέντρο (η κ. Διαμαντοπούλου εν προκειμένω υπήρξε ανερυθρίαστα ειλικρινής, συνήθως αυτά τα πράγματα καλύτερα είναι να υπονοούνται και να μη λέγονται). Από τον κάθε μπάρμπα που στα καφενεία αναφωνεί «για την αλλοίωση του πολιτισμού μας», μέχρι τις δηλώσεις Μπορέλ περί «ευρωπαϊκού κήπου», ο οποίος κινδυνεύει από τη ζούγκλα, η ανησυχία αυτή μετουσιώνεται σε οργανωμένη πολιτική από τις κυβερνήσεις: Ευρώπη-Φρούριο, στρατόπεδα συγκέντρωσης για πρόσφυγες και μετανάστες (κόντρα σε κάθε λογική, ανθρωπισμό και νόμο), καθημερινές σχεδόν κρατικές δολοφονίες στα νερά της Μεσογείου. Το πρόβλημα βέβαια παραμένει: μπορεί να μην τους θέλουμε, αλλά χρειαζόμαστε μετανάστες διότι πολύ απλά γερνάμε. Υπό αυτή την οπτική, και η αμφισβήτηση του δικαιώματος στην άμβλωση παύει να είναι μια ιδεοληψία, αλλά αποτελεί προσπάθεια απάντησης του προβλήματος. Διότι, δεν αρκεί να έχουμε νέο πληθυσμό: πρέπει να είναι και λευκός πληθυσμός. Η λογική αυτή, στη βάση της οποίας έχουμε και την απαγόρευση των αμβλώσεων σε μια σειρά χώρες, είναι πιο έντονη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Στις ΗΠΑ και τη Λατινική Αμερική η υπογεννητικότητα δεν αφορά το σύνολο της κοινωνίας, αλλά εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στις λευκές κοινότητες των χωρών αυτών. Η απαγόρευση των αμβλώσεων γίνεται για τον λόγο αυτό ακριβώς: για να γεννιούνται περισσότερα λευκά παιδιά και να μην γίνουν οι κοινωνίες τους σκουρόχρωμες, όπως φοβάται η Άννα Διαμαντοπούλου.
Το Ισραήλ βέβαια έχει το πάει το θέμα ένα βήμα παραπέρα, εκπληρώνοντας τους πιο μύχιους πόθους της ακροδεξιάς. Αντιμέτωπο με την αριθμητική υπεροχή των Αράβων, το κράτος του Ισραήλ κάλεσε τους Εβραίους της Αιθιοπίας τη δεκαετία του ‘80 για να διαπιστώσει πως, ως Αιθίοπες, οι άνθρωποι αυτοί ήταν σκουρόχρωμοι. Η λύση δόθηκε με την εξαναγκαστική στείρωση των γυναικών οι οποίες έφτασαν στη χώρα και οι πολίτες Β’ και Γ’ κατηγορίας περιορίστηκαν σε ελεγχόμενους αριθμούς (για το θέμα έχουμε γράψει εδώ). Πράγματι το Ισραήλ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το πιο ολοκληρωμένο και λειτουργικό μοντέλο αποικιοκρατικού κράτους που έχει δημιουργήσει η Δύση. Το έθεσε πολύ γλαφυρά η επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, τον Απρίλιο του 2023, στο μήνυμά της για την 75η επέτειο ίδρυσης του ισραηλινού κράτους: «Κάνατε, κυριολεκτικά, την έρημο να ανθίσει». Αυτή η φρικτή αποστροφή, η παρουσίαση δηλαδή της Παλαιστίνης ως ερήμου, άνευ πληθυσμού, λες και η Νακμπα δεν συνέβη ποτέ, λες και το Ισραήλ αγόρασε άδειο οικόπεδο. Μια λογική που έρχεται πολύ πριν τη δημιουργία του Ισραήλ, μια λογική που συνεχίζει και ματώνει περιοχές του κόσμου, όπως η Λατινική Αμερική. Ο καλός φίλος του Ισραήλ, πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Μπολσονάρου, έβλεπε περιοχές της χώρας του ως ακατοίκητες και προς εκμετάλλευση: αγνοώντας τους πολυάριθμους γηγενείς πληθυσμούς. Ήθελε να κάνει την ζούγκλα κήπο και αυτός, αλλά δεν είχε το κατάλληλο ιδεολογικό κάλυμμα. Κάπως έτσι φτάνουμε στο δεύτερο σημείο: το ιδεολογικό.
Το Ισραήλ έχει κατορθώσει όχι μόνο να εφαρμόζει μια απάνθρωπη πολιτική, όχι απλά να την επεκτείνει χρόνο με το χρόνο, όχι μόνο να αγνοεί το ένα ψήφισμα του ΟΗΕ μετά τον άλλο, αλλά απαιτεί και να του ζητάμε συγνώμη, όταν κάποιος τολμά να υπογραμμίσει τα εγκλήματά του. Η εικόνα των κουστουμαρισμένων εκπροσώπων σε Ουάσιγκτον και Ευρώπη να κουνάνε το δάχτυλο απέναντι σε όποια κριτική στο Τελ Αβίβ, να κραυγάζουν «αντισημιτισμός» σε μια εμετική προσπάθεια ανατροπής της πραγματικότητας, σε μια αντιστροφή των ρόλων θύματος-θύτη, είναι ζηλευτή για την παγκόσμια (μάλλον δυτική) ακροδεξιά. Αυτοί που, παραδοσιακά, τις τελευταίες δεκαετίες ήταν οι φορείς του αντισημιτισμού στις κοινωνίες μας εγκαταλείπουν ο ένας με τον άλλον την παλιά τους ρητορική, και προβάλλουν πάνω στον «παλιό εχθρό Εβραίο» την εικόνα του λευκού, πολιτισμένου ανθρώπου όπου τα βάζει με «ανθρώπινα ζώα» (human animals οι Παλαιστίνιοι, κατά τον Ισραηλινό Υπουργό Άμυνας). Πρόσφατα ανακοινώθηκε πως ο Μιλέι, θα συμπεριλάβει σε κομβική θέση στο κυβερνητικό του σχήμα έναν πρώην νεοναζιστή, τον Ροδόλφο Μπάρα, ο οποίος στο μεταξύ έχει απολογηθεί για τον παλαιό του αντισημιτισμό και ξαναβαφτίστηκε στην κολυμπήθρα του Σιλωάμ, σε μια γνώριμη κωλοτούμπα στην οποία έχουν επιδοθεί και Έλληνες πολιτικοί.
Η (φανταστική) απειλή που κάποτε εκπροσωπούσε ο Εβραίος στο συλλογικό θυμικό της Δύσης αντικαταστάθηκε στον 21ο αιώνα με τη μουσουλμανική απειλή. Και η ιδέα πως όποιος αμφισβητεί το δικαίωμα της Δύσης να επιβάλλει τη θέλησή της πάνω στους υπόλοιπους λαούς του πλανήτη πρέπει να απολογείται, είναι θελκτική για την ακροδεξιά, η οποία μονίμως νιώθει πως δεν έχει χώρο έκφρασης. Παραλληλισμούς μπορούμε να κάνουμε και με την πρώτη φάση του πολέμου στην Ουκρανία, όπου πολλοί Ρώσοι έχασαν την εργασία τους στην Ευρώπη, γιατί δεν καταδίκαζαν τις ενέργειες του «κακού Πούτιν» ενώ ακόμη και σήμερα οι Ρώσοι που ζουν στο εξωτερικό πρέπει διαρκώς να προσφέρουν άτυπα «πιστοποιητικά πολιτικών φρονημάτων», να είναι καλοί Ρώσοι. Σε μια τελευταία ανάλογη εξέλιξη, το ομοσπονδιακό κρατίδιο της Σαξονίας-Άνχαλτ στη Γερμανία απαιτεί, ως προαπαιτούμενο, την αναγνώριση του κράτους του Ισραήλ από τους αιτούμενους γερμανική υπηκοότητα (πολλοί εκ των οποίων είναι αραβικής καταγωγής). Το αν το αραβικό μίσος ενάντια στο Ισραήλ αποτελεί αντισημιτισμό με την κλασική έννοια, σηκώνει μεγάλη συζήτηση, συζήτηση που βέβαια η Δύση δεν είναι διατεθειμένη να κάνει. Να σημειωθεί πως αυτές οι ενέργειες δεν είναι πρωτοβουλίες ακροδεξιών σχηματισμών, αλλά δυνάμεων του φιλελεύθερου κέντρου.
Σε έναν τρίτο άξονα, πολύ κομβικό και για τις δικές μας κοινωνίες, το Ισραήλ έχει να επιδείξει μια αξιοθαύμαστη (ή για πολλούς από μας τρομακτική) εσωτερική θωράκιση. Δεν μπορούμε να σκεφτούμε πιο τυπικό δείγμα μιλιταριστικής κοινωνίας στο σήμερα, με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις να μην αναλαμβάνουν μόνο κομβικό ρόλο στον τομέα της ασφάλειας, αλλά να αποτελούν ιδεολογικό καθοδηγητή της κοινωνίας (μέσω της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας), καθώς και μοχλό οικονομικής ανάπτυξης μέσω των αναρίθμητων start up που ελέγχει η στρατιωτική μηχανή του Τελ Αβίβ. Η ισραηλινή κοινωνία συσπειρώνεται ολοένα και περισσότερο γύρω από το αφήγημα του κινδύνου που την περιβάλλει, οι κάτοικοι πάνε για καφέ με τα αυτόματα όπλα τους, ενώ η κυβέρνηση του Νετανιάχου προωθεί μεταρρυθμίσεις με ξεκάθαρο αντιδημοκρατικό αποτύπωμα, όπως αυτή στο χώρο της δικαιοσύνης, η οποία και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στο εσωτερικό της χώρας. Ο έλεγχος της πληροφορίας και του αφηγήματος, μια αντίστοιχη TINA όπως ξέρουμε και στην Ελλάδα, έχει μετατρέψει το Ισραήλ σε έναν πολύ δύσκολο χώρο για τους έχοντες διαφορετική άποψη. Η μεγάλη επιτυχία ήταν η σταδιακή οικοδόμηση αυτής της δυστοπίας, με παράλληλη παραχώρηση ατομικών δικαιωμάτων, όπως των ΛΟΑΤΚΙ (σημαία των οποίων κυμάτισε ως απελευθέρωση στην ισοπεδωμένη Γάζα, σε μια ακόμη εμετική αντιστροφή της πραγματικότητας).
Όρμπαν, Μπολσονάρου, Μιλέι και Τραμπ και αναρίθμητοι άλλοι ακροδεξιοί βλέπουν στο Ισραήλ την υλοποίηση των πολιτικών τους και προσφέρουν απλόχερα τη στήριξή τους. Η περίπτωση του Μιλέι, με τον οποίο ξεκινήσαμε την ιστορία μας, είναι απλά λίγο πιο γραφική, εξαιτίας και των ιδιαίτερων προσωπικών του χαρακτηριστικών.
Για τον Χαβιέρ Μιλέι, δεν αρκούσε να στηρίζει τις επιλογές του σιωνιστικού κράτους, ούτε να να αντιγράψει τις πολιτικές του: ήθελε να γίνει ένας από αυτούς. Μια ανάλογη περίπτωση είχαμε και στο παρελθόν με τον ακροδεξιό πολιτικό του AfD στη Γερμανία, τον Μαρσέλ Γιαρόν Γκολντχάμερ, ο οποίος ασπάστηκε τον Ιουδαϊσμό και έλαβε και την ισραηλινή υπηκοότητα. Το μεγάλο στοίχημα για εμάς είναι να μην ακολουθήσουν την πορεία τους οι δικές μας κοινωνίες και αποδεχθούν κοινωνικά μοντέλα τα οποία όχι απλά προσομοιάζουν σε απαρτχάιντ ,αλλά πολλές φορές το υπερβαίνουν. Η ένθερμη ή σιωπηρή υποστήριξη μιας εξελισσόμενης γενοκτονίας θα είναι ένα αποφασιστικό βήμα στη φασιστικοποίηση των κοινωνιών μας, πέρα από ένα εξόφθαλμο έγκλημα. Η Γάζα δεν είναι απλά το πεδίο μάχης ενός πάνοπλου κράτους και ενός λαού που διψά για ελευθερία, ούτε απλά κρίνεται η ουσιαστική ύπαρξη του διεθνούς δικαίου. Η Γάζα είναι η μητέρα των μαχών αυτή τη στιγμή, διότι εκεί κρίνεται το αν θα γίνουμε σαν το τέρας που φοβόμαστε. Και ο όρκος που δόθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι επιτακτικός. «Ποτέ ξανά».
