Η Λιθουανία διεξάγει προεδρικές εκλογές την Κυριακή, με τον νυν πρόεδρο Γκιτάνας Ναουσέντα να αναμένεται να κερδίσει μετά από μια εκστρατεία που κυριαρχείται από ανησυχίες για την ασφάλεια στο μετασοβιετικό κράτος, μεταδίδει το πρακτορείο Reuters.
Το έθνος της Βαλτικής των 2,8 εκατομμυρίων κατοίκων είναι σταθερός σύμμαχος της Ουκρανίας από την εισβολή της Ρωσίας το 2022. Όπως και άλλες χώρες στην περιοχή, το μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. ανησυχεί ότι θα μπορούσε να είναι ο επόμενος στόχος της Μόσχας.
Ο Ναουσέντα, 60, πρώην ανώτερος οικονομολόγος του σουηδικού τραπεζικού ομίλου SEB, ο οποίος δεν είναι συνδεδεμένος με κανένα κόμμα, κέρδισε τον πρώτο γύρο των εκλογών στις 12 Μαΐου με 44% των ψήφων, λιγότερο από το 50% που χρειαζόταν για μια απόλυτη νίκη.
Είναι υποψήφιος εναντίον της πρωθυπουργού Ίνγκριντα Σιμονύτε, 49 ετών, από το κυβερνών κεντροδεξιό κόμμα Homeland Union που υστερεί στις δημοσκοπήσεις. Ήταν η μόνη γυναίκα από τις οκτώ υποψήφιες στον πρώτο γύρο και ήρθε δεύτερη με 20%.
Λίγο περισσότεροι από τους μισούς Λιθουανούς πιστεύουν ότι μια ρωσική επίθεση είναι πιθανή ή ακόμη και πολύ πιθανή, σύμφωνα με δημοσκόπηση των ELTA/Baltijos Tyrimai που διενεργήθηκε μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου. Η Ρωσία έχει απορρίψει τακτικά την ιδέα ότι μπορεί να επιτεθεί σε ένα μέλος του ΝΑΤΟ.
Ο Ναουσέντα είπε σε μια συζήτηση την Τρίτη ότι βλέπει τη Ρωσία ως εχθρό. «Οι εχθροί μας – που αυτοαποκαλούνται ακόμη και εχθροί μας, που είναι εχθροί μας και όλου του δημοκρατικού κόσμου – επιχειρούν να αποσταθεροποιήσουν την πολιτική μας και πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να αντισταθούμε».
Τόσο ο Ναουσέντα όσο και η Σιμονύτε υποστηρίζουν την αύξηση των αμυντικών δαπανών σε τουλάχιστον 3% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Λιθουανίας, από το 2,75% που είχε προγραμματιστεί για φέτος.
Αλλά ο Ναουσέντα, ο οποίος είναι κοινωνικός συντηρητικός, έχει συγκρουστεί με την Σιμονύτε για άλλα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου του αν θα δοθεί νομική αναγνώριση στις συμβίωσης μεταξύ ομοφυλοφίλων, κάτι στο οποίο ο Ναουσέντα αντιτίθεται.
Είπε ότι θα έκανε τέτοιες ενώσεις πολύ παρόμοιες με τον γάμο, τον οποίο το σύνταγμα της Λιθουανίας επιτρέπει μόνο για έναν άνδρα και μια γυναίκα.
Η Σιμονύτε, πρώην υπουργός Οικονομικών και δημοσιονομικό γεράκι, είπε την Πέμπτη ότι αν κέρδιζε, «η κατεύθυνση για τη χώρα – φιλοευρωπαϊκή, φιλοδυτική – δεν θα άλλαζε».
«Αλλά θα ήθελα πιο γρήγορη πρόοδο, περισσότερη διαφάνεια και κατανόηση, μεγαλύτερη ανοχή σε ανθρώπους που είναι διαφορετικοί από εμάς», πρόσθεσε.
Ο πρόεδρος της Λιθουανίας έχει ημι-εκτελεστικό ρόλο, ο οποίος περιλαμβάνει την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, την προεδρία του ανώτατου οργάνου πολιτικής άμυνας και εθνικής ασφάλειας και την εκπροσώπηση της χώρας στις συνόδους κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ.
Ο πρόεδρος καθορίζει την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας σε συνδυασμό με την κυβέρνηση, μπορεί να ασκήσει βέτο στους νόμους και έχει λόγο στο διορισμό βασικών αξιωματούχων, όπως δικαστές, γενικός εισαγγελέας, αρχηγός άμυνας και επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας.
Θα είναι η δεύτερη φορά που οι δυο τους θα αναμετρηθούν σε δεύτερο γύρο για τις προεδρικές εκλογές. Το 2019, ο Ναουσέντα κέρδισε τη Σιμονύτε με 66% των ψήφων.
