Το δυσκίνητο σύστημα της δικαιοσύνης στην Ελλάδα που επιτρέπει την ατιμωρησία εγκληματιών δημιουργώντας ένα γενικότερο αίσθημα ατιμωρησίας επικρίνει σημερινό ρεπορτάζ της Νεκταρίας Σταμούλη στο Politico.eu.
«Η Ελλάδα ζει την εμπειρία σειράς σκανδάλων τα οποία, αν και είναι διαφορετικά μεταξύ τους δημιουργούν την αίσθηση πως η δικαιοσύνη καταρρέει και πως όσοι είναι στην εξουσία δεν θέλουν την αποκατάστασή της ή ακόμη χειρότερα είναι ένοχοι» αναφέρει χαρακτηριστικά το ρεπορτάζ επισημαίνοντας δηλώσεις του επικεφαλής του Συνηγόρου του Πολίτη, Ανδρέα Ποττάκη, που εξετάζει κατά καιρούς κρούσματα κρατικής κακοδιοίκησης.
In the country famous for inventing democracy, there’s a sense it's fraying.
— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) August 26, 2024
These three huge cases have tested Greece's belief in its judicial structures 👉 https://t.co/S5HBpietbC pic.twitter.com/UEmf61uu1Y
«Αυτό δημιουργεί καχυποψία επιχειρούμενης συγκάλυψης και παραμέλησης που θα μπορούσε να εμπλέκει την πολιτική ηγεσία» αναφέρει ο Ποττάκης ενώ στο ρεπορτάζ αναφέρονται τρεις μεγάλες δικαστικές υποθέσεις που δοκιμάζουν τις πεποιθήσεις του ελληνικού λαού για την αποτελεσματικότητα του θεσμού του δικαστικού συστήματος. Το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη το Φλεβάρη του 2023 που σκότωσε 57 άτομα, το πολύνεκρο ναυάγιο ανοικτά της Πύλου το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς που προκάλεσε το θάνατο εκατοντάδων μεταναστών από Αφρική και Ασία και το σκάνδαλο παρακολούθησης των τηλεπικοινωνιών δημοσιογράφων, πολιτικών και κυβερνητικών αξιωματούχων.
Όπως τονίζει η ρεπόρτερ, τα τρία αυτά γεγονότα μπορεί μεμονωμένα να δείχνουν σαν μία σειρά «ατυχών γεγονότων» και περιστατικών με τα οποία οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση θα έσπευδε να τα αντιμετωπίσει. Επισημαίνει ωστόσο πως οι κυβερνητικοί χειρισμοί κινήθηκαν σε αντίθετη κατεύθυνση «εγείροντας ενοχλητικά ερωτήματα» και προκαλώντας κόμματα της αντιπολίτευσης, ομάδες υπεράσπισης θυμάτων και ανεξάρτητους ερευνητές να μιλούν για συγκάλυψη, αγνόηση σημαντικών νομικών εγγράφων, μπλοκάρισμα μαρτύρων-κλειδιά, κ.λπ.
Στο ίδιο ρεπορτάζ αναφέρεται έρευνα του Ιδρύματος Eteron Institute που έγινε με αφορμή τα 50 χρόνια μεταπολίτευσης στην Ελλάδα κατά την οποία μόλις το 29% των ανθρώπων εμπιστεύεται το δικαστικό σύστημα στην Ελλάδα.
Στη συνέχεια το ρεπορτάζ αναφέρεται πιο αναλυτικά στις πολύκροτες υποθέσεις των Τεμπών, του ναυαγίου της Πύλου και του σκανδάλου παρακολούθησης των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα.
Τα Τέμπη
Το βράδυ της 22ας Φεβρουαρίου 2023, μετωπική σύγκρουση τρένων στοίχισε τη ζωή σε 57 ανθρώπους, πολλοί από τους οποίους φοιτητές.
«Καθώς η σκόνη έπεσε στην πιο θανατηφόρα σιδηροδρομική καταστροφή στην ελληνική ιστορία, προέκυψαν βαθύτερες ανησυχίες σχετικά με τη λειτουργία του κράτους… Υπήρξαν επικρίσεις για συγκάλυψη, κακοδιαχείριση ανώτατου επιπέδου, και διαφθορά στους σιδηροδρόμους» αναφέρει το Politco και προσθέτει:
«Αυτή η συγκάλυψη μερικές φορές παίρνει μια κυριολεκτική μορφή: Στο σημείο της συντριβής συσσωρεύτηκαν πέτρες, εμποδίζοντας τους ειδικούς να ερευνήσουν τη σκηνή, καθώς αφαιρέθηκαν τα κατεστραμμένα βαγόνια. Αυτό συνέβη καθώς οι οικογένειες των θυμάτων ήλπιζαν ακόμη να βρουν τα λείψανά τους. Δεν είναι ακόμη σαφές ποιος έδωσε αυτή την εντολή, παρόλο που συγγενείς των θυμάτων λένε ότι γνωρίζουν την ταυτότητα του υπουργού και θα καταθέσουν στο δικαστήριο».
Αρκετές από τις λεπτομέρειες που είναι γνωστές σήμερα αποκαλύφθηκαν μόνο μετά από τεράστια προσπάθεια από τις οικογένειες με την υποστήριξη ανεξάρτητων ειδικών.
Ένα κοντέινερ τρένου που έλειπε από το σημείο, για παράδειγμα, βρέθηκε 16 μήνες αργότερα σε ιδιωτικό οικόπεδο. Κανείς δεν έχει παραδεχτεί ότι γνωρίζει το πώς κατέληξε εκεί. Διενεργήθηκε κοινοβουλευτική έρευνα, αλλά αντί να επικεντρωθεί στο δυστύχημα, παρασύρθηκε από την ιστορία του ελληνικού σιδηροδρομικού συστήματος.
Η κυβέρνηση, εν τω μεταξύ, απέρριψε τη δικογραφία της ευρωπαϊκής εισαγγελίας που ζητούσε δράση κατά δύο πρώην υπουργών Μεταφορών.
«Το έγκλημα στα Τέμπη καταδεικνύει με τον χειρότερο τρόπο τη διαφθορά στους σιδηροδρόμους ως μέρος ενός γενικότερου διεφθαρμένου συστήματος», είπε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η Μαρία Καρυστιανού. Στη συνέντευξή του στο POLITICO, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι το δικαστικό σύστημα κινήθηκε γρήγορα στην υπόθεση και ότι η κυβέρνησή του είχε καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να εξασφαλίσει τη λήψη αποφάσεων.
«Εκτός αυτού, υπάρχουν και συνταγματικοί περιορισμοί», είπε. «Έτσι βρισκόμαστε στο όριο αυτού που μας επιτρέπει το σύνταγμά μας».
Τα ελληνικά ΜΜΕ αποκάλυψαν ότι οι συνομιλίες μεταξύ του μηχανοδηγού και του σταθμάρχη από τη νύχτα του ατυχήματος ήταν συρραφές και προσφέρθηκαν σε φιλοκυβερνητικά μέσα για να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι το ατύχημα οφειλόταν αποκλειστικά σε ανθρώπινο λάθος.
Οι υποκλοπές
Το σκάνδαλο υποκλοπών στην Ελλάδα, γνωστό και ως Predatorgate, ξέσπασε το καλοκαίρι του 2022 όταν ο Νίκος Ανδρουλάκης, αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, ανακάλυψε παράνομο λογισμικό spyware στο τηλέφωνό του. Στη συνέχεια έγινε γνωστό ότι είχε επίσης παρακολουθηθεί από την κρατική υπηρεσία κατασκοπείας, την ΕΥΠ.
«Το έπος από τότε μεταμορφώθηκε σε ένα εκτεταμένο κατασκοπευτικό θρίλερ στο οποίο το Predator, μια εξαιρετικά επεμβατική μορφή spyware, ανακαλύφθηκε σε δεκάδες τηλέφωνα που ανήκαν σε υπουργούς, στρατιωτικούς αρχηγούς, δημοσιογράφους και επιχειρηματίες. Αφορούσε επίσης την παράνομη εξαγωγή λογισμικού σε δικτατορικά καθεστώτα. Δύο χρόνια αργότερα, οι δικαστικές αρχές απάλλαξαν όλους τους κρατικούς αξιωματούχους και τις κρατικές υπηρεσίες από αδικήματα σε αυτό που τα κόμματα της αντιπολίτευσης αποκάλεσαν ημέρα ντροπής», σημειώνει το Politico.
Εισαγγελικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι από τους 116 στόχους του Predator, 28 τηλεφωνικοί αριθμοί βρίσκονταν υπό νόμιμη κρατική παρακολούθηση και από την ΕΥΠ. Αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε το εύρημα ως «σύμπτωση» και τα αρχεία που περιείχαν το εν λόγω υλικό παρακολούθησης καταστράφηκαν.
«Υπάρχει μεγάλη απογοήτευση σχετικά με τη δικαστική έρευνα, ειδικά όταν συνειδητοποιήσαμε πόσα στοιχεία της δημοσιογραφικής έρευνας, που αποδεικνύουν τη σύνδεση μεταξύ της ΕΥΠ, του πρωθυπουργικού γραφείου και του Predator αγνοήθηκαν», δήλωσε η Ελίζα Τριανταφύλλου, ρεπόρτερ του Inside Story.
«Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιος θα προστατεύσει τελικά τους Έλληνες δημοσιογράφους από ένα κράτος που τους θεωρεί εθνικό κίνδυνο και τους παρακολουθεί με κάθε διαθέσιμη μέθοδο μόνο και μόνο για να κάνουν τη δουλειά τους;» αναρωτήθηκε.
Το ναυάγιο της Πύλου
Τον Ιούνιο του 2023, μια τράτα από τη Λιβύη ανατράπηκε ανοιχτά της Πύλου μεταφέροντας περίπου 750 μετανάστες. 104 διασώθηκαν και 82 σοροί περισυνελέγησαν. Οι υπόλοιποι θεωρήθηκαν αγνοούμενοι.
Ένα χρόνο μετά, οι διεθνείς οργανισμοί σημειώνουν ότι ο ρόλος των ελληνικών αρχών δεν έχει ακόμη διερευνηθεί σωστά. Επιζώντες κατέθεσαν ότι η ελληνική ακτοφυλακή έδεσε τη μηχανότρατα και προσπάθησε να την τραβήξει, με αποτέλεσμα να ταλαντευτεί. Οι αρχές το αρνούνται κατηγορηματικά.
Αξιωματούχοι του Λιμενικού Σώματος, συμπεριλαμβανομένου του αντιναύαρχου Γεώργιου Αλεξανδράκη, έχουν κληθεί να καταθέσουν ως ύποπτοι.
«Δεδομένης της άρνησης της ελληνικής ακτοφυλακής να διεξαγάγει εσωτερική έρευνα, η απόφαση για τον Διαμεσολαβητή να διερευνήσει το θέμα δεν ήταν πλέον επιλογή, ήταν καθήκον», είπε ο κ/ Ποττάκης.
Η Frontex, η υπηρεσία ακτοφυλακής της ΕΕ, είπε ότι δεν έλαβε καμία απάντηση από την Ελλάδα αφού προσφέρθηκε να στείλει ένα αεροπλάνο για να παρακολουθήσει την τράτα. Ο υπεύθυνος θεμελιωδών δικαιωμάτων της Frontex, Jonas Grimheden, συνέστησε την προσωρινή αναστολή των δραστηριοτήτων του οργανισμού στην Ελλάδα. Οι οικογένειες των θυμάτων και των επιζώντων κινούνται νομικά εναντίον οποιουδήποτε στην Ελλάδα κρίνεται υπεύθυνος για το ναυάγιο.
«Παγιδεύονται σε μια μακρά νομική διαδικασία, αλλά θέλουν να προχωρήσουν», είπε η Μαρία Παπαμηνά, δικηγόρος του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, μιας από τις τρεις οργανώσεις που παρέχουν νομική βοήθεια στους επιζώντες. «Υποφέρουν από τις ψυχολογικές συνέπειες του ατυχήματος και ταυτόχρονα πρέπει να βρουν τρόπο να στηρίξουν οικονομικά τις οικογένειες που άφησαν πίσω τους».