Οι ηγέτες των Ηνωμένων Πολιτειών, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας ανακοίνωσαν περισσότερες λεπτομέρειες για τον τρόπο με τον οποίο η Αυστραλία θα αποκτήσει πυρηνικά υποβρύχια στο πλαίσιο του συμφώνου ασφαλείας για την Ασία-Ειρηνικό που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πριν από 18 μήνες.

Σύμφωνα με τη συμφωνία AUKUS, η οποία στοχεύει στη διατήρηση ενός «ελεύθερου και ανοιχτού» Ινδικού Ειρηνικού, η Αυστραλία θα αγοράσει τρία αμερικανικά πυρηνικά υποβρύχια, ενώ θα έχει επίσης την επιλογή να αγοράσει ακόμα δύο μετά την αρχική συμφωνία, η οποία έχει προγραμματιστεί για τις αρχές της δεκαετίας του 2030, δήλωσαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ και ο Αυστραλός πρωθυπουργός Άντονι Αλμπανίζι σε κοινή δήλωση, χθες Δευτέρα, από την Καλιφόρνια.

Η AUKUS που μέρος μιας συνεχιζόμενης προσπάθειας των τριών κρατών να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη στρατιωτική ισχύ του Πεκίνου και την ολοένα και πιο δυναμική παρουσία του στην Ασία-Ειρηνικό, περιλαμβάνει επίσης δέσμευση συνεργασίας για την οικοδόμηση δυνατοτήτων τεχνητής νοημοσύνης, υπερηχητικών όπλων και άλλων προηγμένων τεχνολογιών.

Μιλώντας από τη Ναυτική Βάση Λόμα στο Σαν Ντιέγκο, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έκανε λόγο για «ένα σημείο καμπής στην ιστορία, όπου η σκληρή δουλειά για την ενίσχυση της αποτροπής και την προώθηση της σταθερότητας πρόκειται να επηρεάσει την προοπτική της ειρήνης για τις επόμενες δεκαετίες».

«Είμαι περήφανος που είμαστε στην ίδια βάρκα», είπε ο Μπάιντεν απευθυνόμενος στον Βρετανό πρωθυπουργό Ρίσι Σουνάκ και στον Αυστραλό πρωθυπουργό Άντονι Αλμπανίζι.

Ο Αυστραλός πρωθυπουργός, με τη σειρά του, σημείωσε ότι είναι «η πρώτη φορά μέσα σε 65 χρόνια και μόνο η δεύτερη φορά στην ιστορία που οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιράζονται την τεχνολογία πυρηνικής που διαθέτουν» και ευχαρίστησε τον πρόεδρο Μπάιντεν.

Ο Ρίσι Σούνακ αναφέρθηκε στις αυξανόμενες προκλήσεις της εποχής περιγράφοντας ως «κινδύνους» την κατάσταση στην Ουκρανία, τις κινήσεις του Πεκίνου, αλλά και του Ιράν και της Βόρειας Κορέας. «Μπροστά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, είναι πιο σημαντικό από ποτέ, να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα των χωρών μας», είπε. «Αλλά τελικά, η υπεράσπιση των αξιών μας εξαρτάται, όπως πάντα, από την ποιότητα των σχέσεών μας με τους άλλους».

Αντιδρά το Πεκίνο

Από την πλευρά του, το Πεκίνο έχει κατηγορήσει επανειλημμένα την τριάδα της AUKUS ότι υιοθετεί μια «νοοτροπία Ψυχρού Πολέμου» που εντείνει την κλιμάκωση στην περιοχή, με Κινέζους αναλυτές να λόγο για μια συμφωνία «αποσταθεροποιητική» που αποτελεί «ακόμη απόδειξη της ανησυχίας και του φόβου των ΗΠΑ για μια ειρηνικά ανερχόμενη Κίνα».

Την παραμονή των ανακοινώσεων, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, χαρακτήρισε τους στρατηγικούς στόχους της AUKUS ως ένα «ακριβό λάθος», ενώ η κρατική εφημερίδα Global Times έγραψε χαρακτηριστικά πως «με τη συμφωνία αυτή η Αυστραλία φυτεύει μια ωρολογιακή βόμβα»

Από την πλευρά της, η Κίνα υποστήριξε ότι η AUKUS κινδυνεύει να προκαλέσει κούρσα εξοπλισμών και παραβιάζει τη Συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων .

Το Πεκίνο έχει πει ότι η μεταφορά υλικών πυρηνικών όπλων από κράτος με πυρηνικά όπλα σε κράτος που δεν διαθέτει πυρηνικά όπλα αποτελεί «κατάφωρη» παραβίαση του πνεύματος της συνθήκης.

«Προτρέπουμε τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία να εγκαταλείψουν τη νοοτροπία του Ψυχρού Πολέμου, να τηρήσουν τις διεθνείς υποχρεώσεις με καλή πίστη και να κάνουν περισσότερα στην κατεύθυνση ενίσχυσης της περιφερειακής ειρήνης και σταθερότητας», δήλωσε η εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Μάο Νίνγκ, από το Πεκίνο.

Μακροπρόθεσμο σχέδιο

Η πώληση που ανακοινώθηκε χθες Δευτέρα αποτελεί μέρος ενός μακροπρόθεσμου σχεδίου πολλαπλών σταδίων που προορίζεται να κάνει την Αυστραλία πλήρη εταίρο στην ανάπτυξη άκρως απόρρητης πυρηνικής τεχνολογίας των ΗΠΑ που προηγουμένως μοιραζόταν μόνο με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Βραχυπρόθεσμα, το αυστραλιανό στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό θα ενσωματωθεί στο ναυτικό των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου και σε βάσεις πυρηνικών υποβρυχίων στις χώρες αυτές, ανέφεραν οι ηγέτες στην κοινή τους δήλωση.

Οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο θα αυξήσουν επίσης τις στάσεις πυρηνικών υποβρυχίων σε λιμάνια της Αυστραλίας τα επόμενα χρόνια, σε ένα δεκαετές σχέδιο που όπως υποστηρίζουν θα βοηθήσει την Αυστραλία να αναπτύξει «την υποδομή, τις τεχνικές δυνατότητες, τη βιομηχανία και το ανθρώπινο κεφάλαιο» που απαιτούνται για τη λειτουργία και την ανάπτυξη ενός δικού της πυρηνικού υποβρυχίου.

Μέχρι τις «αρχές της δεκαετίας του 2030» και εν αναμονή της έγκρισης του Κογκρέσου των ΗΠΑ, η Ουάσιγκτον θα πουλήσει  τρία υποβρύχια κλάσης Βιρτζίνια, τα οποία έχουν εκτιμώμενη αξία 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων το καθένα, στην Αυστραλία, σύμφωνα με το σχέδιο που έδωσαν στη δημοσιότητα οι τρεις χώρες.

Εν τω μεταξύ, η Αυστραλία και η Βρετανία θα ξεκινήσουν την κατασκευή ενός νέου μοντέλου υποβρυχίου με αμερικανική τεχνολογία και υποστήριξη, με το Ηνωμένο Βασίλειο να αναμένεται να παραδώσει το πρώτο πυρηνικό υποβρύχιο που μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2030. Η Αυστραλία πρόκειται να παραδώσει αυτά τα νέα πλοία στο ναυτικό της μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2040.

Παρά το γεγονός ότι χρειάστηκαν χρόνια για να υλοποιηθεί πλήρως, η συμφωνία σηματοδοτεί μια φιλόδοξη αλλαγή για τα τρία συμμαχικά έθνη καθώς προσπαθούν να ανταποκριθούν στην ταχέως αναπτυσσόμενη στρατιωτική δύναμη του Πεκίνου στον Ειρηνικό.

Η συμμετοχή της Αυστραλίας στο AUKUS προκάλεσε μια σύντομη αλλά έντονη διαμάχη με τη Γαλλία αφού η Καμπέρα αποχώρησε από μια προηγούμενη συμφωνία για την αντικατάσταση του παλιού στόλου των υποβρυχίων που κινούνται με ντίζελ με συμβατικά γαλλικά υποβρύχια αξίας 66 δισεκατομμυρίων δολαρίων.