Επτά – οκτώ Αυστριακοί νεοναζί με τη σημαία της πατρίδας τους, μια ελληνική και ένα πανό με το σύνθημα “Με τίποτα! Δε θα κάνετε την Ευρώπη πατρίδα σας” γραμμένο στα αγγλικά τράβηξαν το ενδιαφέρον τις πρώτες μέρες της νέας προσφυγικής κρίσης στα ελληνοτουρκικά σύνορα στις αρχές του μήνα, μετά το άνοιγμα των τουρκικών συνόρων από τον Πρόεδρο Ερντογάν.
Eλληνικά κα γερμανόφωνα μέσα ενημέρωσης αναφέρθηκαν στην παρουσία της αυστριακής ακροδεξιάς οργάνωσης στον Έβρο, αλλά και των Γερμανών συναγωνιστών τους στη Λέσβο. Στην πρωτεύουσα του νησιού, τη Μυτιλήνη, τα πράγματα πήραν μια ιδιαίτερη τροπή: στην κεντρική οδό Ερμού, δύο από τους Γερμανούς νεοναζί, μέλη του κινήματος, δέχτηκαν σωματική επίθεση από ντόπιο – κάτι που οδήγησε στην αποκάλυψη της ταυτότητάς τους: κραυγάζοντας χτυπημένος ένας από αυτούς “Θα σας κάνουμε ακριβώς αυτό που σας κάναμε στα Καλάβρυτα” έδειξε τι είναι το συγκεκριμένο κίνημα: μια σύγχρονη νεοναζιστική οργάνωση.
Η ρίζα στη Γαλλία
‘Identität’ σημαίνει ταυτότητα στα γερμανικά και ‘Identitär’ ταυτοτικός. Το ‘Identitäre Bewegung’ (Κίνημα της Ταυτότητας) απλώνει τα μικρά πλοκάμια του σε όλη την Ευρώπη σιγά – σιγά από το 2003. Ξεκινώντας από τη Γαλλία με ιδρυτές τον ακροδεξιό πρώην βουλευτή του Εθνικού Μετώπου Φαμπρίς Ρομπέρ και τον μοναρχικό Γκιγιόμ Λυί, που διετέλεσε για ένα χρόνο και πρόεδρος της νεολαίας του κόμματος των Λεπέν, και έχοντας σχέσεις τόσο με το Εθνικό Μέτωπο όσο και με το UMP, το κόμμα της γαλλικής δεξιάς, διοργάνωσαν τo 2006 συσσίτια με φαγητά που περιείχαν χοιρινό κρέας, ώστε να αποκλείουν Εβραίους και Μουσουλμάνους. Η δράση τους αυτή σε Γαλλία και Βέλγιο δεν επεκτάθηκε, ο δήμαρχος του Στρασβούργου την απαγόρευσε ως ρατσιστική και τελικά απαγορεύτηκε και από το γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας.
Ευρύτερη δημοσιότητα γνώρισαν όταν 73 από αυτούς κατέλαβαν για πέντε ώρες το τζαμί στην πόλη Πουατιέ στις 20 Οκτωβρίου του 2012. Το Πουατιέ φέρει ιστορικό συμβολισμό καθώς εκεί ήταν το πεδίο της μάχης του 732, όταν ο Φράγκος βασιλιάς Κάρολος Μαρτέλος ανέκοψε οριστικά την αραβική επέκταση πέραν της Ιβηρικής Χερσονήσου. Για την πράξη τους αυτή, το 2017 καταδικάστηκαν πέντε άτομα σε ένα χρόνο φυλάκιση με την κατηγορία της υποκίνησης ρατσιστικού μίσους και η υπόθεση βρίσκεται στο Εφετείο της πόλης.
Στα μέσα του Απρίλη του 2017 περίπου εκατό από αυτούς προσπαθησαν να μπλοκάρουν ένα πέρασμα στα γαλλο-ιταλικά σύνορα στις Άλπεις, το Col de l’Echelle που χρησιμοποιείται από μετανάστες χωρίς χαρτιά και πρόσφυγες.
Στις 29 Μαρτίου 2019 εφόρμησαν στο κτίριο του Ταμείου Οικογενειακών Επιδομάτων (CAF) της Bobigny, προάστιο του Παρισιού, που κατοικείται κατά κύριο λόγο από από εθνοτικά μη Γάλλους και θεωρείται ‘σκληρό’ banlieu, και άπλωσαν άνα πανό που έγραφε “Χρήματα για τους Γάλλους και όχι για τους ξένους”. Για τη δράση αυτή που οδήγησε εκείνη την ημέρα σε αναστολή της λειτουργίας της τοπικής υπηρεσίας, καταδικάστηκαν στις 13 Μαρτίου 19 μέλη του κινήματος σε εξαγοράσιμες ποινές φυλάκισης ενός έως τριών μηνών.
Και αν μέχρις εδώ έχουμε να κάνουμε με πολιτικό ακτιβισμό, το Al Jazeera αποκάλυψε το 2018 και το βίαιο πρόσωπο του κινήματος στην πόλη της Λιλ, όπου ναζιστές που αναφέρονται σε αυτό καταγράφονται να επιτίθενται, να τρομοκρατούν και να χτυπούν ανθρώπους αραβικής καταγωγής.
Τα πλοκάμια στην Αυστρία
Ο πρώτος μεγάλος θεωρητικός του ρατσισμού υπήρξε ο Γάλλος διπλωμάτης Γκομπινό (Joseph Arthur Gobineau, 1816-1882), ο οποίος το 1853 δημοσίευσε το ‘Δοκίμιο πάνω στην ανισότητα των φυλών’. Το βιβλίο αυτό είναι η βάση της θεωρίας περί Αρίας φυλής, η απώτατη συνέπεια της οποίας υπήρξε το κράτος του τρόμου των φασιστών και των ναζιστών την περίοδο 1933-1945 στην Ευρώπη. Σαν μια επανάληψη της ιστορίας, η προσπάθεια εκσυγχρονισμένης και ταιριαστής στην εποχή μας εκδοχής του ναζισμού είδαμε πως έχει και πάλι την πηγή της στη Γαλλία. Το κίνημα έχει επεκταθεί σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, έχει υποστηρικτές στη Βόρεια Αμερική και φέρει τα γενικά χαρακτηριστικά της επιρροής από το κίνημα CasaPound της Ιταλίας. Από την Αυστρία έκανε την είσοδό του και στον γερμανόφωνο χώρο.
Το 2012 ιδρύθηκε στη Βιέννη ο ‘Σύλλογος για τη Διατήρηση και Ενίσχυση της πολιτισμικής Ταυτότητας’, το νομικό πρόσωπο που καλύπτει τις δραστηριότητες του κινήματος. Πολλαπλά συνδεδεμένος με το ακροδεξιό κόμμα FPÖ, το οποίο αυτή τη στιγμή συγκυβερνά με το Λαϊκό Κόμμα (ÖVP) του Ζεμπάστιαν Κουρτς, ο σύλλογος επιδίδεται σε ακτιβισμό κατά καιρούς και προπαγάνδα είτε στο δρόμο με εντυπωσιακές ενέργειες, είτε, και κυρίως, στο διαδίκτυο. Το Facebook και το Instagram έχει αποκλείσει σχετικά προφίλ και λογαριασμούς, μαζί με όλα τα άλλα ευρωπαϊκά τμήματα του κινήματος, ως εκφράσεις “οργανωμένου μίσους”, όπως ανακοίνωσε εκπρόσωπος της εταιρείας τον Μάιο του 2018.
Πρωταγωνιστές και δράσεις
Η οργάνωση παρακολουθείται από την Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος, όπως και η γερμανική αδελφή οργάνωσή της. Το Μάη του 2014 μέλη της εισέβαλαν στο μεγάλο αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου της Βιέννης διακόπτοντας μια θεατρική παράσταση που για συντελεστές είχε κυρίως πρόσφυγες. Περιέλουσαν το χώρο με κόκκινη μπογιά που παρέπεμπε σε αίμα και άνοιξαν ένα πανό που έγραφε: “Υποκριτές! Η αντίστασή μας ενάντια στην παρακμή σας”. Για αυτήν την πράξη έγινε δίκη, αλλά δεν υπέστη ποινικές κυρώσεις κανείς, ενώ ο τότε ηγέτης του FPÖ Χανς-Κρίστιαν Στράχε είχε επαινέσει την πράξη ως δείγμα “πετυχημένου ειρηνικού ακτιβισμού”.
Άλλη δράση που πήρε δημοσιότητα ήταν η ναύλωση ενός πλοίου το καλοκαίρι του 2017 προκειμένου να επιχειρήσει στη Μεσόγειο παρεμπόδιση σε σκάφη που μετέφεραν πρόσφυγες και μετανάστες. Η επιχείρηση με το όνομα ‘Defend Europe’ κατέληξε σε πολλαπλό φιάσκο. Ο ηγέτης της οργάνωσης στην Αυστρία Μάρτιν Σέλλνερ, 31 ετών, με πτυχίο Φιλοσοφίας και μπλεγμένος στην εφηβεία του με ομάδες νεοναζί, ο πρώην συνεργάτης ενός βουλευτή του FPÖ Αλεξάντερ Σλάιερ, και ο Πάτρικ Λέναρτ ναύλωσαν το υπό μογγολική σημαία πλοίο C Star. Ο Λέναρτ είναι συνιδιοκτήτης μαζί με τον Σέλλνερ του ιντερνετικού καταστήματος ‘Phalanx’, από όπου βιοπορίζεται πουλώντας βιβλία, μπλουζάκια και γκάτζετς, ενώ ο ίδιος δηλώνει ότι ενδιαφέρεται για διάφορους πολιτισμικούς χώρους του πλανήτη. Στα πλαίσια αυτού του ενδιαφέροντος και ίσως κουρασμένος από τον ακτιβισμό, ο Λέναρτ έφυγε τον Σεπτέμβρη του 2018 με τη σύντροφό του για να “γυρίσουν τον κόσμο”. Το γεγονός που δημοσιοποιήθηκε στα σόσιαλ μήντια σχολιάστηκε από πολλούς ομοϊδεάτες εξόχως αρνητικά. “Κάποιοι στην πατρίδα δεν έχουν να φάνε, κι εσύ κάνεις το γύρο του κόσμου με τα λεφτά του μπαμπά;”, ήταν ένα σχόλιο κάτω από τη σχετική ανάρτησή του στο Facebook.
Σε κάθε περίπτωση, η ομάδα των Αυστριακών μαζί με Γερμανούς ομοϊδεάτες τους (οι οποίοι θα μας απασχολήσουν μαζί με την AfD σε άλλο άρθρο), όπως ο Μάριο Μίλλερ, ο άνθρωπος που κραύγασε στη Μυτιλήνη σχετικά με τα Καλάβρυτα, βρέθηκαν στο πλοίο. Κοντά σε αυτούς ήταν και άλλα στελέχη του κινήματος από τη Γαλλία και την Ιταλία. Με τη χαρακτηριστική διπλή γλώσσα της ακροδεξιάς άλλοτε υποστήριζαν ανοιχτά το στόχο τους και άλλοτε ισχυρίζονταν ότι είχαν σαν σκοπό να περισυλλέγουν ναυαγούς στο θαλάσσιο χώρο μεταξύ Λιβύης και Σικελίας και απλώς να τους αποβιβάζουν σε λιμάνια των αφρικανικών ακτών της Μεσογείου, αντί για την Ευρώπη.
Επανδρωμένο με ανθρώπους από τη Σρι Λάνκα, το πλοίο κρατήθηκε τον Ιούλη του 2017 με την υποψία της παράνομης διακίνησης μεταναστών από τις αρχές του ψευδοκράτους στην Αμμόχωστο, όπου πέντε μέλη του πληρώματος ζήτησαν άσυλο, ενώ είχε εξαρχής προβλήματα με τις αρχές διαφόρων κρατών, λόγω ποικίλων παρατυπιών. Ο δήμαρχος της Κατάνης και στη συνέχεια ο δήμαρχος της Ιεράπετρας, αλλά και η Μάλτα του απαγόρευσαν τον κατάπλου. Κατά ειρωνεία, όταν το πλοίο παρουσίασε μηχανική βλάβη και έστειλε σήμα βοηθείας, έσπευσε σε βοήθειά του το πλοίο Sea Eye, που βρίσκονταν στην περιοχή ακριβώς για να συνδράμει πρόσφυγες. Όταν τελικά το πλοίο έδεσε τον Οκτώβριο στο λιμάνι της Βαρκελώνης οι ακροδεξιοί δεν βρίσκονταν πια μέσα σε αυτό και στα ΜΜΕ κυκλοφορούσε η είδηση ότι το πλήρωμα είχε μείνει απλήρωτο.
Από το φιάσκο στη σύνδεση με την τρομοκρατία
Ο Σέλλνερ βρέθηκε αντιμέτωπος με την αυστριακή αστυνομία όταν αποκαλύφθηκε ότι η οργάνωσή του είχε λάβει οικονομική ενίσχυση 1500 ευρώ από τον μακελάρη του Κράισττσερτς της Νέας Ζηλανδίας, Μπρέντον Τάραντ. Ο Τάραντ, υπενθυμίζεται, επιτέθηκε σε δυο τζαμιά της πόλης σκοτώνοντας 51 και τραυματίζοντας άλλους 50 ανθρώπους. Ο Σέλλνερ έσβησε όλα του τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου 40 λεπτά πριν φτάσει η αστυνομία στο σπίτι του, το οποίο και ερευνήθηκε. Επίσης κατέθεσε δικαστική ένσταση και την κέρδισε μετά από μήνες. Όμως ο σάλος που προκλήθηκε δεν έμεινε χωρίς συνέπειες: ενώ η κυβέρνηση άρχισε να εξετάζει τρόπους απαγόρευσης της οργάνωσης, που δεν έχουν τελεσφορήσει μέχρι τώρα, τα μέσα ενημέρωσης αποκάλυψαν τις διάφορες και πυκνές διασυνδέσεις του με το ακροδεξιό κόμμα FPÖ, αναγκάζοντας το τελευταίο να αποστασιοποιηθεί. Μια πρακτική συνέπεια ήταν ότι το κόμμα στέρησε από την οργάνωση χώρους, τους οποίους της παραχωρούσε.
Πάντως ο Σέλλνερ δεν διστάζει να δείξει και από τον Έβρο τη συνάφειά του με τον Νεοζηλανδό τρομοκράτη. Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι ποζάρει σε φωτογραφία κρατώντας το πανό και σχηματίζοντας με τον αντίχειρα και τον δείκτη του έναν κύκλο, με τα υπόλοιπα δάκτυλα τεντωμένα: ακριβώς την ίδια χειρονομία έκανε κι ο Τένναντ στις φωτογραφίες που έδωσε στη δημοσιότητα η νεοζηλανδική αστυνομία, οι οποίες τραβήχτηκαν ενώ αυτός ήταν πια κρατούμενος.
‘Διαβάζοντας τον Γκράμσι’. Aκτιβισμός, ταυτότητα και ιδεολογία.
Μπορεί στο YouTube να δημοσιεύουν βίντεο που δείχνουν δράσεις νέων ανθρώπων, με υπόκρουση ηλεκτρονικής μουσικής, αλλά αυτό δεν εκπλήσσει. ‘Χίπστερ-ναζί’ τους χαρακτηρίζουν συμπολίτες τους αντιφασίστες. Έχει περάσει πια εξάλλου η εποχή που οι νεοναζί είχαν σώνει και καλά ξυρισμένα κεφάλια, αρβύλες με άσπρα κορδόνια και ακούγαν χαρντ κορ ‘εθνικιστική’ μουσική. Αυτή η φάση βοήθησε μεν στο να επανεμφανιστεί στη δεκαετία του 1980 σαν μια μικρή και διακριτή υποκουλτούρα μέσα στη νεολαία η νεοναζιστική ακροδεξιά, αλλά πλέον έχει ξεπεραστεί. Και μπορεί να έχει αλλάξει το λεξιλόγιο στην επίσημη εκφορά πολιτικού λόγου, όμως η ουσία παραμένει ίδια: η ιδεολογία της ‘Άριας φυλής’, της λευκής και ανδρικής ανωτερότητας, του εθνικισμού.
Ήδη οι αναφορές τους σε “αποκλειστική χριστιανική” ευρωπαϊκή ταυτότητα, τα μπλουζάκια με στάμπες που δηλώνουν ως εχθρό τους το τρίπτυχο καπιταλισμού, κομμουνισμού και Ισλάμ, ακόμα και η σημειολογία του εμβλήματός τους παραπέμπουν σε ναζιστική οργάνωση με προσαρμοσμένη αισθητική. Το έμβλημά τους, το ‘λάμβδα’ που κοσμεί τις ασπίδες στο κόμικ ‘300’, από το οποίο προέκυψε η γνωστή, αγαπητή σε ακροδεξιούς κύκλους, ταινία, παραπέμπει στο σύμβολο των χιτλερικών ‘Ταγμάτων Εφόδου’.
Ο ξεκάθαρος διαχωρισμός των φύλων παραπέμπει επίσης στην ιδεολογία που κατέστρεψε τη Γερμανία, την Αυστρία και όλη την Ευρώπη στα χρόνια 1933-1945. Φανατικοί πολέμιοι του φεμινισμού, οι Identitäre προπαγανδίζουν την πατριαρχική οικογένεια, ‘παραδοσιακή’ όπως την ονομάζουν, με τη γυναίκα στο ρόλο της μητέρας και τον άντρα να εξασφαλίζει τα οικονομικά μέσα. Το θέμα αυτό και πως κατασκευάζεται ο ανδρισμός μέσα στο κίνημα έχει αναλύσει ο ψυχολόγος Μάνουελ Μάυρλ σε άρθρο του, ενώ υποστηρίζει ότι ο τρόπος δράσης τους και ο πολιτικός τους λόγος στοχεύει στην δημιουργία μιας κίνησης προς την ιδεολογική ηγεμονία, με την έννοια που της έδινε ο Ιταλός κομμουνιστής ηγέτης και θεωρητικός Αντόνιο Γκράμσι.
Περιγράφουν εαυτούς λοιπόν ως “εθνοπλουραλιστές” και τάσσονται ενάντια στην παγκοσμιοποίηση, λέγοντας όμως ότι είναι ανοιχτοί στον κόσμο και ότι καταδικάζουν κάθε μορφή ρατσισμού.
Οι άνθρωποι, λένε, έχουν ίσης αξίας πολιτισμούς και η παγκοσμιοποίηση τείνει στην ομογενοποίηση. Με την αγάπη που οφείλει να έχει ο καθένας στην πατρίδα και τον πολιτισμό του, πρέπει να σταματήσει αυτή η ομογενοποίηση. Αυτό βέβαια δεν τους εμποδίζει να εκφράζονται με αντιμουσουλμανικό λόγο και να συγκρίνουν τους Αφρικανούς με πιθήκους, όπως έχουν κάνει σε κινητοποιήσεις τους, σε μπλογκς, αναρτήσεις και σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Χωρίς να πρόκειται για πραγματικά μαζική κίνηση στον πληθυσμό, οι ‘Ταυτοτικοί’ εκφράζουν μια ριζοσπαστική τάση στο δεξιό άκρο του πολιτικού σκηνικού της Αυστρίας, προσανατολισμένη στη νεολαία και κάνουν ή προσπαθούν να κάνουν εντυπωσιακές κινήσεις που τραβάνε τα φώτα της δημοσιότητας. Δίνουν έτσι έκφραση σε όσους έχουν ακροδεξιές ή και ναζιστικές απόψεις μοντέρνας κοπής, ακόμα και με το να τους επιτρέπουν να λένε “καλά κάναν τα παιδιά” σε προσωπικές συζητήσεις.
Και ενώ στο σάιτ τους διατείνονται ότι κατόρθωσαν να αποκτήσουν κατάλληλη δομή ώστε να εκφράσουν τη διαμαρτυρία των Αυστριακών ενάντια στην είσοδο προσφύγων κατά τη μεγάλη κρίση του 2015, η σχετική έρευνα δεν δείχνει κάτι τέτοιο: περισσότερο είναι δήμαρχοι των δύο παραδοσιακών κομμάτων, του Λαϊκού και της Σοσιαλδημοκρατίας, αυτοί που καταφέρνουν να ακυρώσουν την ίδρυση νέων δομών για τη διαμονή αιτούντων ασύλου και βέβαια η κυβέρνηση που έκλεισε τα σύνορα, παρά ένα μαζικό αντιπροσφυγικό κίνημα στους δρόμους.
‘Κίνημα δημάρχων’ το ονόμασε στη γερμανική εφημερίδα Die Zeit το 2016 η αυστριακή πολιτική επιστήμονας Ζιγκλίντε Ρόζενμπεργκερ. Αυτό από την πλευρά του, όμως, δείχνει και το πώς αφουγκράζονται τοπικές εξουσίες και η κεντρική κυβέρνηση τον παλμό της πλειοψηφίας, ο οποίος πολύ απέχει από το να είναι φιλικός προς τους πρόσφυγες και τους μετανάστες από χώρες εκτός Ευρώπης.
Αν στις αρχές του μήνα βρέθηκαν αυτοί οι άνθρωποι στον Έβρο για να “στηρίξουν τους Έλληνες, που φυλάνε τα σύνορά μα”, όταν η συζήτηση πάει στην κρίση χρέους της Ελλάδας, τότε ο τόνος αλλάζει και οι κάτοικοι του ευρωπαϊκού νότου μετατρέπονται σε διεφθαρμένους φοροφυγάδες, που έφαγαν τα λεφτά από τις επιδοτήσεις και “ζουν με τα χρήματα του Αυστριακού φορολογούμενου”. Στην απόλυτη ανάγκη θυμώνουν και μιλάνε για νέα Καλάβρυτα.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι στην Ελλάδα μεγάλες μονάδες της Βέρμαχτ, αποτελούμενες και από Αυστριακούς, επί Κατοχής εγκλημάτισαν. Μεταξύ άλλων και πρώτα απ’ όλα στα Καλάβρυτα.
