Έντονη συζήτηση έχει ανοίξει στους κόλπους της γερμανικής καθολικής εκκλησίας μετά τη συνέντευξη του πάπα Φραγκίσκου στην ιταλόφωνη κρατική τηλεόραση της Ελβετίας RSI την προηγούμενη εβδομάδα. Το κορυφαίο σημείο της συνέντευξης θεωρείται η εκτίμηση του ποντίφικα, πως η Ουκρανία θα έπρεπε να υψώσει λευκή σημαία και να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία για ειρήνη.
Ο επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, του μεγαλύτερου δόγματος στον κόσμο, κάλεσε για ειρήνευση απαντώντας στην ερώτηση του δημοσιογράφου, Λορέντσο Μπουκέλα. Ο Μπουκέλα ρώτησε: «Στην Ουκρανία, κάποιοι καλούν για το θάρρος της παράδοσης, της λευκής σημαίας. Άλλοι όμως λένε πως αυτό θα δικαίωνε τον ισχυρότερο. Τι πιστεύετε;» Και ο επικεφαλής της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας απάντησε: «Αυτή είναι μια ερμηνεία. Όμως, εγώ πιστεύω πως ο ισχυρότερος είναι αυτός που βλέπει την κατάσταση, που σκέφτεται τον λαό, που έχει το θάρρος της λευκής σημαίας, [το θάρρος, σ.τ.σ.] να διαπραγματευτεί. Και σήμερα οι διαπραγματεύσεις είναι δυνατόν να γίνουν με τη βοήθεια διεθνών δυνάμεων. Η λέξη «διαπραγμάτευση» είναι μια λέξη θάρρους. Όταν βλέπεις πως ηττάσαι, πως τα πράγματα δεν πάνε καλά, είναι απαραίτητο να έχεις το θάρρος να διαπραγματευτείς. Μπορεί να νιώθεις ντροπιασμένος, αλλά με πόσους θανάτους θα τελειώσει αυτό; Διαπραγματεύσου την κατάλληλη στιγμή, ψάξε για μια χώρα που μπορεί να διαμεσολαβήσει. Σήμερα, για παράδειγμα στον πόλεμο στην Ουκρανία, υπάρχουν πολλοί που θέλουν να διαμεσολαβήσουν. Η Τουρκία προσφέρθηκε γι’ αυτό. Και άλλοι. Μην ντρέπεσαι να διαπραγματευτείς πριν τα πράγματα γίνουν χειρότερα».
Αντιδράσεις
Όπως ήταν φυσικό η απάντηση του Πάπα προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων από την πλευρά του Κιέβου με σκληρές δηλώσεις, μέσω τόσο του προέδρου Ζελένσκι, αλλά και του πρέσβη του Κιέβου στο Βατικανό. Ο Ζελένσκι είπε πως η πραγματική εκκλησία είναι οι ιερείς που είναι στο μέτωπο δίπλα στους μαχητές και όχι κάποιος δυόμισι χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά που διαπραγματεύεται εικονικά ανάμεσα σε κάποιον που θέλει να ζήσει και κάποιον που θέλει να σε καταστρέψει.
Οξεία ήταν και η δήλωση που έκανε ο πρέσβης της Ουκρανίας στο Βατικανό, όπου συνέκρινε τα λόγια του Ποντίφικα με αυτούς που υποστήριζαν διαπραγματεύσεις με τον Χίτλερ κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Πιο ήπια, αλλά εξίσου απορριπτική ήταν η δήωση του υπουργού Εξωτερικών Κουλέμπα που από τη μεριά του τόνισε πως η μόνη σημαία που υψώνεται είναι η μπλε-κίτρινη. Τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Ράντεκ Σικόρσκι αναρωτήθηκε αν ο Πάπας θα καλούσε εξίσου στον Πούτιν να αποσύρει τα στρατεύματά του από την Ουκρανία.
Σαν απάντηση, ο εκπρόσωπος Τύπου του Βατικανού, Ματέο Μπρούνι, διευκρίνισε πως ο Πάπας χρησιμοποίησε τον όρο «λευκή σημαία» που έβαλε στην κουβέντα ο Ελβετός δημοσιογράφος ως εικόνα, για να σηματοδοτήσει μια κατάπαυση του πυρός με διαπραγματεύσεις και όχι για παράδοση [των Ουκρανών, σ.τ.σ.]
Από την άλλη, προς υπεράσπιση του Πάπα, μίλησε ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών, Αντόνιο Ταγιάνι, όντας ο πρώτος υπουργός Νατοϊκής χώρας που εκφράστηκε υπέρ του Φραγκίσκου. Ο Ταγιάνι είπε πως πιστεύει, ότι ο Πάπας ήθελε να ωθήσει τις δύο πλευρές προς τη διαπραγμάτευση για ειρήνη, υπενθύμισε πως ο Πάπας μίλησε για κατάπαυση του πυρός και διαπραγματεύσεις, πως δεν τάχθηκε στο πλευρό της Ρωσίας. Εξάλλου ο Πάπας «είναι πνευματικός αρχηγός όλων των Καθολικών του κόσμου και όχι πολιτικός», κατέληξε ο Ιταλός.
Αντιδράσεις στους κόλπους της γερμανικής καθολικής εκκλησίας και ο Πάπας Βενέδικτος ΙΕ’
Στη Γερμανία, μια χώρα που στηρίζει πολύπλευρα και σταθερά το καθεστώς Ζελένσκι, ή αντιπαράθεση σχετικά με το αν ο Πάπας είχε δίκιο ή άδικο εκφράστηκε αυτές τις μέρες και στους κόλπους της εκεί καθολικής εκκλησίας. Με άρθρο του στο δημοσιογραφικό όργανο της καθολικής Εκκλησίας στη Γερμανία ο συντάκτης Κρίστοφ Πάουλ Χάρτμαν επιτίθεται στο Βατικανό κατηγορώντας το για έλλειμμα δημοκρατικής συνείδησης, υιοθετώντας στην πράξη την πρόσληψη της δήλωσης του Πάπα ως υποστηρικτικής τελικά προς τη Ρωσία. Ο Χάρτμαν χαρακτηρίζει τη συνέντευξη «ατυχή» και φέρνει πάλι στο τραπέζι αφενός τη στάση του Πάπα ως ιερωμένου στα χρόνια της στρατιωτικής δικτατορίας στην Αργεντινή αλλά και την ανανέωση της συμφωνίας μεταξύ Βατικανού και Λαϊκής Κίνας, που υπεγράφη το 2018 και ανανεώθηκε για δύο χρόνια το 2022. Η Κίνα αποκτά έλεγχο πάνω στις ανεπίσημες εκκλησιαστικές δομές της Καθολικής εκκλησίας στο έδαφός της, ενώ το Βατικανό εξασφαλίζει λόγο για το διορισμό επισκόπων. Τα δύο κράτη δεν έχουν επίσημες διπλωματικές σχέσεις και το Βατικανό αναγνωρίζει ως Κίνα την Ταιβάν.
Προς -έντεχνη- υπεράσπιση του Πάπα γράφει ο ηγούμενος των Βενεδικτίνων Γερεμίας Σρέντερ. Ο Σρέντερ αφού αναφέρεται στο θόρυβο που προκάλεσε η δήλωση του Πάπα γράφει πως η λέξη «διπλωματία» δεν ανήκει στο λεξιλόγιο του Ποντίφικα εξηγεί τους λόγους για τους οποίους ο Πάπας δεν μπορεί να είναι διπλωμάτης. Δεν του αρέσει η μπερδεμένη διπλωματική γλώσσα, η απόκρυψη των αντιθέσεων και η διάθεση για συμβιβασμό. Ο ηγούμενος κάνει μεν κριτική κι αυτός στο ότι το Βατικανό δε διαθέτει διπλωματικό μηχανισμό και περίπου λυπάται που ο Πάπας ανέφερε την Τουρκία ως μεσολαβητή. Αυτό μάλιστα το χαρακτηρίζει ως συνθηκολόγηση.
Όμως αναφέρεται στον πάπα Βενέδικτο ΙΕ’. Αυτός ήταν Ποντίφικας στα χρόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και αφού προσπάθησε αποτυχημένα να μεσολαβήσει μυστικά για μια κατάπαυση του πυρός και ενώ το μακελειό στα χαρακώματα συνεχίζονταν αμείωτο δημοσίευσε την 1η Αυγούστου 1917 μια έκκληση ειρήνης. Τόσο στη Γαλλία όσο και στη Γερμανία η έκκληση του έγινε δεκτή με οργή. Η σφαγή συνεχίστηκε και έληξε 15 μήνες μετά, όσον αφορά την Ευρώπη. Ο Βενέδικτος ΙΕ΄ όμως στη συνέχεια επαινέθηκε γι’ αυτήν του την πράξη. Αυτό αναφέρει ρητά και ο Σρέντερ κι αναρωτιέται μήπως σε μερικά χρόνια από τώρα θα μείνει στη μνήμη και η τωρινή τοποθέτηση του Φραγκίσκου; Πάντως στην ιστοσελίδα της καθολικής εκκλησίας της Γερμανίας η ιστορία του Βενέδικτου δημοσιεύεται και αυτοτελής, σε περίοπτη θέση με τη σημείωση πως ο Φραγκίσκος δεν είναι ο πρώτος που κατακρίνεται ως «Πάπας της ειρήνης».
