Το θεατρικό έργο «Αριζόνα» του Χουάν Κάρλος Ρούμπιο, γράφτηκε το 2006, με αφορμή τη συγκρότηση ακροδεξιών ομάδων που περιπολούν ανάμεσα στα σύνορα Μεξικό και ΗΠΑ και έχουν διακηρυγμένο στόχο την πάση θυσία αναχαίτιση των μεταναστευτικών ροών. Οι κεντρικοί ήρωες του έργου, η Μάργκαρετ και ο Τζορτζ, με τα τόσο αμερικανικά ονόματα είναι ένα τέτοιο ένα ζευγάρι αφοσιωμένων Αμερικανών εθελοντών πολιτών, αποφασισμένων να «προστατέψουν» την Αμερική από τους Μεξικάνους πρόσφυγες. Η Νικολέτα Παπαδοπούλου, η Μάργκαρετ της «Αριζόνα», μιλά στο Κοσμοδρόμιο για το μήνυμα του έργου του Ρούμπιο, τη μισαλλοδοξία, την αντιστοιχία της αμερικανικής με την ελληνική πραγματικότητα, και τη σχέση μεταξύ ανθρώπινης ανοησίας και ρατσισμού.
Τι σας κέντρισε περισσότερο, θετικά ή αρνητικά ως προς τον ρόλο που υποδύεστε;
Η Μάργκαρετ, στην πρώτη της ανάγνωση φαίνεται να είναι μια γυναίκα χωρίς προσωπικές φιλοδοξίες, χωρίς στόχο να συμμετέχει ενεργά στην κοινωνία που ζει και μοναδική μέριμνά της είναι ο Τζορτζ, ο σύζυγός της. Όσο όμως εμβαθύνει κανείς στο κείμενο βλέπει μια τρυφερή ύπαρξη που ενώ δεν μπορεί θέλει να κατανοήσει τον κόσμο. Το έργο αφορά στον φασισμό και την απαξιωτική συμπεριφορά που μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων έχει απέναντι σε όσους θεωρεί «κατώτερους». Δεν έχω κάτι κοινό λοιπόν με την ηρωΐδα μου και αυτό που με ιντριγκάρει πιο πολύ είναι η προσπάθειά της, η διαδρομή της να καταλάβει και να κατανοήσει την ουσία της ύπαρξης της, το ότι παραμένει κατά κάποιο τρόπο ηθικά ζωντανή μέσα από τα διλήμματα που της προκύπτουν. Τουλάχιστον έτσι όπως προσπαθώ να ερμηνεύσω και να την αντιληφθώ εγώ, ως μια γυναίκα που αποδεικνύεται τελικά ελεύθερη και ανοιχτή απέναντι στη νέα κατάσταση που προκύπτει και την οδηγεί σε μια επαναξιολόγηση των πραγμάτων γύρω της.
Οι δύο χαρακτήρες της «Αριζόνα» είναι τελικά μόνο θύτες ή και θύματα της μισαλλοδοξίας τους; Έχω την εντύπωση πως το ίδιο το έργο είναι ακριβώς μια διαπραγμάτευση ανοικτή πάνω σε αυτό το ερώτημα.
Η άγνοια είναι ο θύτης εν προκειμένω. Και αυτό γιατί οι ίδιοι οι χαρακτήρες της «Αριζόνα» επιλέγουν να γίνουν θύτες επειδή δεν επιδιώκουν να ανοίξουν το μυαλό αλλά «βολεύονται» στο «έτσι μας έμαθαν», «έτσι συνηθίσαμε», «αυτό είναι το σωστό». Από την άλλη, σκέφτομαι πως η χειραγώγηση σε συνδυασμό με την έλλειψη παιδείας μας τοποθετεί όλους στην θέση του θύματος.
Ο Τζορτζ και η Μάργκαρετ έχουν μια «αποστολή» εμποτισμένη με μίσος για τον άλλο, τον διαφορετικό. Έχουμε Τζορτζ και Μάργκαρετ στη χώρα μας; Τι συγχρονισμό βλέπεται με την ελληνική κοινωνία σήμερα;
Δυστυχώς έχουμε πιο πολλούς από όσους πιστεύουμε. Τα τελευταία χρόνια με αφορμή τον εγκλεισμό μας λόγω πανδημίας φανερώνονται ολοένα και πιο πολλές ακραίες συμπεριφορές και αντιλήψεις. Ακούω ή διαβάζω για πράξεις και αντιλήψεις που σκέφτομαι «δεν μπορεί να γίνεται αυτό». Δυστυχώς όμως η ανθρωπότητα έχει οδηγηθεί σε δρόμους σκοτεινούς που μόνο πίσω μπορούν να καταλήξουν. Παρ όλα αυτά πιστεύω βαθιά ότι θα γυρίσει ο τροχός. Δεν μπορεί. Υπάρχει και η άλλη πλευρά, αυτή η πλευρά που αγκαλιάζει το διαφορετικό και την πλούτο της, που δεν έχει ανάγκη να βάλει ταμπέλα σε κάποιον. Δεν είναι πολλοί οι φορείς τέτοιων απόψεων, απλά ακούγεται πιο ηχηρά η παράλογη φωνή. Δεν λένε εξάλλου ότι φωνάζει αυτός που δεν έχει κάτι να πει;
Ο Ρούμπιο προσεγγίζει ένα σκοτεινό ζήτημα κωμικότροπα. Δείχνει πως στον πυρήνα του ρατσισμού βρίσκεται η άγνοια όπως είπες πριν. Η λύση, η διέξοδος τελικά προσφέρεται ή ο Ρούμπιο μας αφήνει με αυτό το πικρό δίδαγμα για τη σχέση ανοησίας και ρατσισμού;
Το έργο έχει την ανεμελιά, την αφέλεια και την σπιρτάδα της κωμωδίας ενώ ταυτόχρονα είναι βίαιο και ειλικρινές. Δεν ξέρω αν είναι το ζητούμενο να έρθει η λύση όσο σε μια πρώτη φάση η συνειδητοποίηση της πραγματικότητας. Πράγματι, η άγνοια είναι ο πυρήνας όχι μόνο του ρατσισμού, είναι ο πυρήνας για κάθε απάνθρωπη συμπεριφορά. Υπό αυτή την έννοια η «Αριζόνα» είναι μια αφορμή για να δούμε το αυτονόητο, ότι όλοι είμαστε ίδιοι και ταυτόχρονα ο κάθε ένας μας είναι μοναδικός και ανεπανάληπτος. Και ποιος ξέρει; Θα ξημερώσει και εκείνη η μέρα που θα τα έχουμε αφήσει πίσω μας όλα τα «πρέπει», όλα τα «κανονικά» και θα κοιτάμε μπροστά στην ουσία της ζωής.
Info:
Συγγραφέας: Juan Carlos
Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία: Παντελής Δεντάκης
Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Λουβάρη Φασόη
Σκηνικό: Νίκος Δεντάκης
Κοστούμια: Χρήστος Παρασκευόπουλος, Τόνια Πλατσά
Μουσική: Γιώργος Μυζήθρας
Φώτα: Αποστόλης Κουτσιανικούλης
Παίζουν: Σταύρος Καραγιάννης, Νικολέτα Παπαδοπούλου
Ημέρες και ώρες παραστάσεων:
Δευτέρα και Τρίτη, 21:00
ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΑΘΜΟΣ
Σταθμός Βίκτωρος Ουγκώ 55, Αθήνα (Μετρό Μεταξουργείο), τηλ: 2105230267
Διάρκεια παράστασης: 75 λεπτά
