Με 43.071 κρούσματα μέχρι το πρωί της 27ης Μαρτίου και 266 νεκρούς η Γερμανία δοκιμάζεται από την πανδημία Covid-19. Συναγωνίζεται στατιστικά την Ισπανία για την τρίτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη σχετικά με τον συνολικό αριθμό ενεργών κρουσμάτων σε μια κούρσα αγωνίας, που πολλές φορές καταλήγει στο θάνατο και έχει πλήξει με πρωτοφανή τρόπο την οικονομική και κοινωνική ζωή.
Προκειμένου να αντιμετωπιστεί με τον πιο αποτελεσματικό στο πλαίσιο του δυνατού τρόπο η πανδημία, ο ομοσπονδιακός υπουργός Εσωτερικών, Χορστ Ζέεχόφερ, ανέθεσε στις 18 Μαρτίου σε ομάδα επιστημόνων από το γερμανικό επιδημιολογικό Ινστιτούτο Ρόμπερτ Κοχ να επεξεργαστούν, με τη συμμετοχή ξένων πανεπιστημίων και υπό την επίβλεψη του υφυπουργού Μάρκους Κέρμπερ και του κεντρικού τμήματος του Υπουργείου, ένα σχέδιο δράσης. Την ύπαρξη του κειμένου στρατηγικής με τον τίτλο “Πως θα θέσουμε την Covid-19 υπό έλεγχο”, καθώς και το περιεχόμενό του έφεραν στο φως της δημοσιότητας τα ξημερώματα της Παρασκευής οι δημοσιογράφοι ερευνητικής ομάδας της κεντροαριστερής εφημερίδας του Μονάχου Süddeutsche Zeitung και των κρατικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών NDR του Αμβούργου και WDR της Κολωνίας.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η αλλαγή πλεύσης έπρεπε καταρχάς να είχε συμβεί ήδη και έγκειται στην υιοθέτηση του μοντέλου που εφαρμόζεται στην Νότια Κορέα. Η βιομηχανική χώρα της ανατολικής Ασίας κατόρθωσε να περιορίσει την εξάπλωση του ιού, κρατώντας σε διαχειρίσιμα μεγέθη τους αριθμούς των κρουσμάτων που χρήζουν νοσηλείας και κατ’ επέκταση των νεκρών, αποφεύγοντας έτσι την εξάντληση των υγειονομικών μέσων και του υγειονομικού προσωπικού. Έτσι, η κυβέρνηση της Σεούλ δε χρειάστηκε να προβεί στη λήψη μέτρων που να νεκρώνουν σημαντικούς τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, όπως η γενική απαγόρευση κυκλοφορίας.
Το νοτιοκορεατικό μοντέλο αντιμετώπισης της νόσου Covid-19 έγκειται στη μαζικότατη διενέργεια τεστ για την ανίχνευση των φορέων του ιού και την αποτελεσματική απομόνωσή τους. Σε 364.942 υπολογίζονται τα τεστ που διενεργήθηκαν από την αρχή της πανδημίας σε κατοίκους της χώρας, συμπεριλαμβανομένων και ασυμπτωματικών. Στις 26 Μαρτίου η χώρα ανέφερε συνολικά 9241 κρούσματα και μόνο 131 νεκρούς έχοντας από τα χαμηλότερα ποσοστά θνητότητας ανάμεσα στις ανεπτυγμένες χώρες παγκοσμίως.
Τα τέστ παραδίδονται με διάφορους τρόπους, ακόμα και σε εγκαταστάσεις τύπου “ντράιβ-ιν”, όπου κανείς αφήνει το κουτί με το δείγμα σε μια υποδοχή. Το δείγμα είναι υγρό από τον ουρανίσκο που λαμβάνεται με μπατονέτα. Όταν διαπιστωθεί ότι το δείγμα είναι θετικό, ο φορέας μπαίνει σε καραντίνα, ενώ ιχνηλατούνται κατά το δυνατόν όλες ή έστω οι περισσότερες επαφές που είχε με άλλους ανθρώπους. Αυτό επιτυγχάνεται με πολλούς τρόπους. Πέρα από την αναφορά του ίδιου του φορέα, εξετάζονται τα δεδομένα κινητής τηλεφωνίας, πληρωμές με πιστωτικές κάρτες και άλλα στοιχεία. Έτσι το κράτος μπορεί να εντοπίσει κι άλλους φορείς. Στην ανάγκη γίνονται και δημόσιες ανακοινώσεις, όπως ενημερώνει ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου Εμβολιασμού, Ζερόμ Κιμ, σε συνέντευξή του στο ειδησεογραφικό δίκτυο Al Jazeera.
O Κιμ αναφέρει ότι κορεατικές εταιρίες προέβλεψαν την κατάσταση, όταν η Κίνα δημοσίευε τα πρώτα στοιχεία σχετικά με την εξάπλωση του ιού, και άρχισαν να παράγουν τα τεστ. Όταν ο ιός έφτασε στη χώρα τους ήταν ήδη πάρα πολλά τεστ έτοιμα και σήμερα η Νότια Κορέα μπορεί να διεξάγει πάνω από 20.000 ημερησίως. Τέλος, ο Κιμ υποστηρίζει πως η άσκηση των ατομικών δικαιωμάτων έχει ως βάση την υγεία – δικαιολογώντας έτσι την επέμβαση του κράτους σε προσωπικά δεδομένα, ως αναγκαία ενέργεια για τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος και της ζωής.
Οι γερμανικές προτεραιότητες
Πίσω στο Βερολίνο, το κείμενο των ειδικών του Υπουργείου Εσωτερικών υπογραμμίζει, πάντα σύμφωνα με το δημοσίευμα της Süddeutsche Zeitung, ως κεντρικό στόχο την καταγραφή μέσω τεστ και την απομόνωση των φορέων του ιού και στη συνέχεια όλων των επαφών τους, αλλά και όσων έχουν προσωπικά την υποψία ότι μπορεί να φέρουν τον ιό.
Σήμερα η Γερμανία είναι σε θέση να διεξάγει 300 με 500 χιλιάδες τεστ την εβδομάδα, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, ενώ ειδικοί ρίχνουν τον αριθμό στις 200 χιλιάδες, ευελπιστώνας πάντωςότι αυτή η δυνατότητα μπορεί να πολλαπλασιαστεί γρήγορα και να φτάσει στις 6 Απριλίου στις 50.000 ημερησίως, στις 100.000 στις 13 Απριλίου και στις 200.000 στο τέλος του ερχόμενου μήνα.
Το σύνθημα της κυβέρνησης προτείνεται να αλλάξει: από το σημερινό “Κάνουμε τεστ για να διαπιστώσουμε την κατάσταση” πρέπει να γίνει “Κάνουμε τεστ για να προλάβουμε την κατάσταση”. Κρίνεται επίσης αναγκαία η δημιουργία ενός καινοτόμου τεστ, ενώ στο έγγραφο δεν αναφέρεται κάποιο συγκεκριμένο είδος. Για την παραγωγή των τεστ και τη διενέργεια των ελέγχων θα επιστρατευτούν μικροβιολογικά εργαστήρια πανεπιστημίων και επιχειρήσεων βιοτεχνολογίας. Οι ειδικοί πάντως αναφέρουν στην έκθεσή τους ότι ο κεντρικός σχεδιασμός μιας τέτοιου μεγέθους επιχείρησης θα είναι εξαιρετικά περίπλοκος.
Προτείνεται παρ’όλα αυτά να αναπτυχθεί ένα σύστημα διαλογής ανάλογο με της Νότιας Κορέας, με τη χρήση ακόμα και τηλεφωνικών θαλάμων, στους οποίους θα μπορούν οι πολίτες να αφήνουν το δείγμα τους. Για τον εντοπισμό πιθανών φορέων θα ακολουθείται παρόμοια μέθοδος, με ιχνηλασία κινήσεων μέσω κινητών τηλεφώνων και συναλλαγών με ηλεκτρονικά μέσα.
Οι ειδικοί καλούν την κυβέρνηση να ενεργοποιήσει τους πολίτες με συστηματική ενημέρωση, ώστε να διαλυθούν μύθοι, όπως για παράδειγμα ότι ο ιός σκοτώνει μόνο τους ηλικιωμένους και να μην αποκρύβει τις πιθανότητες του πιο άσχημου σεναρίου, που θα ήταν μια ανεξέλεγκτη διάδοση του ιού. Αυτή θα οδηγούσε σε τεράστιους αριθμούς ασθενών, οι οποίοι δεν θα μπορούσαν να νοσηλευτούν.
Όσον αφορά τις δυνατότητες νοσηλείας, αυτή τη στιγμή υπάρχουν συνολικά 300.000 κλίνες, που θα αυξηθούν κατά 60.000 στο αμέσως επόμενο διάστημα σε τροποποιημένες ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, ακόμα και σε αίθουσες εκθεσιακών χώρων. Η χώρα διαθέτει 28.000 κλίνες ΜΕΘ. Η προβολή του κακού σεναρίου θα βοηθούσε στο να λάβουν οι πολίτες πολύ συστηματικά μέτρα προστασίας.
Το καλό σενάριο είναι αυτό του “Hammer and Dance”: μετά από έξι εβδομάδες ο αριθμός των κρουσμάτων θα έχει φτάσει στο υψηλότατο σημείο του και στη συνέχεια θα αρχίσει να πέφτει. Τα αυστηρά μέτρα περιορισμού σε συνδυασμό με τα τεστ (η φάση “hammer” – σφυρί) θα έχουν αποδώσει και η κοινωνική και οικονομική ζωή θα ξαναβρεί τους ρυθμούς της (η φάση χορός – “dance”), με δεδομένο ότι πλέον θα υπάρχει πλήρης γνώση για το ποιος είναι φορέας και ασθενής, ώστε να απομονώνονται. Σε αυτό το σενάριο η Γερμανία θα έχει χάσει 10% του ΑΕΠ της, αναφέρεται στο κλείσιμο της έκθεσης.
Σε άρθρο όμως στους New York Times εκφράζεται αμφιβολία για το αν είναι εφικτή και αποτελεσματική η επιβολή του μοντέλου της Νότιας Κορέας σε χώρες όπως η Γερμανία, αφενός γιατί χρειάζεται πειθαρχία από μεριάς του πληθυσμού, η οποία μπορεί να μην φτάσει στο βαθμό των Κορεατών. Αιτία για αυτό μπορεί να είναι η θεώρηση των μέτρων ως αυταρχικής εκτροπής και η διασπορά θεωριών συνωμοσίας. Ακόμα πιο μεγάλη όμως αμφιβολία εκφράζουν οι συντάκτες της νεοϋορκέζικης εφημερίδας από την άποψη της αποτελεσματικότητας, λέγοντας ότι μπορεί να είναι ήδη αργά για λύσεις νοτιοκορεατικού τύπου.
