Για πρώτη φορά, η υπερθέρμανση του πλανήτη ξεπέρασε τους 1,5 βαθμούς Κελσίου σε έναν ολόκληρο χρόνο, σύμφωνα με την υπηρεσία κλίματος της Ε.Ε.

Οι παγκόσμιοι ηγέτες υποσχέθηκαν το 2015 να προσπαθήσουν να περιορίσουν τη μακροπρόθεσμη άνοδο της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου, κάτι που θεωρείται κρίσιμο για την αποφυγή καταστροφικών επιπτώσεων στον πλανήτη.

Σύμφωνα με την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus της Ε.Ε. από το 2015 είναι η πρώτη χρονιά που ο πλανήτης ξεπέρασε αυτό το όριο, η πρώτη φορά που παραβιάζεται το ορόσημο της «Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα».

Η επείγουσα δράση για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα μπορεί να επιβραδύνει την αύξηση της θερμοκρασίας, λένε οι επιστήμονες.

«Αυτό υπερβαίνει κατά πολύ οτιδήποτε είναι αποδεκτό», δήλωσε ο καθηγητής Σερ Μπομπ Γουάτσον, πρώην πρόεδρος του σώματος του ΟΗΕ για το κλίμα, στο Πρόγραμμα Today του BBC Radio 4.

«Κοιτάξτε τι συνέβη φέτος με την άυξηση 1,5 βαθμούς Κελσίου: Έχουμε δει πλημμύρες, έχουμε δει ξηρασίες, έχουμε δει καύσωνες και πυρκαγιές σε όλο τον κόσμο και αρχίζουμε να βλέπουμε λιγότερη αγροτική παραγωγικότητα καθώς και ορισμένα προβλήματα με το νερό σε θέματα ποιότητας και ποσότητας».

Η περίοδος από τον Φεβρουάριο του 2023 έως τον Ιανουάριο του 2024 έφτασε σε αύξηση τους 1,52 βαθμούς Κελσίου, σύμφωνα με την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus της Ε.Ε. Το παρακάτω γράφημα δείχνει τη σύγκριση με τα προηγούμενα έτη.

Η επιστημονική ομάδα Berkeley Earth επισημαίνει, ότι το ημερολογιακό έτος 2023 η θερμοκρασία αυξήθηκε περισσότερο από 1,5 β. Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, ενώ άλλοι επιστημονικοί φορείς, όπως η NASA, μέτρησαν την αύξηση της θερμοκρασίας τους τελευταίους 12 μήνες ελαφρώς κάτω από 1,5 βαθμούς Κελσίου. Αυτές οι μικρές διαφορές οφείλονται κυρίως στον τρόπο με τον οποίο υπολογίζονται οι παγκόσμιες θερμοκρασίες για τα τέλη του 1800, όταν οι μετρήσεις ήταν πιο αραιές.

Ωστόσο, όλα τα κύρια σύνολα δεδομένων συμφωνούν σχετικά με την πρόσφατη τροχιά της θέρμανσης και ότι ο κόσμος βρίσκεται στην πιο ζεστή περίοδο από τότε που ξεκίνησαν τα σύγχρονα αρχεία και πιθανότατα για πολύ περισσότερο.

Άλλωστε, και η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας έφτασε το υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Εξηγώντας του λόγους για τους οποίους υπήρξε αυτή η υπέρβαση του ορίου, οι επιστήμονες σημειώνουν ότι η μακροπρόθεσμη τάση αύξησης της θερμοκρασίας οφείλεται αναμφισβήτητα σε ανθρώπινες δραστηριότητες. Κυρίως στην καύση ορυκτών καυσίμων, η οποία απελευθερώνει αέρια που θερμαίνουν τον πλανήτη, όπως το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο ευθύνεται σε συντριπτικό βαθμό για την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. 

Επίσης, τους τελευταίους μήνες, το φαινόμενο El Niño αύξησε τις θερμοκρασίες του αέρα, αν και μόνο κατά περίπου 0,2 β. Κελσίου. Όταν σταματήσουν τα φαινόμενα που προκαλεί το El Niño, εντός του 2024, ίσως επιτρέψει στις παγκόσμιες θερμοκρασίες να σταθεροποιηθούν προσωρινά και στη συνέχεια να μειωθούν ελαφρά, πιθανώς κάτω από το όριο του 1,5 β. Κελσίου.

Αλλά ο κρίσιμος παράγοντας είναι η ανθρώπινη δραστηριότητα και πρέπει επειγόντως να ληφθούν μέτρα. «Μόνο με ραγδαία μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι ο μόνος τρόπος να σταματήσει η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας», επισημαίνει η Σαμάνθα Μπέρτζες, αναπληρώτρια διευθύντρια της υπηρεσίας Copernicus.