Ο σκηνοθέτης Πέρης Μιχαηλίδης μιλάει στο Κοσμοδρόμιο για το έργο του Gilbert Adair «The Dreamers» που παρουσιάζει στο Θέατρο Φούρνος, ένα οδοιπορικό στην έκρηξη του γαλλικού Μάη του ᾽68, με έντονες σινεφίλ αναφορές αλλά και μουσικές της εποχής που ερμηνεύονται ζωντανά στη σκηνή και δραματουργικό «όχημα» την περιπετειώδη σχέση τριών νέων της περιόδου.

Πώς σας ήρθε η ιδέα της μεταφοράς του «The Dreamers» στο θέατρο; Υπήρξε κάποια αφορμή, κάποιο συγκεκριμένο έναυσμα ή πρόκειται για σχέδιο χρόνων;

Κανένα σχέδιο χρόνων και ούτε σχεδιάζω τι έργο θα ανεβάσω το 2032, κάθε εποχή σου δείχνει με τι και ποιο έργο της παγκόσμιας ή της ελληνικής δραματολογίας θα πρέπει ίσως να ασχοληθείς. Στον χειμώνα που πέρασε κυριάρχησαν οι κινητοποιήσεις των σπουδαστών των δραματικών σχολών για τα πτυχία τους και την εξίσωσή τους με το απολυτήριο Λυκείου.

Ήταν ένα θέμα για το μέλλον τόσων παιδιών που αποφάσισαν να αφιερώσουν τη ζωή τους στο θέατρο κι ό,τι αφορά τις σπουδές γύρω από αυτό. Σκέφτηκα τη δική μου γενιά του ’70 που έζησε με χίλιες στερήσεις όσον αφορά τα βιβλία, την πληροφόρηση, την έλλειψη χρημάτων, έτσι θεώρησα ενδιαφέρον αυτή την εποχή που διανύουμε να έρθει στη σκηνή ενός -διαχρονικά πειραματικού- θεάτρου όπως είναι ο ‘’Φούρνος’’ ο άνεμος που διαπέρασε το Παρίσι κινητοποιώντας χιλιάδες φοιτητές, με οδηγούς τη διανόηση της εποχής όπως ο Σαρτρ, ο Φουκώ, ο Ζενέ, η Σιμόν Ντε Μποβουάρ, ο Γκυ Ντεμπόρ. Να γίνει επίσης αναφορά στη νουβέλ βαγκ -των Ζαν Λυκ Γκοντάρ και Φρανσουά Τρυφό- που έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη διάρκεια του εξεγερμένου Μάη του ’68. Οι νέες παράτολμες ιδέες στην πολιτική του Μάη ζητούσαν επιτακτικά την εφαρμογή τους, οι κοινωνικές σχέσεις μπήκαν σε αμφισβήτηση, η τέχνη βγήκε στους δρόμους, οι ηθοποιοί της νουβέλ βαγκ Άννα Καρίνα, Ζαν Πιερ Λεό, ηγήθηκαν κινητοποιήσεων μαζί με τους σκηνοθέτες τους.

Η ιδέα του Μάη του ’68 που τη μετέφερε και ο Μπερτολούτσι στην ταινία του βασισμένος στο βιβλίο του Γκιλμπέρ Ανταίρ ‘’Οι Ονειροπόλοι’’ εστιάζοντας ωστόσο στον ερωτισμό μεταξύ των τριών νέων, ήταν μια ακόμη αφορμή για να ανεβάσω το έργο. Η παράσταση ακολουθεί το βιβλίο του Ανταίρ και με την αριστοτεχνική πέννα του Ίκαρου Μπαμπασάκη έγινε οδοιπορικό στο εξεγερμένο Παρίσι καταγράφοντας πολλές από τις πτυχές της εποχής διασκευάζοντας το κείμενο του συγγραφέα.  

Το «The Dreamers» έχει ιστορική αναφορά στο 1968. 55 χρόνια μετά, τι μπορεί να πει και τι φιλοδοξείτε να πει στη νεότερη γενιά ανθρώπων το έργο;

Η νέα γενιά αναζητά η ίδια χωρίς δεσμεύσεις τα δικά της πιστεύω και ιδανικά… μπορεί να αναζητήσει και να έρθει σε επαφή με τα κείμενα του Γκι Ντεμπόρ στην ‘’Κοινωνία του θεάματος’’ όπως και με ανάλογα κείμενα της εποχής που ανατρέπουν μια σειρά από κατεστημένα πράγματα δίνοντας το έναυσμα για την ‘’επίθεση στην ουτοπία’’ με τα τραγούδια του Μπομπ Ντίλαν και του Νιλ Γιανγκ, αλλά και με τον ύμνο των Led Zeppelin ‘’Stairway to heaven’’. Πιστεύω ότι η σημερινή μυστική υπόγεια διαδρομή που συνδέει με τον Μαη είναι αυτό που κάνει ο Λεξ εκφράζοντας με μελαγχολικά επαναλαμβανόμενο τρόπο τις διαψεύσεις των ονείρων μιας ολόκληρης γενιάς. Αυτή είναι κι η διαφοροποίηση του Μάη με το σήμερα, τότε έγινε η ‘’έφοδος στην ουτοπία’’ με το σύνθημα ‘’πάρτε τις επιθυμίες για πραγματικότητα’’ και αφέθηκαν στο όνειρο μετά ωστόσο ήρθε η απόλυτη διάψευση που συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Πόσο πιστοί επιλέξατε να είναι στο στιλ και τη ματιά του Γκοντάρ το έργο;

Η σκηνοθεσία ακολούθησε τη μέθοδο της δεύτερης περιόδου του Γκοντάρ αυτή της στράτευσης και την επιρροή του από από τη φουτουριστική κινηματογραφική γραφή του Τζίγκα Βερτόφ, με κολάζ διαφορετικών υλικών από διάφορα είδη θεάτρου αφήγηση, βαριετέ ,θέατρο ντοκουμέντο με αποσπασματικότητα και ασυνέχεια πολύ κοντά στη μέθοδο των fragments ενός άλλου δημιουργού του Γερμανού συγγραφέα Χάινερ Μύλλερ. Oι εναλλαγές των σκηνών με jump cuts αλά Γκοντάρ με post punk ανατρεπτικό χιούμορ οδηγούν την παράσταση σε ένα road movie σε κλειστό χώρο.

Οι τρεις εξαιρετικοί ηθοποιοί ‘’βουτηγμένοι’’ στις σινεφίλ αναφορές ζουν, αφηγούνται και παριστάνουν αποσπάσματα από ταινίες της νουβέλ βαγκ, αλλά και μορφές διαφόρων σταρς του Χόλιγουντ. Ένα μέρος της παράστασης είναι αφιερωμένο στην ουτοπία του Μάη με αναφορές στα συνθήματα, αλλά και στο κείμενο ‘’Η κοινωνία του θεάματος’’ του εμπνευστή του Μάη του ’68 Γκυ Ντεμπόρ.

Πόσο επίκαιρα είναι τα συνθήματα και τα σχέδια της γενιάς του ‘68; Έχουμε την εικόνα μιας Γαλλίας πολύ λιγότερο επαναστατικής σήμερα. Μήπως ο ατομικισμός και ο κυνισμός έχει διαρρήξει τη σχέση νιότης και εξέγερσης;

Η κάθε εποχή έχει τα δικά της συνθήματα. Τα συνθήματα του Μάη είχαν ένα παράφορο ρομαντισμό αυτόν που αγκάλιασε όλη τη δεκαετία του ’70 και τροφοδότησε την τέχνη με δημιουργούς όπως το ‘’θέατρο του Ήλιου’’ της Αριάν Μιουσκίν στη Γαλλία, Living Theatre, το La Mama στην Αμερική που πήραν το μήνυμα από την εξέγερση του Μάη και το μετέφεραν στο θέατρο. Στη σημερινή πραγματικότητα παρακολουθούμε την επέλαση του συντηρητισμού που σκορπάει απογοήτευση στους νέους σε ολόκληρη την Ευρώπη και τα συνθήματα του Μάη του ’68 φαντάζουν ρομαντική ουτοπία. Στη ζοφερή και πεσιμιστική πραγματικότητα που μας περιβάλλει ‘’μόνο η ποίηση δεν είναι σκουπίδια’’ θα έγραφε ο Ρομπέρτο Μπολάνιο .

Το εμβόλιμο video στο οποίο εμφανίζεται ο Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης τι ρόλο επιτελεί στο όλο δημιουργικό εγχείρημα;

Ο Ίκαρος είναι camarade -προσφώνηση του ήρωα του Κολτές στη ‘’Νύχτα πριν από τα δάση’’ το έργο που ανέβασα στο Φούρνο το ΄92- τον ακολουθώ πολλά χρόνια σε διάφορες εκδηλώσεις, ποιητικές βραδιές διαβάζοντας ως ηθοποιός ποίηση, πεζογραφία κι αυτό τον καιρό στις εκδηλώσεις κάθε Κυριακή στη Στέγη Bibliotheque στην πλατεία Εξαρχείων. Μαζί οργανώσαμε βραδιές στο Beton7 για το Beat generation, για τον Ουίλιαμ Μπάροουζ και πολλούς άλλους. Είναι ένας ακάματος συλλέκτης συναισθημάτων, με τον σάκο εκστρατείας γεμάτο από λογοτέχνες που έχει ή πρόκειται να μεταφράσει, έτοιμος να δεχτεί τη πιο παράτολμη πρόταση για συνεργασία. Θεωρώ ότι το στιλ και η περσόνα του Ίκαρου λείπουν από το σινεμά και το θέατρο. Του πρότεινα να παίξει τον πατέρα των δυο ηρώων του έργου έναν ‘’συντηρητικό αναρχικό’’ όπως ο ίδιος χαρακτηρίζει τον ρόλο του.

Το εγχείρημα της κινηματογράφησης ανέλαβε η Χλόη Ακριθάκη που είχα μαζί της μια υπέροχη συνεργασία – η οποία έκανε τη φωτογράφηση και τα βίντεο της παράστασης. Η συνεργασία μαζί της μου δημιούργησε την αισιοδοξία ότι υπάρχουν ακόμη άνθρωποι με βαθιά κουλτούρα που μπορούν και δουλεύουν ακομπλεξάριστα, με αυτοθυσία έχοντας μοναδικό στόχο την επιτυχία μιας παράστασης. Θέλω να την ευχαριστήσω πολύ γι’αυτό.

Τέλος, παραφράζοντας το Σαρτρ σκέφτομαι ότι…’’ναι, η κόλαση είναι οι άλλοι, εκτός από τους αγαπημένους μας φίλους’’.

The Dreamers:
Μετάφραση – διασκευή : Γιώργος -Ίκαρος Μπαμπασάκης
Σκηνοθεσία : Πέρης Μιχαηλίδης
Κοστούμια : Δέσποινα Χειμώνα
Μουσική σύνθεση : Δημήτρης Δημάκης
Φωτογράφιση – βίντεο : Χλόη Ακριθάκη
Χορογραφία : Μαρία Μάργαρη
Βοηθοί σκηνοθέτη : Ειρήνη Παραπαρέκη, Μαρία Μάργαρη
Επικοινωνία : Νατάσα Παππά

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί:
Μπάμπης Αθανασόπουλος, Βιβή Λέκκα, Δημήτρης Δημάκης
Στο βίντεο παίζει ο Γιώργος – Ίκαρος Μπαμπασάκης

Πληροφορίες παράστασης
Χώρος : Θέατρο Φούρνος (Μαυρομιχάλη 168, Αθήνα 114 72)
Τηλ.: 210 6460748 / https://fournos-culture.gr/el/
Ημέρες & ώρα παραστάσεων : Δευτέρα στις 21:00, Τρίτη στις 21:00
Τιμές εισιτηρίων : 12 ευρώ (κανονικό), 10 ευρώ (φοιτητικό, ανέργων, θεατών άνω των 65 ετών), 8 ευρώ (ατέλειες)

Ηλεκτρονική προπώληση εισιτηρίων : https://www.more.com/theater/the-dreamers/