Η συζήτηση για τις κοινοβουλευτικές εκλογές της 8ης και 9ης Οκτώβρη στην Τσεχία φαίνεται να έχει λιγότερο ενδιαφέρον από εκείνη που διεξάγεται σχετικά με την επομένη μέρα της ψηφοφορίας, καθώς δύο ερωτήματα φαίνεται να επιστρέφουν με όλο και μεγαλύτερη ένταση στο πολιτικό προσκήνιο. Πρώτον, ποια θα είναι η σύνθεση της νέας κυβέρνησης, ένα πραγματικό παζλ δεδομένου του κατακερματισμού των πολιτικών δυνάμεων. Δεύτερον, αν σε αυτή θα μετέχει με οποιαδήποτε ιδιότητα ο νυν πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις.
Μέχρι τα τέλη Ιουνίου η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα έμοιαζε παντελώς άσχετη με την πρώτη. Κι αυτό γιατί η κεντρώα πολιτική συμμαχία του Τσεχικού Πειρατικού Κόμματος με το τοπικιστικό Κόμμα Δημάρχων κι Ανεξαρτήτων (STAN) έμοιαζε ήδη από την αρχή της άνοιξης του τρέχοντος έτους να έχει εξασφαλίσει ένα άνετο δημοσκοπικό προβάδισμα έναντι του κυβερνώντος ANO, του κόμματος που ίδρυσε ο δισεκατομμυριούχος Μπάμπις και το οποίο βρίσκεται στην εξουσία με τον ένα ή άλλο τρόπο ήδη από το 2013.
Εξάλλου, η απόφαση του Κομμουνιστικού Κόμματος Βοημίας και Μοραβίας τον περασμένο Απρίλιο να αποσύρει την υποστήριξη του προς την κυβέρνηση, το αίτημα των διωκτικών αρχών για άσκηση δίωξης κατά του ίδιου του πρωθυπουργού για το σκάνδαλο της «Φωλιάς του Πελαργού» (με τον Μπάμπις να κατηγορείται πως έβγαλε προσωρινά το εν λόγω αγρόκτημα από τον τεράστιο αγροτοδιατροφικό όμιλο Agrofert το 2007 ώστε να επωφεληθεί από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις που προορίζονταν για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις) και το βαρύ κόστος σε ανθρώπινες ζωές εξαιτίας της εξάπλωσης της πανδημίας του κορονοϊού αλλά και της κυβερνητικής διαχείρισης της δημιουργούσαν μια «τέλεια καταιγίδα», ικανή να στερήσει την προοπτική της νίκης σε οποιοδήποτε κόμμα.
Όμως αφενός η αλλαγή της υγειονομικής κατάστασης και αφετέρου μια αριστοτεχνική προεκλογική εκστρατεία από πλευράς της κυβερνώσας παράταξης ανέτρεψε την τόσο δυσχερή πορεία προς τις κάλπες για τον Μπάμπις και το κόμμα του, προδιαγράφοντας την σταδιακή επάνοδο προς την πρωτιά προϊόντος του θέρους.
Ως προς το υγειονομικό σκέλος, η κάκιστη στις αρχές του χρόνου κατάσταση έχει δώσει τη θέση της στη σταδιακή μείωση των μολύνσεων και των θανάτων από Covid-19 λόγω και την εντατικοποίηση της εκστρατείας εμβολιασμού, φέρνοντας έτσι σήμερα την Τσεχία σε μια από τις καλύτερες θέσεις παγκοσμίως στο κατά κεφαλήν ποσοστό μόλυνσης από κορονοϊό. Παράλληλα, η κόπωση της τσεχικής κοινωνίας μετά από 18 μήνες πανδημικής συγκυρίας και περιοριστικών μέτρων ευνοεί την προτεραιοποίηση άλλων ζητημάτων σε επίπεδο δημόσιου διαλόγου.
«Οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις αντανακλούν τη γενική αίσθηση του πληθυσμού ότι η χώρα ανακάμπτει και πρέπει να προχωρήσει» δηλώνει σε πρόσφατή συνέντευξή της η Ιβάνα Καράσκοβα , ακαδημαϊκή ερευνήτρια και συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης «Ένωση Διεθνών Υποθέσεων» και συμπληρώνει: «Οι περισσότεροι Τσέχοι είναι πραγματικά κουρασμένοι από την επιδημία και δεν θέλουν να σκέφτονται περισσότερο τους περισσότερους από 30.000 νεκρούς από το εαρινό κύμα του κορονοϊού».
Είναι αυτή η αλλαγή των διαθέσεων επί της οποίας κατάφερε ο δισεκατομμυριούχος πολιτικός και το κόμμα του να αλλάξουν εντελώς την προεκλογική ατζέντα, δίνοντας πλέον στο ΑΝΟ το περιθώριο να επικεντρωθεί σε δύο βασικούς στόχους. Τον επαναπατρισμό των –αρκετά δυσαρεστημένων από την διαχείριση της πανδημίας- ηλικιωμένων και κοινωνικά συντηρητικών ψηφοφόρων του που αποτελούν σχεδόν τη μισή εκλογική βάση του κόμματος και τον περιορισμό των απωλειών προς την άμεση εκλογικά απειλή των Τσέχων Πειρατών.
Κι αν το πρώτο έγινε εφικτό με την εμμονική σε μιντιακό επίπεδο υπενθύμιση της αύξησης συντάξεων κατά τη διάρκεια της θητείας του Μπάμπις, το δεύτερο προϋπέθετε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο αντιπολιτευτικό κόμμα, το οποίο χαρακτηρίστηκε από τον ίδιο τον ως «η μεγαλύτερη απειλή για τη χώρα» και «φιλομεταναστευτική νεομαρξιστική ομάδα που υποστηρίζεται από το Ευρωκοινοβούλιο».
Νωρίτερα –τον περασμένο Δεκέμβριο για την ακρίβεια- δεν δίστασε να υπονοήσει πως η άρνηση των Πειρατών να συναινέσουν σε φοροελαφρύνσεις για τη μεγάλη ακίνητη περιουσία συνδέεται με τη βίαιη εγκατάσταση προσφύγων σε σπίτια Τσέχων πολιτών. «Η καμπάνια του Μπάμπις είναι πιο άμεση, σε κάποιο βαθμό ακόμη και στερεοτυπική, κάτι που έχει μεγάλη απήχηση στο εκλογικό του σώμα. Η αντιπολίτευση είχε πρόβλημα να ανταγωνιστεί αυτό το στυλ μέχρι στιγμής» επισημαίνει η Καράσκοβα.
Ωστόσο, ο αντιμεταναστευτικός οίστρος του Μπάμπις, ο οποίος πριν από μερικές ημέρες επισκέφθηκε το χωριό Ρόζκε, στα σύνορα της Ουγγαρίας με τη Σερβία προειδοποιώντας εναντίον της «μαζικής ανεξέλεγκτης μετανάστευσης προς την Ευρώπη» και προχθές ανακοίνωσε την ανάπτυξη τουλάχιστον 50 αστυνομικών στα νότια σύνορα των δύο χωρών κατόπιν αιτήματος του Ούγγρου ομολόγου του, ενδέχεται να μην είναι μόνο προεκλογικός αλλά και μετεκλογικός. Κι αυτό γιατί οι σύμμαχοι της κυβέρνησης Σοσιαλδημοκράτες είναι αμφίβολο αν θα περάσουν το εκλογικό όριο του 5%, ενώ τόσο ο συνασπισμός Πειρατών-STAN όσο και ο δεύτερος σε επίπεδο δημοσκοπικής δημοφιλίας κεντροδεξιός συνασπισμός SPOLU έχουν ξεκαθαρίσει πως δεν επιθυμούν την συνεργασία με το κυβερνών ΑΝΟ. Αποτέλεσμα των παραπάνω ως προσφορότερος σύμμαχος για την παράταξη του Μπάμπις να εμφανίζεται το εμφατικά αντιμεταναστευτικό, ισλαμοφοβικό και (φυσικά) ακροδεξιό κόμμα «Ελευθερία και Άμεση Δημοκρατία» (SPD), που στις έρευνες κοινής γνώμης συγκεντρώνει τουλάχιστον το 10% των προτιμήσεων.
Είναι ωστόσο αμφίβολο αν η προοπτική μιας συνεργασίας με το συγκεκριμένο μόρφωμα είναι κάτι που εννοεί ο Μπάμπις ή το χρησιμοποιεί ως «μπαμπούλα» με σκοπό να φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων έναν εκ των δύο ισχυρότερων ανταγωνιστών του. Παρότι επί των ημερών της πρωθυπουργίας του η Τσεχία συνέχισε να αποτελεί μέρος της Ομάδας του Βίσκεγκραντ, πρωτοστατώντας στην ακύρωση κάθε σχεδίου ποσόστωσης των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών ο Μπάμπις δεν διακρίνεται για τον ριζοσπαστικό χριστιανικό εθνικισμό του Βίκτορ Ορμπάν. Παράλληλα, η ανοικτά αντινατοϊκή στάση του SPD είναι βέβαιο πως θα δημιουργήσει τριγμούς με το αταλάντευτα φιλοδυτικό στρατιωτικό κατεστημένο της χώρας αλλά και με την πλειοψηφία της κοινής γνώμης, η οποία εμφανίζεται ιδιαίτερα επιφυλακτική απέναντι στην Ρωσία μετά τις κατηγορίες της Πράγας για ρωσική ανάμειξη στην έκρηξη αποθήκης πυρομαχικών του Βερμπετίτσε το 2014, ενώ βλέπει την Κίνα να μην ανταποκρίνεται στις υποσχέσεις της για επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ.
Στο μεταξύ, Τσέχοι πολιτικοί αναλυτές προειδοποιούν όσους έχουν ξεγράψει σε περίπτωση ακόμη και ήττας τον πρωθυπουργό και ηγέτη του ΑΝΟ πως είναι πιθανόν στο πλαίσιο ενός μετεκλογικού παζαριού το σενάριο της απόσυρσής του από τα πολιτικά πράγματα με αντίτιμο τη μη διερεύνηση της εμπλοκής του σε σωρεία σκανδάλων, μετατοπίζοντας έτσι το κέντρο βάρους στο πολιτικό παρασκήνιο, γεγονός που δε συνιστά έκπληξη για τη διεπόμενη από περίσσιο κυνισμό πολιτική ζωή της χώρας.
Μέχρι την μέρα όμως των διαπραγματεύσεων που θα ακολουθήσουν ο Αντρέι Μπάμπις έχει μόνο και ένα καθήκον απέναντι στον εαυτό του. Την προϋπόθεση να κινείται διαρκώς στα νερά της (πολιτικής) θάλασσας ως άλλος καρχαρίας. Αν αυτό δεν του επιτρέψει να διαλέξει το επόμενο «θύμα» του, τουλάχιστον θα του εξασφαλίσει πως δεν θα «φαγωθεί» ο ίδιος.
