Φέρνουμε στην επιφάνεια την άγρια κόντρα εξουσίας και την κρίση που σοβεί εδώ και μήνες στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, ένα από τα πέντε μεγαλύτερα μουσεία της χώρας που μετετράπησαν σε ΝΠΔΔ πριν από ενάμιση χρόνο, με τον νόμο 5021/2023.

Η κόντρα μεταξύ του προέδρου του Δ.Σ. του μουσείου Γιώργου Πανέτσου και της γενικής διευθύντριας Αικατερίνης Δελλαπόρτα, αμφότερων διορισμένων στις θέσεις αυτές προ έτους περίπου από την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, είναι γνωστή στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ από καιρό.

Τώρα, όμως (καθόλου τυχαία, εκτιμούμε, μετά τις Ευρωεκλογές), η σύγκρουση αυτή παίρνει μεγάλες διαστάσεις, όπως προκύπτει από την οργισμένη επιστολή που απέστειλε την Δευτέρα 10 Ιουνίου ο πρόεδρος του Δ.Σ. προς τη γενική διευθύντρια.

Η πολυσέλιδη αυτή επιστολή, που κοινοποιείται στα λοιπά μέλη του Δ.Σ., αλλά και στη διοικητική ιεραρχία του υπουργείου Πολιτισμού (συγκεκριμένα στον υπηρεσιακό Γενικό Γραμματέα, Εμμανουήλ Αντωνόπουλο και στην νεοδιορισθείσα από την Λίνα Μενδώνη γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ολυμπία Βικάτου) έχει ως κεντρικό θέμα την μη διαμόρφωση μέχρι σήμερα ενός χώρου στο μουσείο για τη στέγαση του προέδρου και την πραγματοποίηση των συνεδριάσεων του Δ.Σ.

Στην πραγματικότητα, με αυτήν την αφορμή, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, εγκαλεί τη γενική διευθύντρια για σωρεία παραβάσεων, αλλά και πειθαρχικά ελεγχόμενων πράξεων, «δείχνοντάς την» επί της ουσίας ως την κύρια υπεύθυνη για την άθλια κατάσταση στην οποία έχει εσχάτως περιέλθει το μουσείο που ήταν κάποτε ένα κόσμημα στο κέντρο της Αθήνας, θέμα το οποίο έχουμε αναδείξει και σε προηγούμενο κείμενό μας με τίτλο «Στο έλεος του Θεού το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο».

Γράφει, μεταξύ άλλων ο Γ. Πανέτσος πως σε γραπτό μήνυμά του, στις 2 Φεβρουαρίου 2014, ανέφερε στην Κ. Δελλαπόρτα τα εξής (σημ. διατηρούμε τις υπογραμμίσεις, τα σημεία έμφασης, τη σύνταξη κλπ του συντάκτη):

«Μέλη του Δ.Σ. και εγώ παρακαλούμε ανυπερθέτως για τα εξής:

1. Διαμόρφωση αίθουσας Δ.Σ. με δυνατότητα συνεδριάσεων με τηλεδιάσκεψη.

2. Αποστολή περιληπτικών εισηγήσεών σας σχετικά με

α. τον προγραμματισμό του έτους 2024 και

β. προσχέδιο προγραμματισμού των ετών 2015 και 2026 (με συνοπτική επεξηγηματική αναφορά στις προτεινόμενες δράσεις)

3. Αποστολή περιληπτικών εισηγήσεών σας σχετικά με εκκρεμούσες αιτήσεις (όπως Ινστιτούτου Βενετίας κλπ.), προτάσεις εκθέσεων, εκπαιδευτικά προγράμματα, εκδόσεις κλπ.

μέχρι την Παρασκευή 9 Φεβρουαρίου 2024.

Επίσης, μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου: καταγραφή προβλημάτων σχετικών με τις εγκαταστάσεις και τις υποδομές του μουσείου και σχετικές εισηγήσεις».

για να συμπληρώσει αμέσως μετά: «Σε τίποτα από αυτά δεν ανταποκριθήκατε»!

Ο Γιώργος Πανέτσος δεν παραμένει στις διαπιστώσεις. Κατηγορεί ευθέως την Αικατερίνη Δελλαπόρτα για «πολύμηνη αδράνεια», ενώ «καρφώνει» την γενική διευθύντρια πως δεν είναι καν στο πόστο της σε ώρες λειτουργίας του μουσείου.

Σημειώνει χαρακτηριστικά: «Μετά την πρόσφατη διαπίστωση της αφαίρεσης του καλωδίου γείωσης από το σύστημα κλιματισμού, από την Τετάρτη, 3 Απριλίου 2023 και μετά, προσέρχομαι στο Μουσείο κάθε μέρα πλην των ημερών απουσίας μου στην Πάτρα ή άλλης απουσίας μου σε ώρες μεταξύ 09:00 και 12:00. Κατά τις προσπάθειές μου να σας συναντήσω διαπίστωσα […] τη μη προσέλευσή σας κατά τις ώρες αυτές […]».

Ο πρόεδρος του Δ.Σ. προχωρεί, όμως, και ένα βήμα παρακάτω καταγγέλλοντας τη γενική διευθύντρια για παρακώλυση άσκησης των καθηκόντων και των αρμοδιοτήτων του. «Είναι εντελώς απαράδεκτο», σημειώνει, ο πρόεδρος «να εμποδίζεται από τον γενικό διευθυντή, και μάλιστα με ανοίκειες υποδείξεις, προειδοποιήσεις, υπαινιγμούς και σχόλια, και ακόμη με σαφή παρεμπόδιση του προσωπικού στην άρση μιας από τις, δυστυχώς, πολλές όψεις αναποτελεσματικής λειτουργίας του μουσείου. Είναι εντελώς απαράδεκτο να διατυπώνεται έμμεση αλλά σαφής προτροπή για απείθεια του προσωπικού προς τον πρόεδρο του Δ.Σ.»

«Δεν διοριστήκαμε», παρατηρεί σε άλλο σημείο της μακροσκελούς επιστολής του ο Γ. Πανέτσος, «για να αντιπαλεύουμε ο ένας τον άλλον βάσει υποκειμενικών υποθέσεων και αυθαίρετων ισχυρισμών, αλλά για να υποστηρίξουμε όλοι μαζί, κατά τις ιδιαίτερες ικανότητες του ο καθένας, το Μουσείο».

Ο πρόεδρος του Δ.Σ. γενικεύει μάλιστα την κριτική του για πράξεις και παραλείψεις της γενικής διευθύντριας, επιβεβαιώνοντας τις αλλεπάλληλες δημόσιες καταγγελίες των ίδιων των εργαζομένων στο μουσείο και των σωματείων τους. Την καταγγέλλει επί της ουσίας και ο ίδιος για πλημμελή εκτέλεση των καθηκόντων της κάνοντας λόγο για «πάμπολες εκκρεμείς υποχρεώσεις».

Όπως γράφει χαρακτηριστικά:

«Υπενθυμίζω ενδεικτικά κάποιες εκκρεμότητες άμεσης προτεραιότητας (ούτως ή άλλως μακροπρόθεσμη στρατηγική δεν έχει διατυπωθεί σε εισήγηση):

– την παράταση του ωραρίου λειτουργίας του ΒΧΜ,

– την πρόσληψη προσωπικού ΙΔΟΧ για να καλυφθεί η σήμερα ελλιπής φύλαξη και καθαριότητα,

– τον επί πεντάμηνο (αντί ανά δίμηνο) με εκτελεσθέντα έλεγχο των συνθηκών κλίματος στις αποθήκες και την κατάσταση των φυλασσόμενων αντικειμένων,

– την προμήθεια λογισμικού για την λειτουργία του μουσείου,

– την αξιοποίηση-ενεργοποίηση αντί της διαρκούς καταρράκωσης του προσωπικού.

– την αναμόρφωση του ιστοτόπου,

– την μέριμνα για το πωλητήριο,

– την καθαριότητα,

– τη συντήρηση των κήπων και των εγκαταστάσεων,

– τις από ετών εκκρεμούσες εκδόσεις,

– την πραγματοποίηση εκθέσεων χωρίς έγκριση του ΔΣ και/ή χωρίς κατάλογο κλπ.»

«Η εκ μέρους σας ήδη παρατεταμένη αποφυγή ανάληψης κάθε ευθύνης και εκτέλεσης έργου και η αντ΄αυτών συνεχιζόμενη κωλυσιεργία και επιδίωξη δημιουργίας εντυπώσεων μέσω ανακριβών αναφορών δεν σας τιμά», σημειώνει σε άλλο σημείο της επιστολής του ο Γ. Πανέτσος.

Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό πως η κατάσταση στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο έχει φτάσει πράγματι στο απροχώρητο. Είναι εξαιρετικό σοβαρό ο διορισμένος από την ίδια την υπουργό πρόεδρος του Δ.Σ. ενός ΝΠΔΔ (και όχι η αντιπολίτευση ή οι εργαζόμενοι ή τα συνδικάτα που αντιπαθεί σφόδρα η κ. Μενδώνη) να εγκαλεί τον γενικό διευθυντή του φορέα για τέτοια κομβικής σημασίας ζητήματα, που, μεταξύ άλλων, ταλαιπωρούν τους επισκέπτες (ωράριο λειτουργίας, καθαριότητα χώρων, συντήρηση κήπων) και κυρίως θέτουν σε κίνδυνο τις ίδιες τις αρχαιότητες (πλημμελής φύλαξη, συνθήκες συντήρησης αντικειμένων).

Όταν, μάλιστα, αυτό συμβαίνει σε ένα μουσείο που μετετράπη από δημόσια υπηρεσία με εξαιρετικά επιτεύγματα, τουλάχιστον από την εποχή του αείμνηστου Δημήτρη Κωνστάντιου, σε ΝΠΔΔ με επιχείρημα ακριβώς την καλύτερη λειτουργία του και την καλύτερη εξυπηρέτηση των επισκεπτών, τότε το πρόβλημα από διαχειριστικό/λειτουργικό καθίσταται πολιτικό, όσο και αν η Λίνα Μενδώνη δεν θέλει ούτε να το ακούει.

Η κατάσταση που διαμορφώνεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο είναι αποτέλεσμα των πολιτικών επιλογών της κυβέρνησης και της υπουργού Πολιτισμού. Συνιστά δε την κορφή του παγόβουνου, καθώς παρόμοια, αν και όχι σε τόσο μεγάλη έκταση, είναι η κατάσταση λειτουργίας και στα υπόλοιπα τέσσερα μουσεία, το Εθνικό Αρχαιολογικό, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού της Θεσσαλονίκης και τα Αρχαιολογικά Θεσσαλονίκης και Ηρακλείου, που βρέθηκαν στο στόχαστρο της μεταρρυθμιστικής επίθεσης του ν. 5021/2023.

Τις πολιτικές της λοιπόν ευθύνες είναι που έχει τώρα να αντιμετωπίσει η υπουργός Πολιτισμού, σε ένα μετεκλογικό τοπίο που ασφαλώς δεν μπορεί να θεωρηθεί εξίσου βολικό με αυτό που κυριαρχούσε προ έτους.