Καθώς μπουλντόζες κατέστρεφαν το τοπικό νεκροταφείο της Αγίας Αικατερίνης τον χειμώνα του 2021 στο Νότιο Σινά της Αιγύπτου κατ’ εντολή της κυβέρνησης, μέλη της ιθαγενούς φυλής Τζαμπαλέιγια στάθηκαν να παρακολουθούν με δυσπιστία. «Οι άνθρωποι πέρασαν όλη τη νύχτα μαζεύοντας τα λείψανα των νεκρών συγγενών τους από αυτά που έκαναν οι μπουλντόζες», δήλωσε ο Μοχάναντ Σαμπρί, συγγραφέας και ερευνητής που έχει γράψει εκτενώς για τη χερσόνησο του Σινά στον ειδησεογραφικό ιστότοπο Middle East Eye.
Η καταστροφή του νεκροταφείου πραγματοποιήθηκε ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την κατασκευή που αποτελεί μέρος του Έργου Μεγάλης Μεταμόρφωσης, που ξεκίνησε επίσημα η αιγυπτιακή κυβέρνηση τον Μάρτιο του 2021 με δηλωμένο στόχο να μετατρέψει το Νότιο Σινά σε τουριστικό κόμβο.
Ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος του έργου, το οποίο έχει ολοκληρωθεί κατά περίπου 70%, πρόκειται να στεγαστεί στο φυσικό καταφύγιο της Αγίας Αικατερίνης, ένα Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco που περιλαμβάνει το αρχαίο μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης και το όρος Σινά. Το μοναστήρι βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Χωρήβ, όπου σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη ο Μωυσής έλαβε τις Δέκα Εντολές.
Ορισμένοι ειδικοί, συμπεριλαμβανομένου του Σαμπρί, κατηγόρησαν το αιγυπτιακό υπουργείο Στέγασης, Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας και Αστικών Κοινοτήτων, το οποίο επιβλέπει το έργο, για παραβίαση των κανονισμών για τα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς διεξάγοντας έργα που όπως υποστηρίζουν πρόκειται να υπονομεύσουν τον ιστορικό και θρησκευτικό χαρακτήρα της πόλης, καθώς και να εκδιώξουν τον γηγενή πληθυσμό των Βεδουίνων, χωρίς να έχουν δημοσιοποιηθεί σχέδια για αποζημιώσεις.
Αξιωματούχοι της αιγυπτιακής κυβέρνησης έχουν προηγουμένως διαψεύσει τους ισχυρισμούς, επιμένοντας ότι το έργο δεν θα βλάψει την κληρονομιά της πόλης και το περιβάλλον της.
Ωστόσο, ο Τζον Γκρέιντζερ, πρώην διευθυντής έργου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το φυσικό καταφύγιο St Catherine Protectorate μεταξύ 1996 και 2003, υπέγραψε μαζί με τον Σαμπρί μια ανοιχτή επιστολή τον Μάρτιο δηλώνοντας ότι το τρέχον έργο παραβιάζει τα κριτήρια της Unesco για τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς και ότι λόγω του σχεδίου θα πρέπει το καταφύγιο να τοποθετηθεί στη λίστα Παγκόσμιας Κληρονομιάς σε Κίνδυνο.
«Μιλάμε για δεκάδες χιλιάδες κυβικά μέτρα σκυροδέματος», δήλωσε ο Σαμπρί στο Middle East Eye. Τα νέα κτίρια περιλαμβάνουν τουλάχιστον πέντε ξενοδοχεία και εκατοντάδες βίλες και ιδιωτικές κατοικίες. «Το κέντρο της πόλης έχει μεταμορφωθεί και ισοπεδωθεί εντελώς, και η κατασκευή φτάνει μέχρι τις πύλες του μοναστηριού», πρόσθεσε.
Εκπρόσωπος του Κέντρου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco δήλωσε στο Middle East Eye ότι η ομάδα τους βρίσκεται στο στάδιο της «αντιδραστικής παρακολούθησης». «Το Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς ξεκίνησε διάλογο με τις αιγυπτιακές αρχές προκειμένου να συγκεντρώσει όλα τα απαραίτητα στοιχεία ώστε οι ειδικοί μας να εκδώσουν την αντικειμενική τους γνώμη για την κατάσταση», ανέφερε.
Ο βασιλιάς Κάρολος Γ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ο βασιλικός χορηγός του Ιδρύματος Αγίας Αικατερίνης που εδρεύει στο Λονδίνο και υποστηρίζει τις εργασίες συντήρησης στο μοναστήρι.
Ο Σαμπρί δήλωσε ότι το έργο πραγματοποιείται σε βάρος της τοπικής φυλής Τζεμπαλέιγια, των αρχικών κατοίκων της πόλης, γνωστών ιστορικά ως Προστάτες της Αγίας Αικατερίνης. Όλα τα σπίτια των Βεδουίνων που στάθηκαν εμπόδιο στην κατασκευή έχουν ισοπεδωθεί, καταγγέλει, ενώ οι κάτοικοι εκδιώχθηκαν.
«Μας γκρέμισαν το σπίτι και μας έδωσαν αποζημίωση, αλλά δεν αρκεί να αγοράσουμε ένα μικρό κομμάτι γης από την κυβέρνηση ή τις νέες οικιστικές μονάδες που χτίστηκαν στην Αγία Αικατερίνη», δήλωσε ο 41χρονος Βεδουίνος ξεναγός Εμάντ Σαλάμ στο Middle East Eye.
«Σε άλλους δεν δόθηκε τίποτα, καθώς δεν ήταν σε θέση να παράσχουν νομικά έγγραφα για τα σπίτια που είχαν. Πολλοί Βεδουίνοι στο Σινά διεκδικούν την ιδιοκτησία της γης τους χτίζοντας τα σπίτια τους σε αυτήν».
Πρόσθεσε ότι το έργο απειλεί την κύρια πηγή εισοδήματος της οικογένειας ως ξεναγούς, μάγειρες, πωλητές, ιδιοκτήτες παζαριών και καμήλων και εργαζόμενους στον χώρο της φιλοξενίας. «Η κυβέρνηση θέλει να κερδίσει από κάθε μέτρο», είπε.
Ενώ η αιγυπτιακή κυβέρνηση παρείχε προφορικές διαβεβαιώσεις στους πληγέντες ότι θα αποζημιωθούν, δεν έδωσε λεπτομέρειες για το πώς, το πότε και το ποσό. Η μόνη εναλλακτική για τους Βεδουίνους μέχρι στιγμής ήταν να ανέβουν στα βουνά στην περιοχή της Αγίας Αικατερίνης.
«Αν οι κυβερνητικές αρχές έχουν πραγματικά αποδείξει κάτι, έχουν αποδείξει ότι για αυτούς η τοπική κοινότητα είναι απλώς ένα μάτσο αδέσποτων σκύλων που μπορούν να ανέβουν στο βουνό και να καούν στην κόλαση», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Σαμπρί.
Ο Αχμέντ αλ Τζεμπαλί, ένας 55χρονος ντόπιος της Αγίας Αικατερίνης και ιδιοκτήτης ενός ξενώνα Βεδουίνων, δήλωσε ότι δεν ζητήθηκε η γνώμη της κοινότητάς του για το έργο. «Όλοι υποστηρίζουμε την ανάπτυξη, αλλά θα πρέπει πρώτα να μας ρωτήσουν για τις απόψεις μας», ανέφερε μιλώντας στο Middle East Eye. «Οι μηχανικοί που θα έρθουν και θα χτίσουν τα νέα σπίτια σαν να είναι σπίτια Βεδουίνων δεν έζησαν ποτέ σε σπίτια Βεδουίνων. Γεννηθήκαμε και ζήσαμε όλη μας τη ζωή σε σπίτια Βεδουίνων. Το μοντέλο ζωής τους δεν είναι κατάλληλο για εμάς και θα αλλάξει τον τρόπο ζωής μας».
Ο Τζεμπαλί τόνισε ότι η πόλη του έχει παραμεληθεί για δεκαετίες και οι διαδοχικές κυβερνήσεις δεν κατάφεραν να βελτιώσουν τις υποδομές της, ιδιαίτερα όσον αφορά την διαχείριση των λυμάτων, την υγειονομική περίθαλψη και την εκπαίδευση. «Το θυμόντουσαν μόνο όταν ήθελαν να επωφεληθούν από τον τόπο. Θα είμαστε μέρος των επιχειρήσεων και σιγά σιγά θα μας βάλουν στο πλάι και θα μας φέρονται σαν να είμαστε ξένοι», είπε, εκφράζοντας τον φόβο του ότι θα χάσει τη μοναδική πηγή εισοδήματός του, τον τουρισμό, λόγω του νέου έργου.
Η πόλη της Αγίας Αικατερίνης έχει «ένα πολύ εξειδικευμένο είδος τουρισμού», σύμφωνα με τον Σαμπρί. «Ο τουρίστας που έρχεται θέλει να καβαλήσει μια καμήλα, να πάει στην κοιλάδα, στο μοναστήρι, να ανέβει στο όρος Σινά. Όλες αυτές οι υπηρεσίες παρέχονται από τους Βεδουίνους. Και οι τουρίστες θέλουν να μείνουν στον τοπικό ξενώνα Βεδουίνων», εξήγησε.
Αντικαθιστώντας το σύστημα με ξενοδοχεία και ένα τουριστικό έργο που αποκλείει την τοπική κοινωνία, η κυβέρνηση «δεν θα διατάρασσε απλώς το σύστημα, αλλά θα σκότωνε την κύρια πηγή εισοδήματός τους». Ο Τζεμπαλί κατήγγειλε επίσης ότι το νέο έργο πρόκειται να είναι εξαιρετικά ρυπογόνο, σε αντίθεση με την αρχική πόλη, η οποία προσελκύει επισκέπτες επειδή είναι γαλήνια και παρθένα.
«Άνθρωποι από όλο τον κόσμο έρχονται εδώ γιατί δεν υπάρχει ρύπανση, αλλά όταν [οι αρχές] χτίσουν χιλιάδες δωμάτια, ξενοδοχεία και σαλέ, θα υπάρχει ρύπανση. Όλα αυτά τα μέρη θα χρειαστούν νερό, ρεύμα και φυσικό αέριο, αλλά από πού;». Πολλά δέντρα έχουν ήδη ξεριζωθεί για να ανοίξουν χώρο για κτίρια ή δρόμους, πρόσθεσε.
Εκτός από τις ζημιές που προκλήθηκαν στον τοπικό πληθυσμό, οι αρχές έχουν κατασκευάσει έναν αυτοκινητόδρομο μήκους 70 χιλιομέτρων για τη σύνδεση της διοικητικής πόλης Αλ Τουρ, στον κόλπο του Σουέζ, με την αρχαία πόλη. Σύμφωνα με την ανοιχτή επιστολή των ειδικών του Σινά, ο αυτοκινητόδρομος διασχίζει την κοιλάδα του Χεμπράν, θέτοντας σημαντικό περιβαλλοντικό κίνδυνο για το φυσικό καταφύγιο.
«Αυτός ο αυτοκινητόδρομος καταστρέφει μια περιοχή που έχει χαρακτηριστεί από την κυβέρνηση της Αιγύπτου ως φυσικό καταφύγιο», αναφέρει εμπειρογνώμονας στην επιστολή. «Διασχίζει την προστατευόμενη περιοχή και τη χωρίζει στα δύο, προκαλώντας περιβαλλοντική καταστροφή».
Σύμφωνα με την επιστολή, η κυβέρνηση Σίσι σχεδιάζει επίσης να κατασκευάσει έναν άλλο δρόμο μέσω του ρέματος Ίσλα, «που θεωρείται το πιο απομακρυσμένο, πιο όμορφο και πιο πλούσιο βιολογικά ρέμα σε ολόκληρη τη χερσόνησο του Νότιου Σινά».
Η τοπική άγρια ζωή, συμπεριλαμβανομένης της άκρως απειλούμενης πεταλούδας Sinai Baton Blue, θα τεθεί επίσης σε κίνδυνο. «Τέτοια καταστροφή μιας περιοχής που υποτίθεται ότι έχει χαρακτηριστεί προστατευόμενη θέτει υπό αμφισβήτηση ολόκληρη τη στρατηγική της Αιγύπτου για την προστασία του περιβάλλοντος».
Την Κυριακή, οι παγκόσμιοι ηγέτες θα κατέβουν στο Σαρμ ελ Σέιχ, 100 χιλιόμετρα νότια της τοποθεσίας του έργου, για την ετήσια σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα, Cop27. Κανείς από την Αγία Αικατερίνη δεν θα παρευρεθεί.
Η κυβέρνηση του προέδρου Σίσι, πρώην στρατηγού του στρατού, έχει πολεμήσει ενάντια στην ένοπλη εξέγερση στο Σινά για σχεδόν εννέα χρόνια. Οι ένοπλες ομάδες στην περιοχή κλιμάκωσαν τις επιθέσεις τους στις ένοπλες δυνάμεις μετά το πραξικόπημα του Σίσι εναντίον του δημοκρατικά εκλεγμένου προκατόχου του, Μοχάμεντ Μόρσι, το 2013.
Ωστόσο, ο στρατός όχι μόνο στόχευσε μαχητικές ομάδες, αλλά διεξήγαγε και επιθέσεις μεγάλης κλίμακας στον τοπικό πληθυσμό των Βεδουίνων, ιδιαίτερα στο Βόρειο Σινά, όπου εδρεύει η εξέγερση. Τα μέτρα ασφαλείας έχουν επεκταθεί τώρα στο Νότιο Σινά, με αυστηρό μπλακάουτ των μέσων ενημέρωσης σε ολόκληρη τη χερσόνησο και ανελέητη καταστολή δημοσιογράφων και ερευνητών που προσπαθούν να καλύψουν τη σύγκρουση από την οπτική γωνία του τοπικού πληθυσμού.
Ομάδες της κοινωνίας των πολιτών που εκπροσωπούν τους τοπικούς Βεδουίνους έχουν φιμωθεί και έχει επιτραπεί μόνο η αφήγηση του στρατού, δήλωσε ο Αχμέντ Σαλέμ, επικεφαλής του Ιδρύματος Σινά για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα με έδρα το Λονδίνο.
«Η ελευθερία του λόγου είναι πολυτέλεια στο Σινά. Εν μέσω καταστολής μεγάλης κλίμακας, οι άνθρωποι είναι απασχολημένοι με την ασφάλειά τους», δήλωσε στο Middle East Eye. «Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι καμία κοινωνία των πολιτών με έδρα το Σινά δεν εκπροσωπείται στο Cop27».
