Ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας, Άμπιι Αχμέτ, ανακοίνωσε την επίσημη εφαρμογή μιας συμφωνίας-πλαισίου συνεργασίας για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων στη λεκάνη του Νείλου, παρά την αντίθεση της Αιγύπτου και του Σουδάν.
Η Συμφωνία-Πλαίσιο Συνεργασίας (CFA) ιδρύει την Επιτροπή Λεκάνης Απορροής του Νείλου (NRBC), ένα μόνιμο όργανο που θα προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ των ανάντη χωρών της περιοχής. Η Ουγκάντα, η Αιθιοπία, η Ρουάντα, η Τανζανία, η Κένυα και το Μπουρούντι υπέγραψαν τη CFA, γνωστή και ως Συμφωνία του Εντέμπε, το 2010, με το Νότιο Σουδάν να τη συνυπογράφει το 2012.
Ωστόσο, καθυστερήσεις στην έγκριση από τα κοινοβούλια επιβράδυναν την επικύρωση της συμφωνίας. Το κοινοβούλιο του Νοτίου Σουδάν την ενέκρινε τον Ιούλιο. Τον Αύγουστο, η Αντίς Αμπέμπα το διαβίβασε στην Αφρικανική Ένωση, επιτρέποντάς του να τεθεί σε ισχύ 60 ημέρες μετά την έγκριση του Νοτίου Σουδάν.
Την Κυριακή, ο Άμπιι χαιρέτισε την έναρξη ισχύος του CFA ως «ιστορικό ορόσημο» στις συλλογικές προσπάθειες των υπογραφουσών χωρών για «την προώθηση της πραγματικής συνεργασίας στη λεκάνη του Νείλου».
«Καλώ επίσης τα μη υπογράφοντα κράτη να ενταχθούν στην οικογένεια του Νείλου, ώστε μαζί να επιτύχουμε τους κοινούς μας στόχους ανάπτυξης και περιφερειακής ολοκλήρωσης», έγραψε ο Αιθίοπας ηγέτης στο Χ.
Today, 13 October 2024, marks the culmination of a long journey toward the equitable and reasonable utilization of the waters of the Nile, with the entry into force of the Agreement on the Nile River Basin Framework (CFA).
— Abiy Ahmed Ali 🇪🇹 (@AbiyAhmedAli) October 13, 2024
This day will be remembered as a historic milestone in…
Νωρίτερα το Σάββατο, η Αίγυπτος και το Σουδάν απέρριψαν τη συμφωνία-πλαίσιο, χαρακτηρίζοντάς την ως ένα «ημιτελές» έγγραφο που δεν είναι «αντιπροσωπευτικό της λεκάνης του Νείλου στο σύνολό της».
Οι δύο χώρες κάλεσαν όλα τα μέρη να απόσχουν από μονομερείς ενέργειες που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν τις διαφορές μεταξύ τους, σύμφωνα με κοινή δήλωση που εξέδωσαν μετά τη συνάντηση της Αιγυπτιοσουδανικής Μόνιμης Μικτής Τεχνικής Επιτροπής για τα Ύδατα του Νείλου (PJTC).
#BREAKING: In a press release issued by the Permanent Joint Technical Commission for Nile Waters (PJTC), Egypt and Sudan expressed their concerns over the adoption of the Cooperative Framework Agreement (CFA) by some Nile Basin countries. During a meeting held on October 11th and… pic.twitter.com/aauwI5q00q
— Inside Africa (@inside_afric) October 13, 2024
«Η Αίγυπτος και το Σουδάν επιδιώκουν σταθερά να δημιουργήσουν έναν συναινετικό μηχανισμό που να είναι συμπεριληπτικός και να προωθεί τη συνεργασία μεταξύ όλων των κρατών της Λεκάνης του Νείλου, με βάση τις θεμελιώδεις αρχές… ιδίως… διεξοδικές επιστημονικές αξιολογήσεις των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων τέτοιων έργων. Δυστυχώς, αυτές οι προσπάθειες δεν αντιμετωπίστηκαν με την απαραίτητη θετική δέσμευση», δήλωσε η PJTC.
Μπορεί η Αίγυπτος και η Αιθιοπία να συνδέονται από την ταυτόχρονη εισδοχή τους στα BRICS από την 1η Ιανουαρίου 2024, ωστόσο, ο ποταμός Νείλος έχει αποτελέσει και αποτελεί πηγή μακροχρόνιων εντάσεων, μεταξύ των δύο χωρών. Το Κάιρο λαμβάνει το 97% του νερού του από τον ποταμό Γαλάζιο Νείλο, έναν από τους κύριους παραπόταμους του Νείλου, όπου η Αντίς Αμπέμπα κατασκευάζει επί του παρόντος το Φράγμα Μεγάλης Αιθιοπικής Αναγέννησης (GERD).
Το GERD, το οποίο βρίσκεται υπό κατασκευή από το 2011, έχει προγραμματισμένη ισχύ 5,15 γιγαβάτ, γεγονός που θα το κάνει τον μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό σταθμό στην Αφρική μόλις ολοκληρωθεί.
Ενώ η Αιθιοπία το θεωρεί κρίσιμο για την οικονομική ανάπτυξή της και ισχυρίζεται ότι δεν αποτελεί απειλή για τα κατάντη αποθέματα νερού, το φράγμα αποτελεί σημαντική πηγή ανησυχίας για την Αίγυπτο και το κατεστραμμένο από τον πόλεμο Σουδάν. Και τα δύο κατάντη κράτη απαιτούν μια δεσμευτική συμφωνία για την πλήρωση και τη λειτουργία του φράγματος.
Τον περασμένο μήνα, η αιγυπτιακή κυβέρνηση υπέβαλε καταγγελία στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, κατηγορώντας την Αιθιοπία ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και απειλεί την περιφερειακή σταθερότητα με τις καταγγελλόμενες ως μονομερείς ενέργειές της σχετικά με το φράγμα. Η κίνηση ήρθε αφού ο Άμπιι ανακοίνωσε την πέμπτη φάση πλήρωσης του φράγματος.
Παράλληλα, ως πεδίο έμμεσης τριβής μεταξύ Αιγύπτου και Αιθιοπίας έχει αναδειχθεί η περιοχή της Σομαλιλάνδης. Η Αιθιοπία έχει συμφωνήσει με τις αρχές του αποσχισθέντος από τη Σομαλία de facto κράτους για την παραχώρηση ενός τμήματος ακτογραμμής για την κατασκευή αιθιοπικού λιμανιού.
Η Σομαλία, ωστόσο, η οποία θεωρεί τη Σομαλιλάνδη ως επικράτειά της, καταγγέλλει τη συμφωνία, έχοντας σε αυτό την υποστήριξη της Αιγύπτου, τόσο μέσω της διπλωματίας, όσο και μέσω πρόσφατων αποστολών όπλων.
