Έχει επισημανθεί έγκαιρα και πριν από την πρόσφατη ένταση και πολεμική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή:
Η πρόκληση για τις ΗΠΑ σε αυτό το κοσμοϊστορικό σημείο καμπής στο οποίο βρίσκεται συνολικά ο πλανήτης δεν περιορίζεται στους Ταλιμπάν και στη Ρωσική Ομοσπονδία. Και άλλοι δρώντες θα προσπαθήσουν να δοκιμάσουν τα όρια της αμερικανικής ισχύος, απογυμνώνοντας τις ΗΠΑ και φανερώνοντας την επιταχυνόμενη αποδυνάμωση και παρακμή της ηγεμονικής επιρροής και ισχύος τους, που πλέον μετατρέπεται σε κατάρρευση (σελ. 177).
Πράγματι αυτό διαδραματίζεται μπροστά στα μάτια μας, καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη μια νέα πρόκληση απέναντι στους Αμερικανούς, από τους «Υποστηρικτές του Θεού» (Anṣār Allāh, γνωστούς ως Χούθι) αυτή τη φορά στην Ερυθρά Θάλασσα, και πιο συγκεκριμένα από την εδαφική τους βάση στη βορειοδυτική Υεμένη.
Δεν αναφέρω την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ ως άμεση παρά μόνο ως έμμεση πρόκληση για τις ΗΠΑ, καθώς την εντάσσω στο εξής πλαίσιο: Μετά από την αμερικανική αποτυχία αποτροπής της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία ακολούθησε η αποτυχία αποτροπήςτης επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ.
Δίχως την άτακτη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και την πτώση της Καμπούλ στους Ταλιμπάν στις 15 Αυγούστου 2021 και δίχως την αμερικανική αποτυχία αποτροπής της ρωσικής εισβολής και την έναρξη του διακρατικού πολέμου στο έδαφος της Ουκρανίας στις 24 Φεβρουαρίου 2022, είναι πολύ πιθανόν ότι δεν θα είχε υπάρξει η ισραηλινή αποτυχία αποτροπής της επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Οι Ταλιμπάν στην Κεντρική Ασία (Αφγανιστάν), οι Ρώσοι στην Ανατολική Ευρώπη (Ουκρανία) και πλέον οι Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα (Υεμένη) δοκιμάζουν και συνάμα φανερώνουν τα όρια της συνεχώς συρρικνούμενης αμερικανικής ισχύος. Το ίδιο κάνουν οι Παλαιστίνιοι της Λωρίδας της Γάζας με τα όρια της ισραηλινής ισχύος.
Επιπλέον, θυμίζω ότι τόσο στη Συρία όσο και στο Αφγανιστάν (παρόλο που αποτελούν διαφορετικές μεταξύ τους περιπτώσεις), οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν μπόρεσαν ούτε να προασπίσουν το δίκαιό τους (και να επιβάλλουν τον νόμο), ούτε να επιβεβαιώσουν την ισχύ τους. Το ίδιο συνέβη και στην Ουκρανία.
Ούτε το Ισραήλ, μετά από εκατό και πλέον μέρες πολέμου, έχει καταφέρει να προασπίσει το (κατά το εβραϊκό κράτος) δίκαιο και να επιβάλλει τον νόμο στη Λωρίδα της Γάζας. Ωστόσο, προσπαθεί με κάθε τρόπο και έχει καταφέρει (σε κάποιο βαθμό και μέχρι στιγμής) να επιβεβαιώσει την ισχύ του, φανερώνοντας την αποφασιστικότητά του, και να επιβάλλει εκ νέου αποτροπή επί του εδάφους της Γάζας.
Το επιχειρεί τόσο μέσω άρνησης των δυνατοτήτων του αντιπάλου ή του εχθρού (Χαμάς) όσο και μέσω τιμωρίας των αμάχων, με τη χρήση υπέρμετρης ισχύος, γεγονός που ήδη έχει επιπτώσεις στο κύρος, στην εικόνα και στην επιρροή του σε διεθνές επίπεδο, ενώ η δυσανάλογη χρήση βίας μπορεί να συμβάλλει στην απώλεια ηθικής νομιμοποίησης και στη δραματική μείωση της ήπιας ισχύος του.
Δυστυχώς το Ισραήλ ακολουθεί σε πολλά πράγματα τις ΗΠΑ. Και αυτό είναι βλαπτικό για το ίδιο το εβραϊκό κράτος. Οι ΗΠΑ μπορεί να είναι απαραίτητες για την ασφάλειά του αλλά είναι κάκιστη επιρροή ως παράδειγμα μίμησης. Όχι μόνο γιατί οι ΗΠΑ βρίσκονται σε τραγική κατάσταση από πλευράς αξιοπιστίας αλλά και γιατί το Ισραήλ δεν είναι, ούτε πρόκειται να γίνει ποτέ, ΗΠΑ.
Αν ο πόλεμος στη Γάζα βρεθεί στην πρώτη θέση ως η πιο θανατηφόρα σύγκρουση για παιδιά σε παγκόσμια κλίμακα, μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελεί ένα στίγμα που θα συνοδεύει το Ισραήλ για πάντα. Επιπλέον, το εβραϊκό κράτος βρίσκεται για πρώτη φορά αντιμέτωπο με την κατηγορία της γενοκτονίας ενώπιον ενός διεθνούς δικαστηρίου, μετά από την απόφαση της Νότιας Αφρικής να στραφεί εναντίον του Ισραήλ. Η συγκεκριμένη απόφαση θα πρέπει να γίνει αντιληπτή στο πλαίσιο της σχέσης Βορρά-Νότου (για περισσότερα βλ. Το Τέλος της Μεγάλης Παρέκκλισης, σελ. 145-156). Η Νότια Αφρική, βασιζόμενη στο παρελθόν και την ιστορική της εμπειρία, με αυτή την κίνηση έθεσε υποψηφιότητα για την ανάληψη ηγεσίας μέρους του Παγκόσμιου Νότου και για την απόκτηση μεγαλύτερων ερεισμάτων σε παγκόσμια κλίμακα, προβαλλόμενη ως ηθική δύναμη.
Ολοκληρώνοντας, η αποτρεπτική ικανότητα του ισραηλινού κράτους κατέρρευσε την 7η Οκτωβρίου 2023. Η ισραηλινή αποτυχία αποτροπής αποτελεί σύμπτωμα και καμπανάκι για το εβραϊκό κράτος, και θα γίνει αντικείμενο εκτεταμένης μελέτης όχι μόνο στο Τελ Αβίβ και στην Ουάσινγκτον, αλλά και στα ευρωπαϊκά και μεσανατολικά κράτη. Αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό γεγονός, σημείο καμπής, και σκοπεύω να επανέλθω επί του θέματος με μελλοντικό κείμενο.
Η αποτυχία αποτροπής ενός πολέμου ή η αποτροπή ενός τετελεσμένου γεγονότος και η αδυναμία ενός κράτους να προασπίσει το δίκαιο, να επιβάλλει τον νόμο και να επιβεβαιώσει την ισχύ του, αποτελούν αδιάψευστους ελέγχους της κατάστασής του και των ορίων της ισχύος του.
