«Κάποιος που είναι ευγενικός απέναντι σου, αλλά αγενής προς τον σερβιτόρο, δεν έχει καλό χαρακτήρα». Δεν πρόκειται για κάποιο παλιό γνωμικό, από τα αποστάγματα της λαϊκής σοφίας, το οποίο έφτασε στις μέρες μας σε μια πιο απλοποιημένη μορφή. Πρόκειται, όμως, για ένα αρκετά δημοφιλές τεστ προσωπικότητας, ευρύτερα γνωστό ως “The Waiter Rule”, το οποίο χρησιμοποιούν οι CEO διαφόρων επιχειρήσεων κάνοντας το τραπέζι σε υποψήφια στελέχη και παρατηρώντας προσεκτικά την συμπεριφορά αυτών προς τους σερβιτόρους στο εκάστοτε εστιατόριο. Προέρχεται από το βιβλίο «Unwritten Rules Of Management» το οποίο έγραψε ένας πρώην CEO ονόματι Μπιλ Σουάνσον (Βill Swanson) το 2005, αν και μάλλον επρόκειτο για διαδεδομένη τακτική, η οποία έτυχε να καταγραφεί εκείνη την περίοδο.
Σημασία έχει ότι το πώς συμπεριφέρεσαι σε ένα επιχειρηματικό γεύμα σε κάποιον που σε εξυπηρετεί εκείνη τη στιγμή και που δεν θα ξαναδείς μάλλον ποτέ στη ζωή σου, άρα δεν έχουν τεθεί κάποια συγκεκριμένα όρια εκ των προτέρων, μια προκαθορισμένη επαγγελματική σχέση στην οποία πρέπει να κρατάς προσχήματα και να εκφράζεσαι μέσα σε ένα καθορισμένο πλαίσιο, δείχνει όντως το χαρακτήρα σου. Κι αυτό θα κοιτάξει ο μέλλων προϊστάμενός σου.
Όπως θα προσπαθήσει να εντοπίσει οποιαδήποτε συμπεριφορά μπορεί να φέρει σε δύσκολη θέση τους υπόλοιπους συμμετέχοντες στο επιχειρηματικό αυτό γεύμα. Αν όλοι περνούν καλά ή απλά διατηρούν κάποια ισορροπία, εύκολα μπορεί να τη διαταράξει κάποιος που φέρεται άσχημα, γίνεται αγενής και ίσως εξευτελίζει κιόλας έναν εργαζόμενο κι επαγγελματία, όπως είναι ένας σερβιτόρος. Μια τέτοια συμπεριφορά, εύκολα εικάζει κάποιος, πως θα μπορούσε να επαναληφθεί και στα γραφεία της επιχείρησης, ανάμεσα σε συναδέλφους, ανά πάσα στιγμή (πόσω μάλλον σε στιγμές έντασης).
Οι σερβιτόροι, βέβαια, δεν έχουν καμία ανάγκη να διαβάσουν το βιβλίο κανενός πρώην CEO για να καταλάβουν τον χαρακτήρα των ανθρώπων που εξυπηρετούν. Είτε εργάζονται σε κάποιο μικρό cafe, είτε σε ταβέρνα, είτε σε fine dining, είτε σε φάμπρικα με τυρόπιτες και μίλκο, ξέρουν πολύ καλά τι έχουν απέναντί τους και τι αντιμετωπίζουν κάθε φορά. Η γκάμα των ανθρωποτύπων, αλλά και των συμπεριφορών που μπορεί να είναι πιο παροδικές και να οφείλονται σε διάφορες αιτίες, είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Το πλήθος των προσβολών είναι τέτοιο που ή σε συντρίβει ή, σε κάνει πιο δυνατό. Αλλά και το πλήθος των όμορφων στιγμών, μια καλή κουβέντα που θα πει ένας πελάτης ή κάτι πιο προσωπικό που θα μοιραστεί μαζί σου, προσδίδει σε αυτή τη δουλειά μια ιδιαιτερότητα που δεν την συναντάς αλλού.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι ένας σερβιτόρος δεν εκπλήσσεται κάθε φορά – μα, κάθε φορά, από την κακή συμπεριφορά κάποιου πελάτη. Είναι πάντα αδιανόητο πώς κάποιος που έρχεται να φάει αποκτά εκείνη τη στιγμή και για όσο διαρκεί το φαγητό του, μια σχέση εξουσίας μαζί σου. Αυθαίρετα. Αλλά την αποκτά. Αναλόγως και του επιπέδου καλλιέργειάς του (και δεν λέμε μόρφωσης γιατί οι γιατροί, για παράδειγμα, που έχουν πολυετείς σπουδές και τίτλους, μπορεί να είναι κι από τους πιο αγενείς πελάτες ενός εστιατορίου). Ο άλλος μπορεί να νομίζει ότι είσαι σερβιτόρος άρα υπηρέτης του. Μπορεί να νομίζει ότι είσαι σερβιτόρος γιατί δεν σπούδασες τίποτα στη ζωή σου. Ή γιατί δεν έχεις ικανότητες. Μπορεί να νομίζει ότι μπορεί να σε διατάζει όπως διατάζει τη γυναίκα του ή τα παιδιά του στο σπίτι του. Μπορεί να θέλει να ξεσπάσει πάνω σου γιατί δεν πάνε καλά οι δουλειές του ή γιατί δεν του έκατσε η γκόμενα ή ο γκόμενος ή γιατί φύσηξε και του στράβωσε λίγο το περουκίνι. Αμέτρητοι οι λόγοι.
Θα μου πείτε, στα άλλα επαγγέλματα δεν συμβαίνει αυτό; Γενικά στην εξυπηρέτηση πελατών; Ναι, συμβαίνει. Γενικά με άξεστο κόσμο έχουμε να κάνουμε γύρω μας. Αλλά στο φαγητό οι άνθρωποι με κάποιο τρόπο αποκαλύπτονται λίγο περισσότερο. Θα ανοίξουν το στόμα τους. Μια σωματική λειτουργία σε δημόσιο χώρο. Μπορεί να λερωθούν, να πέσει σάλτσα πάνω τους. Να μην ξέρουν τι στο καλό να το κάνουν εκείνο το πιρούνι που είναι τοποθετημένο δεξιότερα από άλλα δύο πιρούνια. Κι έτσι αισθάνονται εκτεθειμένοι. Και είναι. Για όσο διαρκεί όλο αυτό.
Ευτυχώς, όμως, τις περισσότερες φορές σε ένα τραπέζι με έναν άθλιο πελάτη αν δεν είναι μόνος του κάποιος από την παρέα του θα αναλάβει να δείξει την απαιτούμενη ευγένεια κατανοώντας την αμηχανία των στιγμών ή τη βαθειά ενόχληση του εργαζομένου. Συνήθως αφήνουν και καλά tips σαν εξιλέωση. Τα οποία φυσικά γίνονται δεκτά ως μέρος της δουλειάς, αλλά δεν είναι ικανά να εξαλείψουν από τη μνήμη τον κακό χαρακτήρα του συγκεκριμένου πελάτη. Έχει σφραγιστεί. Τέλος.
