Κείμενο: Ishaan Tharoor. Πηγή: The Washington Post.
Οι τραγικοί χειρισμοί των ΗΠΑ στην κρίση της πανδημίας ανέδειξαν κάποιες σκληρές αλήθειες για τη χώρα. Η πόλωση που επικρατεί στο πολιτικό κλίμα δεν επέτρεψε στους Αμερικανούς να συμφωνήσουν σε ένα στοιχειώδες πλαίσιο για τη δημόσια υγεία, ενώ οι πολίτες δεν πείστηκαν να εφαρμόσουν συλλογικά τις οδηγίες για κοινωνική αποστασιοποίηση, όπως συνέβη σε άλλες χώρες.
Οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες που μαστίζουν τη χώρα άφησαν τις φτωχότερες και πιο ευάλωτες κοινότητες εντελώς απροστάτευτες στην πανδημία, ενώ ο ηγέτης της χώρας, αντί να λειτουργήσει συναινετικά, σαμποτάρισε τους διεθνείς οργανισμούς, κατηγόρησε τους εχθρούς του έθνους για την πανδημία και τους πολιτικούς του αντιπάλους για την κοινωνική κρίση στην οποία αυτή οδήγησε.
Η αποτυχία των ΗΠΑ αναδείχτηκε ακόμα περισσότερο από τις επιτυχίες των άλλων. Στη Νότια Κορέα ο πληθυσμός υποβλήθηκε σε πολλά και επανειλημμένα τεστ, ενώ για την ιχνηλάτηση των επαφών των κρουσμάτων επιστρατεύθηκαν στοιχεία από πιστωτικές κάρτες και κινητά τηλέφωνα. Στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο οι σχετικές εφαρμογές ακόμα και σήμερα, μετά από τόσους μήνες κρίσης, δεν λειτουργούν αποτελεσματικά. Άλλες χώρες της Ανατολικής Ασίας, όπως η Ταϊβάν, η Σιγκαπούρη και το Βιετνάμ, τα πήγαν θεαματικά καλύτερη από τις ΗΠΑ στη μάχη τους με τον Covid-19.
Το ίδιο ισχύει και για την Κίνα. Ο ιός εκεί περιορίστηκε και ελέγχθηκε σχετικά γρήγορα και αποτελεσματικά. Στην Αμερική του Τραμπ οι καμπύλες των μολύνσεων είναι ακόμα αμβλείες. Μόλις χθες, Πέμπτη 09/07, η Φλόριντα και η Καλιφόρνια ανακοίνωσαν τους χειρότερους ημερήσιους απολογισμούς θανάτων λόγω κορονοϊού από την αρχή της πανδημίας.
Αυτή η αποτυχία μπορεί να σηματοδοτεί ένα ιστορικό σημείο καμπής: Είναι η στιγμή κατά την οποία η υπερδύναμη συνειδητοποιεί ότι σε κάποιους -σημαντικούς- τομείς έρχεται δεύτερη. Μπροστά της βρίσκονται οι ανερχόμενες δυνάμεις από την Ασία.
Ο Covid-19 εξέθεσε σε κοινή θέα τις πληγές που οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ανοίξει στις κοινωνίες και τα συστήματα Υγείας τους. Επιπλέον, απέδειξε ότι ο “κρατισμός” κάποιες φορές αποτελεί την πιο συμπαγή δικλείδα ασφαλείας για τις κοινωνίες.
“Η ανετοιμότητα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν η κατάληξη μιας πολυετούς αυταπάτης. Οι δύο αυτές δυνάμεις από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου κι έπειτα αλληλοσυγχαίρονται και κλείνουν τα αυτιά και τα μάτια τους, αρνούμενες να αποδεχτούν ότι ο υπόλοιπος πλανήτης μπορεί να έχει κάτι να τους διδάξει”, σχολίασε εύστοχα ο Έντουαρντ Λους στους Financial Times. “Μέσα σε λίγους μόλις μήνες, ένα μικρόβιο κατάφερε να γίνει η νέμεσις της αγγλοαμερικάνικης ύβρεως”.
Η “ύβρις” είναι σωστή λέξη. Κατά κάποιον τρόπο αυτή αποτελεί την καρδιά της ιδεοληψίας που διαμόρφωσε μεταπολεμικά τη διεθνή τάξη πραγμάτων – το αλάνθαστο, αδιαπραγμάτευτο και αναπόδραστο των αρχών του laizzez-faire της φιλελεύθερης δημοκρατίας. “Εδώ και 500 χρόνια οι Αμερικανοί μελετούν μια κοντόφθαλμη Ιστορία που τους εξηγεί ότι είναι καταδικασμένοι να βρίσκονται πάντα στην πλευρά των νικητών”, σχολιάζει ο Λους. “Αυτό τους εμποδίζει να αντιληφθούν πώς τους βλέπει όλος ο υπόλοιπος πλανήτης”.
Ο 20ος αιώνας ‘βαπτίστηκε’ από τον ιδρυτή του περιοδικού Time ως ο “Αιώνας της Αμερικής”. Για να φτάσει η Αμερική να κερδίσει τον αιώνα της χρειάστηκε να συμβούν αρκετά γεωπολιτικά σοκ και ο πιο αιματηρός πόλεμος στην ιστορία της ανθρωπότητας. Αντιστοίχως, η πανδημία μπορεί να αποδειχτεί ο αρμός που θα μας οδηγήσει στο επόμενο βαγόνι, στον “Αιώνα της Ασίας”.
Ο κορονοϊός έφερε στο προσκήνιο την περιοχή που φιλοξενεί το μεγαλύτερο μερίδιο του παγκόσμιου πληθυσμού και που σε λίγο θα διαχειρίζεται το μεγαλύτερο μερίδιο της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής. Στην εποχή της πανδημίας τα δράματα της Ασίας έγιναν παγκόσμια. Η ένταση στα σύνορα της Κίνας με την Ινδία επανέφερε το ζήτημα της χάραξης των συνόρων από τις πάλαι ποτέ δυνάμεις της αποικιοκρατίας. Το Χονγκ Κονγκ και η Ταϊβάν προκάλεσαν υπαρξιακές κρίσεις συνείδησης στη Δύση. Η Ευρώπη συζητά τα θέματα που θα καθορίσουν τη μελλοντική της ύπαρξη έχοντας το ένα της μάτι στην Άπω Ανατολή.
Ο μεγαλύτερος παίκτης, βεβαίως, είναι η Κίνα, με όλη της την ισχύ και την επιθετικότητα. Η κυβέρνηση Τραμπ επέλεξε τον δρόμο της σύγκρουσης με τον γίγαντα, κηρύττοντας εμπορικό πόλεμο στο Πεκίνο. “Για πρώτη φορά μετά την επίσκεψη του Νίξον στην Κίνα το 1972, η σχέση των δύο χωρών είναι τόσο εχθρική και απρόβλεπτη”, έγραψε σε άρθρο του στη Washington Post o Ρόμπερτ ΝΤ. Κάπλαν.
Οι Κινέζοι αξιωματούχοι επιμένουν ότι αυτή η αντιπαλότητα είναι αχρείαστη και αντιπαραγωγική. “Δεν πρέπει να τα βλέπουμε όλα σαν δίπολα. Στο σύγχρονο κόσμο, η πρόσθεση των αντίδρομων δυνάμεων δεν μπορεί να βγάζει μηδέν”, εξήγησε ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, ο Ουάνγκ Γι, σε ομιλία του την Πέμπτη, 09/07. “Η Κίνα δεν θα γίνει και δεν μπορεί να γίνει μια ακόμα Αμερική”.
Ο ανταγωνισμός, όμως, των δύο αυτών δυνάμεων είναι υπαρκτός και επισκιάζει σχεδόν ολόκληρη την Ασία. Σε πρόσφατο άρθρο του, ο πρωθυπουργός της Σιγκαπούρης, Λι Χσιέν, παρέθεσε μια θρυλική συνομιλία από τη συνάντηση του Κινέζου ηγέτη Ντενγκ Τσιαοπένγκ με τον Ινδό πρωθυπουργό Ρατζίβ Γκάντι, το 1998. Ο Ντεγκ είχε πει στον Γκάντι: “Τώρα τελευταία, όλοι δηλώνουν με σιγουριά ότι ο επόμενος αιώνας θα είναι ο αιώνας της Ασίας και του Ειρηνικού. Εγώ έχω κάποιες αντιρρήσεις”.
Η υπερανάπτυξη της Κίνας δικαιώνει τον Ντενγκ. “Είναι παράδοξο, αλλά η αλματώδης άνοδος της Κίνας ίσως έχει ήδη καταδικάσει την ιδέα ενός ασιατικού αιώνα”, σημειώνει ο Ινδός αρθρογράφος Ράζα Μοχάν. “Η Κίνα είναι πλέον πιο ισχυρή από όλες τις άλλες χώρες της Ασίας μαζί. Το Πεκίνο δεν έχει λόγο να απευθυνθεί στις γειτονικές δυνάμεις για να ξεπεράσουν από κοινού τις ΗΠΑ. Μπορεί και μόνο του. Ίσως, λοιπόν, αυτό που έχουμε μπροστά μας να μην είναι ο Αιώνας της Ασίας, αλλά ο Αιώνας της Κίνας”.
Κείμενο: Ishaan Tharoor. Πηγή: The Washington Post.
