Στις 11/6 το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS) δημοσίευσε μία έκθεση με τίτλο «Είναι το ΝΑΤΟ έτοιμο για πόλεμο;». Η έκθεση του CSIS εξετάζει την τρέχουσα ετοιμότητα και τις δυνατότητες του ΝΑΤΟ απέναντι στις «εξελισσόμενες παγκόσμιες απειλές», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.
Si vis pacem, para bellum
Η έκθεση ξεκινά αναφέροντας πως το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει ένα ευρύ φάσμα απειλών, συμπεριλαμβανομένης της συμβατικής στρατιωτικής επίθεσης, των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο και των τακτικών υβριδικού πολέμου που χρησιμοποιούν αντίπαλοι όπως η Ρωσία και η Κίνα. Αυτές οι απειλές απαιτούν μια πολύπλευρη στρατηγική αντιμετώπισης για τη διασφάλιση της συλλογικής ασφάλειας.
Θα ήταν ουσιαστικό να αναφερθεί πως ότι η έκθεση εστιάζει κυρίως στην Ρωσία και λιγότερο σε Κίνα-Ιράν, καθώς οι συγγραφείς θεωρούν ότι το πιθανότερο σενάριο πολέμου θα ξεκινήσει κατόπιν επίθεσης της Ρωσίας στις Βαλτικές χώρες οι οποίες αντιλαμβάνονται -και αντικειμενικά είναι- ως ο αδύναμος κρίκος του ΝΑΤΟ.
Αποτροπή και Άμυνα
Η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη το ΝΑΤΟ να ενισχύσει τις ικανότητες ταχείας ανάπτυξης, να βελτιώσει τη στρατιωτική κινητικότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη και να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη τηρούν τις δεσμεύσεις τους για τις αμυντικές δαπάνες. Υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της διαλειτουργικότητας μεταξύ των δυνάμεων του ΝΑΤΟ ώστε να λειτουργούν απρόσκοπτα μαζί κατά τη διάρκεια κοινών επιχειρήσεων.
Αναφορικά, το «μίνιμουμ 2%» που είχε τεθεί ως στόχος κατά την περυσινή Σύνοδο Κορυφής στο Βίλνιους εξακολουθεί να θεωρείται «λίγο» καθώς πρόκειται για τον μέσο όρο ΝΑΤΟϊκών δαπανών των ευρωπαϊκών κρατών. Αν και από το 2014 υπάρχει μία αύξηση των στρατιωτικών δαπανών περί του 35%, ο μέσος όρος υπονοεί ότι ακόμα και σήμερα υπάρχουν ευρωπαϊκά κράτη τα οποία δεν τηρούν τον όρο του ΝΑΤΟ περί του «μίνιμουμ 3%» του ΑΕΠ στις αμυντικές δαπάνες.
Επιπλέον, η έκθεση καλεί σε «πιο έξυπνες επενδύσεις» εστιάζοντας στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα. Προτεραιότητα τίθεται στα ακόλουθα:
- Χερσαία χτυπήματα ακριβείας
- Ολοκληρωμένη αεροπορική και πυραυλική άμυνα
- Υποβρύχιος/θαλάσσιος πόλεμος
- Βιώσιμη και ευέλικτη διοικητική μέριμνα
- Συνεκτικοί και καλά εκπαιδευμένοι στρατοί.
Μερικές ακόμα χρήσιμες αναφορές είναι η συνεκτικότητα, η αύξηση της συχνότητας των κοινών ασκήσεων μεταξύ στρατών κρατών-μελών, η ανάγκη ανάπτυξης ευρωπαϊκού εναέριου θόλου και το Νέο Νατοϊκό Μοντέλο Δύναμης, στόχος του οποίου είναι μία δύναμη των 500.000 ανδρών πριν το τέλος του καλοκαιριού.
Σημαντική είναι επίσης η αναφορά στο άρθρο 5 ως «ακρογωνιαίος λίθος του ΝΑΤΟ», οι προτάσεις περί εμπροσθοβαρούς ανάπτυξης στρατευμάτων και της προ-τοποθέτησης εξοπλισμού σε περιοχές-κλειδιά και φυσικά οι τροποποιήσεις στα περιφερειακά σχέδια και στην δομή διοίκησης (στρατηγικές διοικήσεις και κοινές διοικήσεις δυνάμεων).
Τεχνολογικές εξελίξεις
Ζωτικής σημασίας θεωρείται η ενσωμάτωση προηγμένων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι δυνατότητες στον κυβερνοχώρο και τα διαστημικά συστήματα, προκειμένου να διατηρηθεί το στρατηγικό πλεονέκτημα από πλευράς ΝΑΤΟ. Η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη για συνεχή καινοτομία και επενδύσεις σε αναδυόμενες τεχνολογίες για την αντιμετώπιση εξελιγμένων απειλών.
Στρατηγικές συνεργασίες
Η ενίσχυση των εταιρικών σχέσεων με χώρες εκτός ΝΑΤΟ και άλλους διεθνείς οργανισμούς θεωρείται απαραίτητη «για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων στον τομέα της ασφάλειας». Η έκθεση προτείνει την επέκταση της συνεργασίας με χώρες της περιοχής του Ινδο-Ειρηνικού και την ενίσχυση των σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ανθεκτικότητα και προσαρμογή
Η έκθεση καλεί το ΝΑΤΟ να ενισχύσει την ανθεκτικότητά του έναντι των μη στρατιωτικών απειλών, όπως η παραπληροφόρηση, ο οικονομικός εξαναγκασμός και το σαμποτάζ υποδομών. Ζητούνται ολοκληρωμένες προσεγγίσεις για την προστασία των κρίσιμων υποδομών και τη διατήρηση της κοινωνικής ανθεκτικότητας.
Όσον αφορά το τελευταίο αναφέρεται πως «οι νέοι σύμμαχοι Φινλανδία και Σουηδία προσφέρουν ένα νέο κύμα εμπειρογνωμοσύνης με βάση τις προηγμένες προσεγγίσεις τους για την ανθεκτικότητα της κοινωνίας και την ετοιμότητα των πολιτών. Όπως γράφει χαρακτηριστικά «οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ πρέπει να βρουν τη «θέληση να πολεμήσουν», η οποία -όπως έδειξε η Ουκρανία- παραμένει το θεμέλιο της άμυνας».
Πολιτική συνοχή
Η διατήρηση της πολιτικής ενότητας μεταξύ των κρατών μελών του ΝΑΤΟ «είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική λήψη αποφάσεων και την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα». Η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη ισχυρής πολιτικής βούλησης και συναίνεσης «για την αντιμετώπιση των αναδυόμενων προκλήσεων ασφαλείας».
Τα συμπεράσματα της Δεξαμενής Σκέψης
Εν τέλει, το ΝΑΤΟ μπορεί να είναι έτοιμο να πολεμήσει σήμερα αλλά τίθεται ζήτημα ως προς το αύριο, δηλαδή για το κατά πόσο μπορεί να συντηρήσει έναν παρατεταμένο πόλεμο.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά:
Οποιαδήποτε παραλλαγή μιας σοβαρής σύγκρουσης Ρωσίας-ΝΑΤΟ που δεν θα λήξει γρήγορα, θα μετατραπεί σε σύγκρουση όχι μόνο στρατών, αλλά και κοινωνιών. Αυτό θα γίνει ένας ανταγωνισμός στην ανθεκτικότητα και την ετοιμότητα, τη βιομηχανική ικανότητα και τις αλυσίδες εφοδιασμού, το λογιστικό βάθος, την υλικοτεχνική υποδομή, τη μάζα, τους πόρους και κυρίως τη «θέληση για μάχη.
Κατά την ανασυγκρότηση των δυνάμεών του, το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει την αιώνια πρόκληση της εξισορρόπησης του «σιδερένιου τριγώνου» των συμβιβασμών μεταξύ ετοιμότητας, εκσυγχρονισμού και δομής δυνάμεων.
Στην ουσία, τα κράτη-μέλη «πρέπει να εξισορροπήσουν τις βραχυπρόθεσμες αυξήσεις δυνάμεων («πολεμάμε στο τώρα») και τις μακροπρόθεσμες προσπάθειες εκσυγχρονισμού («πολεμάμε στο αύριο»), ενώ παράλληλα προετοιμάζονται για την παράταση.
Η έκθεση ολοκληρώνεται με μία μικρή σύγκριση των τωρινών εποχών με τις ψυχροπολεμικές αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «οι καιροί άλλαξαν, αλλά όχι ιδιαίτερα».
Ποιο το δικό μας συμπέρασμα λοιπόν;
Απ’ όλα όσα μπόρεσα να συμπυκνώσω καθώς η έκθεση περιλαμβάνει μεγάλο όγκο πληροφοριών που δεν ήταν δυνατό να ενσωματωθούν όλες- νομίζω πως είναι καθαρά προφανείς οι πρώτιστοι στόχοι: αύξηση στρατιωτικών δαπανών, αύξηση προσωπικού, επενδύσεις σε τεχνολογία για καθαρά στρατιωτική χρήση και αν διαβάσουμε πίσω από τις λέξεις τότε έχουμε περαιτέρω στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας, οικονομία πολέμου, περισσότερη καταστολή, περιορισμό της ελευθερίας του λόγου και του τύπου (βλ. «παραπληροφόρηση»), βαλκανοποίηση του διαδικτύου κλπ.
Δεν χρειάζεται δα και πολύ μυαλό για να καταλάβει κανείς ότι τα 500 δισ. που απαιτούνται πανευρωπαϊκώς για την επίτευξη του «μίνιμουμ 3%» είναι τεράστιο ποσό. Από το 2% που θεωρητικά στοχεύουν τώρα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ εώς το 3% υπάρχει μία διαφορά περί των 120 δισ.. Αυτά τα λεφτά δεν φυτρώνουν έτσι απλά, από περικοπές θα προκύψουν. Περικοπές στην υγεία, την παιδεία, στις συντάξεις κλπ.
Αυτό κιόλας είναι το νόημα μιας οικονομίας πολέμου: αντί να εστιάζει στην κατανάλωση, ολόκληρη η οικονομία στρατιωτικοποιείται και προετοιμάζεται για πόλεμο, ενώ η πρώτη μπαίνει δεύτερη, αν όχι τρίτη μοίρα.
Πάνε πια οι εποχές που τρώγαμε και πίναμε τζάμπα, πηγαίναμε διακοπές και δεν είχαμε ανάγκη δεύτερη δουλειά για να τα βγάλουμε πέρα. Όλα αυτά πλέον είναι πολυτέλειες για λίγους, ενώ για τους πολλούς έχει πειθαρχία, σπίτι –δουλειά και πληθωρισμό ώστε να συνηθίσουμε στα λίγα. Αυτό άλλωστε είναι και το «νέο κοινωνικό συμβόλαιο», όπως είχε αναφερθεί παλιότερα σε μία ανάλυση στην ιστοσελίδα του Βασιλικού Ινστιτούτου Ηνωμένων Υπηρεσιών.
Αν ο Ευρωπαίος εργάτης θέλει να γυρίσει πίσω τον χρόνο και να πάρει πίσω όλα όσα έχασε, πρέπει να υπερασπιστεί την πατρίδα του και την μεγάλη ευρωατλαντική πατρίδα ενάντια στις «νέες απειλές». Και που ξέρει άλλωστε; Στην τελική με μια βαλκανοποίηση της Ρωσίας και με άλλο ένα ξαναμοίρασμα της Αφρικής κάτι θα τσιμπήσει κι αυτός από την πίτα, όπως άλλωστε γίνονταν τόσα χρόνια. Εκτός κι αν πιστεύει κανείς ότι όλες τις προαναφερθείσες παραχωρήσεις – τακτικές υποχωρήσεις της αστικής τάξης τις κερδίσαμε καθαρά και μόνο με αγώνα και όχι επειδή είχαν το περιθώριο να κάνουν ένα βήμα πίσω. Τώρα όμως δεν έχουν κανένα περιθώριο, οι παραχωρήσεις τέλειωσαν οπότε και δεν έχει νόημα να ζητάμε «λεφτά για την υγεία, λεφτά για την παιδεία», είναι – στην καλύτερη περίπτωση – γραφικό. Να φύγουν με ελικόπτερο πρέπει.
