Η 24η Μαρτίου, ημέρα μαθητικών παρελάσεων στην Ελλάδα, είναι και η μέρα που η Αργεντινή τιμά τη μνήμη όσων δολοφονήθηκαν από τη δικτατορία. Ανταπόκριση των Lápiz del Sur από το Μπουένος Άιρες*.
Μια μέρα πριν την επέτειο της 25ης Μαρτίου, που γιορτάζεται μεγαλοπρεπώς στην Ελλάδα, ημέρα μαθητικών παρελάσεων για μας, μια αλλιώτικη παρέλαση συνέβη στην Αργεντινή, σε μια σκοτεινή επέτειο για τη χώρα. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και αυτή την Παρασκευή που πέρασε, 24η Μαρτίου, υψώθηκε η σημαία με το σύνθημα «Ποτέ ξανά», μήνυμα καταγγελίας των δικτατοριών και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας που διέπραξαν.
Μαζικότατες διαδηλώσεις διοργανώθηκαν φέτος όπως και κάθε χρόνο στο Μπουένος Άιρες, με συγκεντρώσεις και πορείες όλη την ημέρα, σε κάθε γειτονιά. Την κυρία πορεία κάλεσαν οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που οργάνωσαν την κεντρική εκδήλωση στην Πλάσα ντε Μάγιο. Στις πορείες καλούν, και βέβαια συμμετέχουν, όλα τα κόμματα και οι οργανώσεις της Αριστεράς, συγγενείς κρατουμένων και εξαφανισμένων για πολιτικούς λόγους, συνελεύσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επιτροπές μνήμης, κέντρα κοινωνικών μελετών, σωματεία δικηγόρων και νομικών καθώς και πλήθος άλλων τοπικών ή εθνικών φορέων.
Η 24η Μαρτίου έχει επιλεγεί όχι για να γιορταστεί η απελευθέρωση, αλλά για να διατηρηθεί η μνήμη: είναι η μέρα που εγκαθιδρύθηκε η δικτατορία, δεν είναι, κάποιου είδους «εορτασμός» για την πτώση της, αλλά μέρα διαρκούς καταγγελίας ενάντια στην εγκαθίδρυσή της χούντας και μέρα μνήμης των εγκλημάτων που διέπραξε. Μέρα με ακόμη μεγαλύτερη σημασία φέτος, καθώς το 2023 συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από την πτώση της αργεντίνικης χούντας.
Τα ξημερώματα της 24ης Μαρτίου του 1976, οι Ένοπλες Δυνάμεις κατέλαβαν την εξουσία στην Αργεντινή, ανατρέποντας την «Ισαμπελίτα» Περόν, που είχε αναλάβει την προεδρία μετά τον θάνατο του Χουάν Περόν, πρώτη γυναίκα σε αυτή τη θέση ανά τον κόσμο, και επέβαλαν σκληρή, στηριζόμενη από τις ΗΠΑ, δικτατορία.
Η «Μέρα Μνήμης για την Αλήθεια και τη Δικαιοσύνη», όπως είναι ο πλήρης τίτλος της επετείου, δεν είναι μέρα πανηγυρισμών. Οι Αργεντινοί τη συνδέουν με τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν, και συνεχίζουνε να απαιτούν δικαίωση. Αντίστοιχη θα ήταν μια διαδήλωση αντιδικτατορική, στην Ελλάδα, την 21η Απριλίου.
Στις 24 Μαρτίου η Αργεντινή τιμά στους δρόμους η μνήμη των ανθρώπων που εξαφανίστηκαν, βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν από μια δικτατορία που είχε όλα τα χαρακτηριστικά χούντας λατινοαμερικάνικου τύπου, συν ένα ακόμη: Τις εξαφανίσεις. Εκτιμάται ότι μεταξύ 1976 και 1983 εξαφανίστηκαν πάνω από 30.000 άνθρωποι. Από αυτούς άλλοι ήταν ενήλικες οι οποίοι απήχθησαν, φορτώθηκαν σε αεροπλάνα και πετάχτηκαν στη μέση του Ατλαντικού Ωκεανού, ενώ άλλοι ήταν παιδιά που απήχθησαν μέσα από τα σπίτια τους και μεγάλωσαν χωρίς να μάθουν ποτέ την πραγματική τους ταυτότητα. Γνωστά ως, «τα εγγόνια που αναζητούνται ακόμη».
Το σύνθημα «Donde Estan», (Πού Βρίσκονται), το συναντάς γραμμένο παντού. Η αναζήτηση δεν σταμάτησε ποτέ. Εγχώριες και διεθνείς οργανώσεις εξακολουθούν να διοργανώνουν εκστρατείες, τόσο για την εύρεση των εξαφανισμένων ζωντανών, όσο και για την μνήμη και την αποκατάσταση της αλήθειας για όσα συνέβησαν στους εξαφανισμένους, πιθανώς νεκρούς.
Η Εθνική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της χώρας διατηρεί, και τέτοιες μέρες υπενθυμίζει, την εκστρατεία «Η Αργεντινή σε ψάχνει», και είναι πολλοί που αναζητούνται ακόμη. Η οργάνωση των «Γιαγιάδων της Πλάσα ντε Μάγιο» μπόρεσε, με κόπο, αγώνα διαρκή, μέσα σε αυτές τις τέσσερις, δεκαετίες να λύσει 130 περιπτώσεις εξαφανισμένων παιδιών που είχαν απαχθεί, εντοπίζοντάς τα ως ενήλικες και εκπληρώνοντας το δικαίωμά τους να μάθουν την ταυτότητά τους.
Πολλά από αυτά είχαν δοθεί σε ακροδεξιές οικογένειες, μερικές φορές και στις οικογένειες των στρατιωτικών που είχαν δολοφονήσει τους γονείς τους. Ωστόσο, λείπουν πολλοί ακόμα, και η προσπάθεια συνεχίζεται: με τις μαρτυρίες και τα στοιχεία που συνέλεξε η Εθνική Επιτροπή για τους Εξαφανισθέντες, εκδόθηκε πρόσφατα, που περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες όλων των θυμάτων, αγνοουμένων και ευρεθέντων, νεκρών και επιζώντων που πέρασαν από κρυφά και φανερά κέντρα κράτησης, τόπους μαρτυρίου κατά τη διάρκεια της δικτατορίας.
____________
*Οι Lápiz del Sur είναι μια ολιγομελής ομάδα ταξιδευτών, αρθρογράφων και σχολιαστών που ταξιδεύουν και καταγραφούν τις ιστορίες των λαών του νότιου ημισφαιρίου. Έχουν δημοσιεύσει σε εύρος περιοδικών και εφημερίδων.
