Η τρίτη και τελευταία μέχρι στιγμής φορά που πέταξα πάνω από τον Ατλαντικό και ίσως το μακρύτερα από το σπίτι μου σημείο που έχω βρεθεί ποτέ, Σιάτλ. Είναι Μάιος του 2014 και μια σειρά από μικρά και μεγάλα γεγονότα, σε συνδυασμό με το τζετ λαγκ και την πολύ πρωινή, αξημέρωτη πτήση από Αθήνα-Παρίσι για την ανταπόκριση, με έκαναν να νιώθω μια βαριά συγκίνηση, από αυτήν που από ό,τι έχω διαβάσει, πιάνει τους ανθρώπους στα 37.000 πόδια, στον ξηρό και αραιό αέρα της καμπίνας.
Το σενάριο που δούλευα φαινόταν να μην βγάζει κάπου (τελικά δεν έβγαλε, κάποιους μήνες μετά ξεκίνησα αυτό που έγινε «η γυναίκα με το όπλο» από τις Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου). Το ISIS φαινόταν ασταμάτητο, το αίμα από τα θύματα των αποκεφαλισμών σε ένα από τα βίντεο φαινόταν να ξεπλένεται από τα κύματα της Μεσογείου. Οι Ναζί σήκωναν κεφάλι στην Ουκρανία, ήταν νομίζω οι μέρες της σφαγής στην Οδησσό. Ο κόσμος γινόταν ακόμα πιο στενός, με λιγότερες διαφυγές. Εγώ πάλι θα έλειπα για πρώτη φορά τόσες μέρες από τότε που είχα γίνει πατέρας και ταξίδευα σε ένα μέρος από όπου στην επικείμενη κατάρρευση του κόσμου θα δυσκολευόμουν πολύ να επιστρέψω στους δικούς μου με κάποιο από τα μέσα που μπορώ να κυβερνήσω, στα οποία παραδοσιακά και διαχρονικά βασιζόμαστε οι ατομιστές Αρβανίτες για τη μετακίνησή μας: τα μικρά αυτοκίνητα, τις βάρκες και τα κανό, τα ποδήλατα. Μετά την προσγείωση τα πράγματα έγιναν καλύτερα.
Η σκηνοθέτης που γνώρισα και που ταξίδευε από το Παρίσι στο πίσω από εμένα κάθισμα μου είπε ότι το τοπικό φρι πρες είχε δώσει στην ταινία μου (δικαίως πρέπει να πω) ένα «don’t miss» badge, το Σιάτλ ήταν όμορφο και το ξενοδοχείο καλό. Ήταν μια πόλη με κυματιστούς λόφους, με τους περιποιημένους δρόμους να σκαρφαλώνουν κλιμακωτά στα προάστια, πολύ πράσινη, πολύ κομψά γκρίζα και πολύ κυριλέ, με έναν ουρανό που θύμιζε βόρεια Ευρώπη και το νερό να την περιτριγυρίζει από παντού, μια αίσθηση σαν αυτή που έχει κανείς και στην Κωνσταντινούπολη. Εκείνες τις μέρες είχα και την παρέα ενός συμφοιτητή μου, software engineer που είχε έρθει από το Σαν Φρανσίσκο όπου τον είχαν οδηγήσει τα βήματά του. Το Capitol Hill και οι Pike/Pine st. ήταν η γειτονιά που μπορούσα να φτάσω περπατώντας από το ξενοδοχείο, μια περιοχή με γνωστά μπαρ, πολύ καλά καφέ, ανάμεσά τους και ένα αυτοδιαχειριζόμενο του χώρου όπου είχα την τύχη να βρω και μεταφρασμένη ελληνική μπροσούρα των ΣΠΦ, και ένα ωραίο βιβλιοπωλείο που επισκέφθηκα με τη σκηνοθέτη της πτήσης μου.
Στο βιβλίο με τράβηξε το οπισθόφυλλο, οι λέξεις του ήταν αυτές που γύριζαν στο μυαλό μου εκείνες τις ημέρες: a wasteland, a father and his son, one each other’s the world entire. Το Σιάτλ το ίδιο, ήταν εύκολο να το δει κανείς ως το τελευταίο σύνορο, τον τόπο που η επέκταση του πολιτισμού έβρισκε ένα τέλος στην ακτή του Ειρηνικού. Μια λεπτομέρεια: και εκεί όπως και στην Καλιφόρνια η πολεοδόμηση σημαδεύεται από αυτή την τεχνική που λέγεται cut and fill, κόβουμε τους λόφους και γεμίζουμε τις κοιλάδες, μια ριζική αλλαγή του ανάγλυφου και της αντίληψης του τοπίου. Σηματοδοτούσε έναν κόσμο εξερευνημένο, χωρισμένο με σύνορα, υποταγμένο στον πολιτισμό μέχρι την τελευταία γωνίτσα του. Το σωστό μέρος για να έρθει κανείς σε επαφή με ένα post-apocalyptic βιβλίο. Το βιβλίο με ακολούθησε τις επόμενες 17 μέρες που έμεινα στο Σιάτλ και μετά στο Ελληνικό Φεστιβάλ του Λος Άντζελες. Μου είχε κάνει εντύπωση, με μια άλλη ευκαιρία και σε άλλο χρόνο, το γεγονός ότι σε μια χώρα που δεν έχει δει πόλεμο στο έδαφός της, τουλάχιστον με τη στενή έννοια του όρου τα τελευταία 150 χρόνια, οι δημιουργοί της είναι τόσο επιρρεπείς στο post-apocalyptic. Η Ευρώπη, που τις τελευταίες δεκαετίες ήταν μάλλον το καλύτερο μέρος για να γεννηθεί ένας άνθρωπος, είναι ταυτόχρονα και ένα μέρος που σπαράσσεται από καταστροφικούς πολέμους κάθε μερικές δεκαετίες, εδώ και χιλιάδες χρόνια. Μια ήπειρος που έχει δει τις πόλεις της να σωριάζονται σε ερείπια και μετά τις ίδιες πόλεις να σφύζουν από ζωή. Νομίζω αυτό κάνει τους Ευρωπαίους κάπως ασφαλείς: κανένας πόλεμος, ποτέ δεν αφάνισε τη ζωή και τον πολιτισμό. Οι Αμερικάνοι δεν μπορούν να πουν το ίδιο. Ακόμα και από τον 25 όροφο ενός ουρανοξύστη όχι έξω από το κέντρο της πόλης, μπορείς να δεις τα δάση όπου μέχρι πριν από 300 χρόνια έμεναν μόνο Ινδιάνοι. Οι ολοκαίνουριοι, εντυπωσιακά γυαλιστεροί, σαν μόλις κάποιος να τους ξετύλιξε ουρανοξύστες, στήθηκαν πάνω σε έναν πολιτισμό που χάθηκε αφήνοντας ελάχιστα ίχνη. Δεν είναι δύσκολο να το φανταστεί κανείς, στην πραγματικότητα ήταν κάτι που βρισκόταν επίμονα στο μυαλό μου, ότι αυτό είναι ένα μέρος όπου ένας πολιτισμός μπορεί να τελειώσει.
Στο wikipedia υπάρχει αυτή η αναφορά για το βιβλίο του McCarthy, μου έφερε στο μυαλό το Peace frog των Doors: In an interview with Oprah Winfrey, McCarthy said that the inspiration for the book came during a 2003 visit to El Paso, Texas, with his young son. Imagining what the city might look like fifty to a hundred years into the future, he pictured «fires on the hill» and thought about his son.
