Αρκετές περιπτώσεις βανδαλισμών κατά σοβιετικών πολεμικών μνημείων έχουν αναφερθεί στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη ως αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Ενώ οι ρωσικές πρεσβείες εξοργίστηκαν, οι εθνικές αρχές έδειξαν μεγαλύτερη κατανόηση προς τους δράστες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, οι δήμοι εξετάζουν το ενδεχόμενο αφαίρεσης των μνημείων.

Το ορόσημο της Μπρατισλάβα, Σλαβίν, ένα πολεμικό μνημείο αφιερωμένο στον σοβιετικό Κόκκινο Στρατό, βάφτηκε μπλε και κίτρινο στις 2 Μαρτίου. Το Σλαβίν είναι ένα από τα μεγαλύτερα πολεμικά μνημεία στη Σλοβακία και χρησιμεύει ως νεκροταφείο για χιλιάδες Λευκορώσους, Ρώσους και Ουκρανούς στρατιώτες.

Η ρωσική πρεσβεία εξοργίστηκε από το περιστατικό και ζήτησε τον άμεσο καθαρισμό και την τιμωρία των δραστών. Η αστυνομία ξεκίνησε έρευνα με την κατηγορία της φθοράς ξένης ιδιοκτησίας. Ωστόσο, η ένταση αυξήθηκε μετά την απάντηση του ΥΠΕΚ ότι «η ίδια η Ρωσία καταπάτησε τη μνήμη των πεσόντων εισβάλλοντας σε ένα αδελφό έθνος».

«Όποιος και αν το έκανε αυτό, είτε άνθρωποι που ξεγελάστηκαν από την αντιρωσική προπαγάνδα είτε ιδεολογικοί υποστηρικτές του Ουκρανού φασίστα Στεπάν Μπαντέρα, βεβήλωσαν τη μνήμη όλων όσων αναπαύονται εδώ, συμπεριλαμβανομένων των πολλών εκατοντάδων Ουκρανών», ανέφερε η ρωσική πρεσβεία.

Αυτό δεν ήταν, ωστόσο, το μοναδικό περιστατικό στη Σλοβακία. Στις 9 Μαρτίου, το άγαλμα ενός στρατιώτη σε ένα νεκροταφείο του Κόκκινου Στρατού στην πόλη Σβιντνίκα της ανατολικής Σλοβακίας βάφτηκε κόκκινο.

«Είμαστε εξοργισμένοι από άλλη μια ξεκάθαρη πράξη βανδαλισμού και επαίσχυντης βεβήλωσης των πεσόντων. Αυτό το κακόβουλο έγκλημα είναι, σίγουρα, απλώς μια συνέπεια της συνεχιζόμενης ρωσοφοβικής εκστρατείας των σλοβακικών μέσων ενημέρωσης. Επιπλέον, οι πράξεις αυτές βλάπτουν τις καλές σχέσεις μεταξύ Ρώσων και Σλοβάκων», έγραψε η ρωσική πρεσβεία στο Facebook.

Αλληλεγγύη ή βανδαλισμός;

Στο Μπρνο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Τσεχίας, υπήρξαν αντιρωσικά γκράφιτι σε διάφορα σημεία, μεταξύ των οποίων και σε ένα άγαλμα που αναπαριστά έναν στρατιώτη του σοβιετικού στρατού. Άγνωστος ψέκασε με μπλε και κίτρινη μπογιά το βάθρο του. Υπό κανονικές συνθήκες, το γκράφιτι θα θεωρείτο βανδαλισμός, αλλά αυτή τη φορά είναι τα πράγματα διαφορετικά.

«Δεν βλέπουμε κανέναν λόγο για τον οποίο θα πρέπει να αφαιρέσουμε γρήγορα τέτοιες εκφράσεις αλληλεγγύης προς την Ουκρανία», δήλωσε εκπρόσωπος της πόλης του Μπρνο στο Τσεχικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Έντονα αντισοβιετικά ή αντιρωσικά αισθήματα ήταν ορατά ακόμη και πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το 2020, ένα άγαλμα του σοβιετικού στρατηγού Ιβάν Κόνεφ απομακρύνθηκε από την Πράγα. Την ίδια χρονιά, η πλατεία όπου βρίσκεται η ρωσική πρεσβεία μετονομάστηκε σε «πλατεία Μπόρις Νεμτσόφ», από το όνομα ενός Ρώσου πολιτικού της αντιπολίτευσης που σκοτώθηκε με πυροβολισμούς στη Μόσχα το 2015.

Στη Σόφια έχει ξεκινήσει συζήτηση για την απομάκρυνση του μνημείου του σοβιετικού στρατού, το οποίο βρίσκεται στην καρδιά της πόλης. Πρόκειται για το μεγαλύτερο μνημείο που υμνεί τον Κόκκινο Στρατό, ο οποίος απελευθέρωσε τη Βουλγαρία το 1944 και στη συνέχεια διαμόρφωσε το καθεστώς στη χώρα υπό τον έλεγχο του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος.

Ο δήμαρχος της περιοχής της Σόφιας, Τράιτσο Τράικοφ, ανακοίνωσε ότι έχουν αρχίσει οι εργασίες για τη μετακίνηση του μνημείου ύψους 45 μέτρων. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφές αν ο Τραΐκοφ θα λάβει προϋπολογισμό και υλικοτεχνική υποστήριξη για να το κάνει. Η πρωτοβουλία για την απομάκρυνση του μνημείου χρονολογείται εδώ και 19 χρόνια, αλλά η ισχυρή ρωσική επιρροή στη χώρα έχει μέχρι στιγμής εμποδίσει τη διαδικασία.

Το σοβιετικό μνημείο στη Σόφια έχει γίνει συχνά θέατρο διαμαρτυριών και διαδηλώσεων πολιτών. Στην αρχή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, γράφτηκαν πάνω του διάφορα μηνύματα προς τη Ρωσία – «δολοφόνοι», «κατακτητές» και «ελευθερία της Ουκρανίας». Το μνημείο ήταν επίσης γεμάτο με αφίσες που απεικόνιζαν τον Πούτιν με την επιγραφή «δολοφόνος».

Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, τα χέρια των σοβιετικών στρατιωτών στο μνημείο βάφτηκαν κόκκινα σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις ενέργειες της Ρωσίας.

Πηγή: Euractiv