Υπό το πρίσμα της κλιμάκωσης των περιφερειακών και διεθνών προκλήσεων, η παλαιστινιακή πολιτική σκηνή είναι μάρτυρας κομβικών διπλωματικών κινήσεων εσωτερικής αναδιάταξης.
Μία από τις πιο σημαντικές τέτοιες κινήσεις είναι η πρόσφατη ανακοίνωση του Προέδρου Μαχμούντ Αμπάς για την πρόθεσή του να μεταβεί στη Γάζα σύμφωνα με τους στόχους που αναφέρονται σε προεδρικό διάταγμα και αποτελούν βήμα που μπορεί να αντικατοπτρίζει μια στρατηγική αλλαγή στην τρέχουσα παλαιστινιακή πολιτική, η οποία είναι απαραίτητη κατά τη γνώμη μου. Παράλληλα, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο στη ματαίωση των διαπραγματεύσεων με στόχο την επίτευξη μόνιμης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, την απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και την εφαρμογή της συμφωνίας για την ανταλλαγή αιχμαλώτων και κρατουμένων αφενός, και τις επίμονες προσπάθειες του Νετανιάχου να συνεχίσει την κατοχή της Λωρίδας της Γάζας. Αυτά ενώ ισχυρίζονται πως η διαμάχη για τον «Διάδρομο της Φιλαδέλφειας» (σ.σ. ζώνη αρκετών χιλιομέτρων στα σύνορα της νότιας Γάζας με την Αίγυπτο) είναι αυτό που εμποδίζει την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων.
Θέματα, όπως, η πλήρης απόσυρση και η ανταλλαγή αιχμαλώτων εντάσσονται στην προσπάθεια του Ισραήλ να επωφεληθεί από την συγκυρία της αμερικανικής εκλογικής περιόδου ενώ εγείρονται ερωτήματα για το μέλλον της περιοχής υπό το φως της επιθυμίας του Νετανιάχου να συνεχίσει να εφαρμόζει τα σχέδιά του εμποδίζοντας κάθε προσπάθεια ειρήνευσης.
Η ανακοίνωση του Προέδρου Αμπάς για πιθανή επίσκεψη στη Γάζα, οι προκλήσεις και οι επιπτώσεις
Η ανακοίνωση του Προέδρου Μαχμούντ Αμπάς να κατευθυνθεί στη Γάζα (σ.σ. που ανακοινώθηκε στα μέσα Αυγούστου κατά την ομιλία του στην τουρκική εθνοσυνέλευση) υποδηλώνει μια προσπάθεια ενοποίησης των παλαιστινιακών παρατάξεων απέναντι στα εγκλήματα της ισραηλινής εντεινόμενης κατοχής. Αυτό διαδραματίζεται σε μια πολύ ευαίσθητη περίοδο καθώς η παλαιστινιακή ηγεσία αντιμετωπίζει μεγάλη πίεση από μέσα και έξω όσον αφορά την ενότητα, τη μορφή διακυβέρνησης και τις επιδόσεις.
Η επιτυχία αυτής της επίσκεψης στην επίτευξη της συμφιλίωσης μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο για το μέλλον της παλαιστινιακής εθνικής ενότητας που απαιτεί και περιμένει ο λαός μας, αλλά δεν είναι χωρίς προκλήσεις.
Η μεγαλύτερη πρόκληση έγκειται στο πώς το κίνημα της Χαμάς θα αποδεχθεί αυτήν την πρωτοβουλία, υπό το φως του συνεχιζόμενου σχετικού ελέγχου της στη Γάζα παρά τον πόλεμο της γενοκτονίας και του ξεριζωμού, καθώς θα είναι απαραίτητο να επιτευχθεί μια λεπτή ισορροπία μεταξύ της διατήρησης των συμφερόντων της Φατάχ και της Χαμάς παράλληλα με κινήσεις για την επίτευξη εθνικής ενότητας.
Από την άλλη πλευρά, το Ισραήλ, οι περιφερειακοί και διεθνείς σύμμαχοί του, θα παρακολουθούν στενά αυτό το βήμα και μπορεί να το θεωρήσουν απειλή για τα συμφέροντά του εάν οδηγήσει στην ενίσχυση της εθνικής ενότητας και, συνεπώς, σε αλλαγές στην πολιτική θέση της Χαμάς με συμμετοχή στην γενικότερη πολιτική διαδικασία κατά την πορεία των διαπραγματεύσεων στο Κάιρο.
Ο ρόλος των ΗΠΑ στην ματαίωση των διαπραγματεύσεων
Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ διαδραματίζουν πολύπλοκο ρόλο στην ματαίωση των διαπραγματεύσεων για την κατάπαυση του πυρός, παρά τις επανειλημμένες και ψευδείς ανακοινώσεις του Μπάιντεν σχετικά με την πιθανότητα να επιτευχθεί σύντομα συμφωνία. Η πραγματικότητα δείχνει ότι οι συνιστώσες του αμερικανικού καθεστώτος μπορεί να είναι απρόθυμες να επιτρέψουν να σταματήσει ο πόλεμος που εξυπηρετεί το όραμά του και τα στρατηγικά του συμφέροντα στην περιοχή μέσω της συνεχούς υποστήριξης της Ουάσιγκτον στο Ισραήλ, της εταιρικής σχέσης μαζί του και της ταύτισής τους με πολλούς από τους καθοριστικούς παράγοντες, είναι το ιδεολογικό και αποικιακό περιεχόμενο, ακόμη και υπό το πρίσμα της συνέχισης των φρικαλεοτήτων στη Γάζα.
Η αποτυχία των διαπραγματεύσεων μπορεί να είναι άμεσο αποτέλεσμα αυτής της απόλυτης αμερικανικής υποστήριξης προς το Ισραήλ. Μετά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν στο Ισραήλ, κατέστη σαφές ότι υπάρχει αμερικανο-ισραηλινή συμφωνία για συνέχιση των στρατιωτικών κατοχικών επιχειρήσεων του πολέμου του ξεριζωμού και της εξόντωσης, γεγονός που αποδυναμώνει τις πιθανότητες επίτευξης εκεχειρίας ή ανταλλαγής αιχμαλώτων. Αυτό μπορεί να αντανακλά την επιθυμία των ΗΠΑ να διατηρήσουν την πίεση στη Χαμάς και να την αποδυναμώσουν όσο το δυνατόν περισσότερο.
Μέσω πιέσεων και διαφόρων κατοχικών μέτρων προσπαθούν να επιτύχουν πολιτικούς στόχους πέρα από την απλή κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.
Προκλήσεις αναδιάταξης της παλαιστινιακής πολιτικής σκηνής
Οι κινήσεις ενδοπαλαιστινιακής συμφιλίωσης έρχονται σε μια περίοδο που αυξάνεται η πίεση στην παλαιστινιακή ηγεσία υπό τις δικαιολογίες της μορφής διακυβέρνησης και της ανανέωσής τής εκ μέρους της Δύσης και των Αράβων, καθώς και της επιθυμίας του λαού μας να δει αλλαγή, μακριά ωστόσο από τις κακόβουλες αμερικανικές κλήσεις.
Η πρόσφατη συζήτηση που έκανε ο 79χρονος Ισραηλινός δημοσιογράφος και πολιτικός σχολιαστής Ehud Eari σχετικά με την ενδοπαλαιστινιακή συμφιλίωση εμπεριείχε πληροφορίες που μου είναι ακόμη ασαφείς. Ωστόσο, παρά την πολλαπλότητα των απόψεων για το θέμα, οι πληροφορίες αυτές αντανακλούν την επιθυμία να δημιουργηθεί ένα μέτωπο.
Για να αντιμετωπιστούν οι διαφορές εντός της Φάταχ και να τερματιστεί το φαινόμενο του αποκλεισμού και της «αποκλειστικότητας» πρέπει να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις μακριά από στενά συμφέροντα. Αλλά αυτό το θέμα αντιμετωπίζει μεγάλα εμπόδια, ιδίως υπό το φως της αντίθεσης του Ισραήλ και των συμμάχων του σε οποιοδήποτε βήμα που θα μπορούσε να οδηγήσει στην ενίσχυση της ενιαίας παλαιστινιακής θέσης και στην επιθυμία ορισμένων εντός των παλαιστινιακών παρατάξεων να μην το εφαρμόσουν, ειδικά σε σχέση με το ζήτημα του ηγέτη Μαρουάν Μπαργούτι, στο πρόσωπο του οποίου υπάρχει μία ευρεία βάση αποδοχής και το όνομά του συζητείται μεταξύ των κρατουμένων υπό απελευθέρωσή του μέσω μίας συμφωνίας διαπραγμάτευσης.
Από την άλλη πλευρά, η Χαμάς μπορεί να αντιμετωπίσει προκλήσεις όσον αφορά τη διατήρηση του ελέγχου της στη Γάζα, εάν εφαρμοστεί η προσέγγιση του Προέδρου Αμπάς στη Γάζα και επιτευχθούν συνολική εθνική συμφιλίωση. Οι νέες ρυθμίσεις, εάν επιτύχουν, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη μείωση επιρροής της Χαμάς, ειδικά της πτέρυγας που συνδέεται με το κίνημα των Αδελφών Μουσουλμάνων και μπορεί να ωθήσει το κίνημα να αναζητήσει πρόσθετη υποστήριξη από τους περιφερειακούς του συμμάχους για να ενισχύσει τη θέση και τη στάση του, όπως το Ιράν και η Τουρκία, υπό το πρίσμα της επιθυμίας και των δύο μερών να ενισχύσουν τη θέση και τα περιφερειακά ή και διεθνή συμφέροντά τους. Ή μπορεί και να εγείρει εσωτερικές έντονες διαφωνίες για αυτό και να δώσει προτεραιότητα στην εθνική πλευρά μετά από όλη την οδυνηρή καταστροφή που προκάλεσε η κατοχή στη Γάζα.
Το μέλλον της Χαμάς υπό το πρίσμα πιθανής συμφιλίωσης
Παρά αυτές τις προκλήσεις, ο ρόλος της Χαμάς παραμένει καθοριστικός σε οποιαδήποτε μελλοντική πολιτική διαδικασία, παρά τη σαφή ασυμφωνία μεταξύ της ηγεσίας της. Η στρατιωτική και λαϊκή επιρροή της, όχι μόνο στη Γάζα, καθιστά δύσκολο να την αγνοήσουμε σε οποιεσδήποτε πολιτικές ρυθμίσεις μέχρι τώρα. Εάν η συμφιλίωση γίνει με τρόπο που περιλαμβάνει τη Χαμάς και διαφυλάσσει τα συμφέροντά της, το κίνημα μπορεί να επωφεληθεί από αυτό το βήμα για να ενισχύσει τη θέση του. Ωστόσο, εάν η Χαμάς αισθάνεται ότι απειλείται από την απώλεια της επιρροής της, μπορεί να καταφύγει στην κλιμάκωση της σύγκρουσης ή στην εμβάθυνση της συνεργασίας της με τους συμμάχους της για να ενισχύσει τη θέση της, εάν δεν συνειδητοποιήσει τη σημασία του ρόλου της και δεν επανεκτιμήσει τη σκηνή και εμπειρία ή τους συνεχείς μετασχηματισμούς και τη σημασία της εθνικής ενότητας.
Ο περιφερειακός ρόλος του Ιράν, της Χεζμπολάχ και της Ρωσίας
Οι παλαιστινιακές εξελίξεις έρχονται σε μια περίοδο όξυνσης και των περιφερειακών εντάσεων, ιδιαίτερα με τη συνέχιση των ισραηλινών σφαγών και τη σπουδή τους να εφαρμόσουν το Βιβλικό Σιωνιστικό Σχέδιο ιδίως με την κλιμάκωση των κατοχικών πολιτικών σε Δυτική Όχθη και Ιερουσαλήμ, συγκεκριμένα στο βόρειο τμήμα, σε περιοχές όπως οι πόλεις Τουλκαρέμ, Χανίν και Ναμπλούς. Το Ιράν και η Χεζμπολάχ παρακολουθούν στενά τι συμβαίνει και μπορεί να θεωρήσουν οποιαδήποτε κλιμάκωση στη Γάζα ως ευκαιρία για να αυξήσουν την υποστήριξή τους στις φατρίες της Παλαιστινιακής αντίστασης, να κλιμακώσουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις φθοράς στη βόρεια Παλαιστίνη στα σύνορα του Λιβάνου και να επεκτείνουν το εύρος των πυρών.
Ενώ η Ρωσία και η Κίνα τηρούν προσεκτική στάση, παρακολουθούν τις εξελίξεις με ανησυχία. Η Μόσχα μπορεί να αναγκαστεί να απαντήσει εάν συνεχιστεί η κλιμάκωση και η επιθετικότητα κατά των συμμάχων της σε χώρες της περιοχής, παρά την απροθυμία της να επεκτείνει τον πόλεμο λόγω του ότι πυροδοτείται από αυτό που συμβαίνει κατά της εδαφικής της κυριαρχίας από τον πόλεμο διά αντιπροσώπων εναντίον της στην Ουκρανία. Η Κίνα, από την άλλη, μπορεί να προσπαθήσει να παρέμβει διπλωματικά για να ηρεμήσει την κατάσταση προκειμένου να διατηρήσει συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα και να μην δημιουργήσει ένταση ενώ στη Θάλασσα της Κίνας συνεχίζονται οι αμερικανικές προκλήσεις.
Ανάμεσα στις εθνικές εξελίξεις και απαιτήσεις
Ως εκ τούτου, οι τρέχουσες εξελίξεις υποδεικνύουν αλλαγές στην περιφερειακή πραγματικότητα και φανερώνουν πως η παλαιστινιακή αρένα εισέρχεται σε μια νέα φάση που μπορεί να φέρει μέσα της μεγάλες ευκαιρίες για συμφιλίωση, εάν όλοι συνειδητοποιήσουν τα υψηλότερα εθνικά συμφέροντα, ενισχύοντας έτσι τον ρόλο και το καθεστώς της PLO μέσω της ταχείας σύγκλησης του Παλαιστινιακού Εθνικού Συμβουλίου. Ωστόσο, αυτό το στάδιο δεν είναι δίχως προκλήσεις, καθώς η πρόθεση του Προέδρου Abbas να μεταβεί στη Γάζα σχετίζεται με την αποτυχία των διαπραγματεύσεων στο φόντο του ρόλου των ΗΠΑ και της κλιμάκωσης των περιφερειακών εντάσεων. Συνδυαστικά, αυτοί οι παράγοντες θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος του παλαιστινιακού ζητήματος καθώς και το εάν θα οδηγήσουν σε πολιτική διευθέτηση ή σε συνεχή κλιμάκωση και διεύρυνση του εύρους του πολέμου στην περιοχή, σημάδια του οποίου παρατηρούμε.
Είναι σαφές ότι δεν υπάρχει τίποτα άλλο μπροστά μας σήμερα παρά η ενίσχυση μίας ενιαίας, ειλικρινούς εθνικής προσπάθειας στο πλαίσιο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης που είναι και ο μοναδικός νόμιμος εκπρόσωπός μας. Όσο για όλες τις εκτιμήσεις που σχετίζονται με τη διεθνή της θέση, την ανάγκη εσωτερικών κριτικών αναθεωρήσεων, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα της απόδοσής της, διευρύνοντας τη συμμετοχή όλων των τάξεων του λαού μας σε αυτό, συμφωνώντας σε ένα εθνικό όραμα, πρόγραμμα και εργαλεία για την υποστήριξη των διατάξεων της Διακήρυξης του Πεκίνου (σ.μτφρ. για ενδοπαλαιστινιακή συμφιλίωση και ενότητα). Αυτό είναι συνεπές με τις απαιτήσεις που εγείρει η κατοχή, η οποία στοχεύει όλους τους Παλαιστίνιους χωρίς δισταγμό. Μόνο η σταθερότητα και η θέληση του λαού μας, ο εθνικός αγώνας και η πολύπλευρη αντίστασή του μπορούν να αποτρέψουν σχεδιασμούς όπως αυτοί που διακρίνονται από θέσεις της υποψήφιας των Δημοκρατικών στις προεδρικές εκλογές Κάμαλα Χάρις, που επιβεβαίωσε την πλήρη προκατάληψη του κόμματός της υπέρ του Ισραήλ και του λεγόμενου δικαιώματός του για «αυτοάμυνα» ενώ φυσικά υπάρχει και ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων Ντόναλντ Τραμπ που έχει γνωστές, ακόμη πιο προκατειλημμένες θέσεις υπέρ του Ισραήλ.
