Οργανώσεις για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καλούν τις χώρες σε όλη την Αμερική – ιδίως τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δομινικανή Δημοκρατία – να σταματήσουν να απελαύνουν μετανάστες και αιτούντες άσυλο στην Αϊτή εν μέσω έξαρσης της βίας των συμμοριών και της πολιτικής αστάθειας στη χώρα.
Μιλώντας σε εκδήλωση, χθες Πέμπτη στην Ουάσιγκτον, η Γκερλίν Τζόζεφ, επικεφαλής της συμμαχίας «Γέφυρα της Αϊτής», μιας ομάδας με έδρα τις ΗΠΑ, εξήγησε ότι δεν υπάρχει ασφαλής χώρος για τους εκτοπισμένους Αϊτινούς που στέλνονται πίσω στην χώρα τους. «Πιέζουμε για … πλήρη διακοπή της απέλασης στην Αϊτή», είπε, τονίζοντας ότι οι Αϊτινοί και άλλοι αιτούντες άσυλο πρέπει να έχουν πρόσβαση σε συνθήκες προστασίας.
Η Αϊτή αντιμετωπίζει εδώ και περισσότερο από ένα μήνα ένα κύμα εκτεταμένης βίας, καθώς ισχυρές ένοπλες συμμορίες εξαπέλυσαν επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα, φυλακές και άλλα ιδρύματα στην πρωτεύουσα Πορτ-ο-Πρενς, αρχής γενομένης από τα τέλη Φεβρουαρίου, με αποτέλεσμα η βία να έχει ουσιαστικά παραλύσει την πόλη και περισσότεροι από 360.000 Αϊτινοί έχουν εκτοπιστεί βίαια από τα σπίτια τους σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ), μια υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών.
Παρά τη συνεχιζόμενη αναταραχή, ο ΔΟΜ ανέφερε την Πέμπτη ότι οι γειτονικές χώρες έστειλαν βίαια πίσω στην Αϊτή τον Μάρτιο 13.000 μετανάστες, αριθμό που αντιστοιχεί σε αύξηση 46% των απελάσεων σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα.
«Η έλλειψη οικονομικών ευκαιριών, σε συνδυασμό με ένα σύστημα υγείας που καταρρέει και τα κλειστά σχολεία, ρίχνει μια σκιά απόγνωσης, ωθώντας πολλούς να σκεφτούν τη μετανάστευση ως τη μοναδική βιώσιμη λύση τους», ανέφερε στην ανακοίνωσή του ο ΔΟΜ, τονίζοντας ότι για τους περισσότερους Αϊτινούς, η προοπτική της κανονικής μετανάστευσης παραμένει μακρινό όνειρο, αφήνοντας την παράτυπη μετανάστευση ως τη μόνη τους ελπίδα.
Το κύμα μετανάστευσης από την Αϊτή ήταν υπαρκτό, πολύ πριν από την πρόσφατη έκρηξη της βίας, καθώς η ασφάλεια είναι ένα ζήτημα στη χώρα εδώ και χρόνια, ιδιαίτερα μετά τη δολοφονία του προέδρου Ζοβενέλ Μοΐζ το 2021 που δημιούργησε ένα κενό εξουσίας στο έθνος της Καραϊβικής.
Όμως, καθώς η βία έφτασε σε νέα ύψη τον περασμένο μήνα, ο ΟΗΕ και οι ανθρωπιστικές ομάδες προτρέπουν τις γύρω χώρες να εξασφαλίσουν την προστασία των Αϊτινών. «Οι ζωές, η ασφάλεια και η ελευθερία των Αϊτών απειλούνται από μια συρροή αυξανόμενης βίας συμμοριών και παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», δήλωσε στις 20 Μαρτίου η Ελίζαμπεθ Ταν, διευθύντρια διεθνούς προστασίας στην Υυπηρεσία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHRC). «Επαναλαμβάνουμε επίσης την έκκλησή μας προς όλα τα κράτη να μην επιστρέφουν βίαια άτομα στην Αϊτή, συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν απορριφθεί τα αιτήματά τους για άσυλο», τόνισε.
Αυτή την εβδομάδα, η Διεθνής Αμνηστία και άλλες οργανώσεις για τα δικαιώματα κάλεσαν ευθέως τη Δομινικανή Δημοκρατία να τερματίσει τη χρήση «ντε φάκτο ρατσιστικών πολιτικών μετανάστευσης» που στοχεύουν Αϊτινούς και Δομινικανούς Αϊτινής καταγωγής στη χώρα, καθώς η Δομινικανή Δημοκρατία-η οποία μοιράζεται το νησί Ισπανιόλα με την Αϊτή- έχει στείλει χιλιάδες Αϊτινούς πίσω στην πατρίδα τους τα τελευταία χρόνια.
«Η ίδια η Δομινικανή κυβέρνηση ενημέρωσε για την απέλαση περισσότερων από 250.000 Αϊτινών το 2023, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων που χρειάζονται διεθνή προστασία», δήλωσε την Τρίτη η υπεύθυνη της Διεθνούς Αμνηστίας για την Αμερική. «Αυτές οι ομαδικές απελάσεις αποτελούν ξεκάθαρη παραβίαση των διεθνών υποχρεώσεων της Δομινικανής Δημοκρατίας και θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και τα δικαιώματα αυτών των ανθρώπων. Οι αναγκαστικές επιστροφές στην Αϊτή πρέπει να σταματήσουν», τόνισε.
Να σταματήσουν οι επαναπροωθήσεις από τις ΗΠΑ
Εν τω μεταξύ, ομάδες υπεράσπισης καλούν επίσης την κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν να επεκτείνει τα μέτρα προστασίας κατά της απέλασης από τις ΗΠΑ για τους πολίτες της Αϊτής.
Σε επιστολή προς τον Μπάιντεν και άλλους ανώτατους αξιωματούχους των ΗΠΑ στα τέλη του περασμένου μήνα, περίπου 500 ομάδες υπεράσπισης, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της κοινωνίας των πολιτών προέτρεψαν την Ουάσιγκτον να επεκτείνει και να επαναπροσδιορίσει ένα πρόγραμμα που ονομάζεται Προσωρινή Προστατευόμενη Κατάσταση (TPS) για την Αϊτή, που πρόκειται να λήξει στις αρχές Αυγούστου.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ χορηγεί TPS σε υπηκόους χωρών όπου οι συνθήκες καθιστούν πολύ επικίνδυνη την επιστροφή, όπως σε περιπτώσεις ένοπλων συγκρούσεων ή περιβαλλοντικών καταστροφών όπως σεισμοί και τυφώνες.
Οι οργανώσεις τονίζουν επίσης ότι οι ΗΠΑ πρέπει να σταματήσουν την επαναπροώθηση των αιτούντων άσυλο από την Αϊτή, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αναχαιτίστηκαν στη θάλασσα.
Σε ένα πρόσφατο παράδειγμα, η Αμερικανική Ακτοφυλακή έστειλε 65 Αϊτινούς μετανάστες πίσω στην Αϊτή στις 12 Μαρτίου, αφού το σκάφος τους αναχαιτίστηκε κοντά στις Μπαχάμες. Αυτό ανέβασε τον συνολικό αριθμό των Αϊτινών που επαναπατρίστηκαν από την υπηρεσία από τις 31 Οκτωβρίου 2023, σε 131.
Σε δήλωσή του, αξιωματούχος του Λιμενικού Σώματος είπε ότι η υπηρεσία θα επαναπατρίσει «οποιονδήποτε επιχειρήσει παράνομη μετανάστευση μέσω θαλάσσιων οδών, ανεξάρτητα από την εθνικότητα του».
Δύο ανώνυμοι Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν στο NBC News τον περασμένο μήνα ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν σχεδιάζει να αλλάξει την πολιτική της για την επαναπροώθηση πολιτών της Αϊτής που εντοπίζονται στη θάλασσα «επειδή δεν πρέπει πυροδοτηθεί κύμα μαζικής μετανάστευσης».
«Αυτές οι επαναπροωθήσεις υπονομεύουν σοβαρά την υπόσχεση της κυβέρνησης των ΗΠΑ να οικοδομήσει ένα πιο δίκαιο και χωρίς αποκλεισμούς σύστημα μετανάστευσης και ασύλου για όλους και συμβάλλουν στην αποσταθεροποίηση της Αϊτής», τονίζουν οι ανθρωπιστικές οργανώσεις.
