Εξίσωση για δυνατούς λύτες: Πώς ερμηνεύεται ένας πρωθυπουργός που βαρύνεται για τις παρακολουθήσεις πολιτικών του αντιπάλων, δημοσιογράφων και κρατικών αξιωματούχων, εμπέδωση της κομματοκρατίας και των πελατειακών πρακτικών στο Δημόσιο, αύξηση των ανισοτήτων, θέσπιση αντεργατικών νόμων και την καταβαράθρωση της ελευθερίας του Τύπου αντί να τιμωρείται δια της εκλογικής φθοράς να επιβραβεύεται ανεβάζοντας τα ποσοστά του, αλλά και να ισοπεδώνει την αντιπολίτευση;
Ορισμένοι το έριξαν στην ψυχολογία, κάνοντας λόγο για «Σύνδρομο Στοκχόλμης» και ομαδική παράκρουση. Ακόμη όμως κι αν δεχτούμε λογικές συμπεριφορικών ψυχολόγων του καφενείου, υπάρχει ένα δομικό πρόβλημα. Στις δημοκρατίες ψηφίζουν όλοι οι ενήλικοι και ο δείκτης ευφυίας δεν αποτελεί -ευτυχώς- κριτήριο. Άλλοι πάλι στάθηκαν στο επικοινωνιακό σκέλος και την πειθαρχία του μηνύματος. Όμως όσοι έχουν μελετήσει στοιχειωδώς Κλαούζεβιτς ξέρουν ότι τα καλοκουρδισμένα στρατεύματα δεν προκύπτουν τόσο ως αποτέλεσμα της εξασκούμενης πειθαρχίας όσο ως εκπόρευση ενός κεντρικού πολιτικού στόχου. Τέτοιος δεν υπήρχε στην Κουμουνδούρου ή για την ακρίβεια περιοριζόταν στο «να φύγει ο Μητσοτάκης».
Σε αυτό το κλίμα ο Αλέξης Τσίπρας έδωσε μια σειρά από εξηγήσεις προς εφησυχασμό του εσωτερικού ακροατηρίου, κάνοντας λόγο για ατζέντα φόβου, την εικόνα εκλογικής ασυνεννοησίας από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και την απροθυμία των «όμορων» σε περίπτωση προοδευτικής διακυβέρνησης κομμάτων να ανταποκριθούν στο κέλευσμά του. Ισχύουν όλα αλλά αδυνατούν να προσδώσουν το δέον βάθος στα αίτια της συντριβής η οποία θα πρέπει να αναζητηθεί στο μέγα ταυτοτικό πρόβλημα ενός κόμματος που ισχυρίζεται ότι μπορεί να χωρέσει από τον Τζουμάκα ως τον Αντώναρο και από την (δειλή & μερική) κρατικοποίηση της ΔΕΗ μέχρι τη δημιουργία ευνοϊκού επενδυτικού περιβάλλοντος. Το ζήτημα πλέον είναι πώς ξεπερνά ο ίδιος μια κατάσταση στη δημιουργία της οποίας συνέβαλε.
Δεν είναι η πρώτη φορά άλλωστε που ο ίδιος βρίσκεται σε κατάσταση εγκλωβισμού σε παγίδες. Η πρώτη, του 2015, τελείωσε με τον προσωπικό του πολιτικό απεγκλωβισμό, αφού είχε προηγηθεί η έξωση πολλών πρώην αντιμνημονιακών συντρόφων και η υπογραφή ενός επαχθούς Μνημονίου. H δεύτερη αφορούσε το comeback από τη μεγάλη ήττα των ευρωεκλογών του 2019 και την εμπέδωση του ΣΥΡΙΖΑ ως κόμματος εξουσίας. Η τρίτη, σημερινή και πλέον επικίνδυνη, έχει να κάνει με το τέλος της ψευδαίσθησης ότι το κόμμα που κυβέρνησε και αντιπολιτεύτηκε εν μέσω της όξυνσης της κρίσης χρέους μπορεί να πολιτεύεται με τους ίδιους όρους εν έτει 2023.
Το αν θα τις σκαπουλάρει κι αυτή τη φορά, σκοπεύοντας να επανέλθει σε τροχιά εξουσίας με ορίζοντα τις αυτοδιοικητικές και ευρωπαϊκές εκλογές των επόμενων μηνών, είναι ένα ερώτημα που η απάντησή του περνάει μέσα από την οριστική αναδιάταξη του ίδιου του κόμματός του και της ευρύτερης πολιτικής γεωγραφίας της χώρας. Εξου και η σημερινή παγίδα είναι η πλέον θανάσιμη πολιτικά. Και όχι μόνο για τον Αλέξη Τσίπρα.
