Στο Μαυροβούνιο το Ανώτατο Δικαστήριο στην Ποντγκόριτσα αθώωσε στις 12 Ιουλίου τους ηγέτες του Δημοκρατικού Μετώπου Άντρια Μάντιτς και Μίλαν Κνέζεβιτς μαζί με άλλα 11 άτομα για υποτιθέμενο «πραξικόπημα» κατά την ημέρα των βουλευτικών εκλογών του 2016. Τον Μάιο του 2019 είχε υπάρξει καταδίκη για υποτιθέμενη υπονόμευση της συνταγματικής τάξης στο Μαυροβούνιο κατά τις εκλογές του 2016 και για ανατροπή της φιλοδυτικής κυβέρνησης του Δημοκρατικού Κόμματος των Σοσιαλιστών του Μαυροβουνίου του Μίλο Τζουκάνοβιτς, ο οποίος κυβερνούσε αδιάκοπα τη χώρα για τρεις δεκαετίες (είτε ως πρωθυπουργός, είτε ως Πρόεδρος) ως το 2023, καθώς και για αποτροπή της ένταξης του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ. Όμως τον Φεβρουάριο του 2021 το Εφετείο είχε ακυρώσει την καταδίκη με αποτέλεσμα το Ανώτατο Δικαστήριο να κληθεί να προβεί σε ετυμηγορία εκ νέου, υπό το βάρος των διαδεδομένων υποψιών ότι η προηγούμενη καταδίκη ήταν μία σκευωρία με πολιτικά και κομματικά κίνητρα. Μία τριμελής επιτροπή με επικεφαλής τον δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου Ζόραν Ράντοβιτς έκρινε ότι δεν υπήρχαν αποδείξεις για το ότι υπήρξε από τον Άντρια Μάντιτς και τον Μίλαν Κνέζεβιτς «απόπειρα διάπραξης εγκληματικής ενέργειας και απόπειρα τρομοκρατίας».
O δικαστής Ζόραν Ράντοβιτς εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή του για το ότι δεν ασκήθηκαν πολιτικές πιέσεις στο έργο της ανεξάρτητης δικαιοσύνης, μια κατάσταση η οποία προφανώς δεν ίσχυε κατά τις τρεις δεκαετίες του προσωποπαγούς καθεστώτος του Μίλο Τζουκάνοβιτς. Βασικό πόρισμα ήταν ότι δεν υπήρξε ποτέ εισαγωγή όπλων στο Μαυροβούνιο από έξω, με τα οποία όπλα υποτίθεται ότι θα λάμβανε χώρα εισβολή στο κοινοβούλιο του Μαυροβουνίου ή παροχή οποιουδήποτε εξοπλισμού για σύγκρουση με αστυνομικές δυνάμεις. Επίσης, υπήρξαν αλλαγές ως προς τις δηλώσεις του Αλεξάνταρ Σίντζελιτς, του οποίου η κατάθεση ως μάρτυρα ήταν κρίσιμη για την προηγούμενη καταδίκη. Ο Σίντζελιτς πλέον δήλωσε ότι δεν υπήρξε σχέδιο οργανωμένης βίας το 2016, αλλά μόνο ειρηνικών διαδηλώσεων σε δημοκρατικό πλαίσιο. Ο Αλεξάνταρ Σίντζελιτς είχε υπάρξει βασικός μάρτυρας για την καταδίκη, ισχυριζόμενος ότι είχε συναντηθεί ο ίδιος με Ρώσους αξιωματούχους, όμως η μετάβασή του στη Ρωσία δεν αποδείχθηκε ούτε προέκυψε από κανένα στοιχείο. Σημειωτέον μάλιστα ότι στο ενδιάμεσο διάστημα ο Αλεξάνταρ Σίντζελιτς καταδικάστηκε σε 21 χρόνια φυλάκισης για τη διάπραξη δολοφονίας στην Κροατία το 2002. Αυτό που προκύπτει από την παλινωδία του Σίντζελιτς είναι ότι θεμιτές ειρηνικές διαδηλώσεις είχαν στοχοποιηθεί από το πρώην καθεστώς ως δήθεν πραξικοπηματικού χαρακτήρα.
Μεταξύ των κατηγορουμένων, οι οποίοι είχαν δικαστεί κατά τη δίκη του 2019, η οποία ακυρώθηκε, ήταν και δύο Ρώσοι αξιωματικοί, οι Εντουάρντ Σισμάκοφ και Βλαντίμιρ Ποπόφ, οι οποίοι καταδικάστηκαν ερήμην σε 15 και 12 έτη φυλάκισης, ενώ η Ρωσία είχε επανειλημμένα απορρίψει τις κατηγορίες για ανάμιξη των αξιωματικών της στο υποτιθέμενο πραξικόπημα ως «γελοίες». Ανάμεσα στους κατηγορούμενους ήταν και ένας Σέρβος πρώην στρατηγός της αστυνομίας, ο Μπράτισλαβ Ντίκιτς, για τον οποίο είχε προταθεί 8ετής φυλάκιση. Ο Ντίκιτς είχε τεθεί σε περιορισμό και είχε κάνει απεργία πείνας για την άδικη απόφαση εναντίον του, χωρίς, όμως, η υγεία του να υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη. Συνολικά 9 Σέρβοι είχαν κατηγορηθεί, ενώ η κυβέρνηση της Σερβίας είχε επίσης αρνηθεί τις κατηγορίες για ανάμιξη. Ως προς τους 2 Μαυροβούνιους βουλευτές που είχαν κατηγορηθεί, η κοινοβουλευτική τους ασυλία είχε αρθεί. Τον Ιούλιο του 2024, ο δικαστής του εφετείου Ράντοβιτς δήλωσε ότι δεν υπήρχε καμία απολύτως ένδειξη ότι οι Μάντιτς και Κνέζεβιτς είχαν συναντηθεί με τους Ρώσους αξιωματικούς, ενώ δεν είχε υπάρξει ποτέ και εισαγωγή οπλισμού στο Μαυροβούνιο. Το 2019, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των Ηνωμένων Πολιτειών είχε χαιρετίσει την καταδίκη των κατηγορουμένων σε συνολικά 70 χρόνια φυλάκισης ως μία «νίκη της κυριαρχίας του νόμου».
Υπενθυμίζεται ότι μετά την πολιτική ήττα και την απόσυρση του Μίλο Τζουκάνοβιτς το 2023, το Μαυροβούνιο κυβερνάται από έναν συνασπισμό φιλοδυτικών και φιλοσερβικών κομμάτων, ενώ ο Αντρίγια Μάντιτς είναι σήμερα ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου του Μαυροβουνίου. Τόσο ο Αντρίγια Μάντιτς όσο και ο Μίλαν Κνέζεβιτς, οι οποίοι καταδικαστεί κατά την ακυρωθείσα δίκη σε 5ετή φυλάκιση, είναι ηγέτες των φιλοσερβικών κομμάτων του κοινοβουλίου του Μαυροβουνίου, τα οποία συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό Για το Μέλλον του Μαυροβουνίου. Βεβαίως είναι δυνατόν να υπάρξει εκ νέου έφεση από τις εισαγγελικές αρχές. Είναι πάντως ενδεικτικό ότι ο εισαγγελέας Μιλιβόγιε Κάτνιτς, ο οποίος είχε ανακινήσει αρχικά την υπόθεση, έχει στο μεταξύ κατηγορηθεί για δεσμούς με το οργανωμένο έγκλημα και για κατάχρηση εξουσίας και έχει τεθεί υπό περιορισμό, ενώ, όπως σημειώθηκε, και ο βασικός μάρτυρας κατηγορίας έχει καταδικαστεί σε πολυετή φυλάκιση για δολοφονία.
H δίκη για το υποτιθέμενο πραξικόπημα έχει ήδη διαρκέσει επτά χρόνια και έχει χαρακτηριστεί ως η «δίκη του αιώνα» για το Μαυροβούνιο, ενώ ακόμη και τώρα μπορεί να υπάρξει εκ νέου έφεση, αν και βαρύνει το γεγονός ότι ο εισαγγελέας στην αρχική ανακίνηση της υπόθεσης είναι ο ίδιος μπλεγμένος με κατηγορίες για διαφθορά και για σχέσεις με τη μαφία. Θεωρείται, επίσης, ότι υπάρχει αδιαφορία των εισαγγελικών αρχών για να υπάρξει επανεξέταση της υπόθεσης. Όμως το αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Κόμμα των Σοσιαλιστών με τον τωρινό επικεφαλής του Ντάνιελ Ζίφκοβιτς (μετά την απόσυρση του Μίλο Τζουκάνοβιτς) ζήτησε κοινοβουλευτική εξέταση του ζητήματος, στην οποία πάντως ο κυβερνών συνασπισμός Για το Μέλλον του Μαυροβουνίου απάντησε θετικά, προφανώς λόγω αυτοπεποίθησης ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να ευσταθούν οι κατηγορίες ή να αναφανεί κάποια ένδειξη ενδυνάμωσής τους. Από τον κυβερνητικό συνασπισμό διατυπώθηκε με νόημα η άποψη ότι ο μόνος που μπορεί να καταδικαστεί σε φυλάκιση αν συνεχίσει να αναμοχλεύεται το παρελθόν του Μαυροβουνίου είναι ο επί τρεις δεκαετίες ηγέτης του Μίλο Τζουκάνοβιτς. Ο εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Κόμματος των Σοσιαλιστών Μίλος Νίκολιτς επέμεινε στην προσωπική στοχοποίηση του δικαστή Ζόραν Ράντοβιτς με τη φράση «να θυμάστε αυτόν τον άνθρωπο καλά» και με τον χαρακτηρισμό ότι πρόκειται για «προδότη» του Μαυροβουνίου. Για την υπόθεση έχει δείξει πάντως ενδιαφέρον και η Πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών στο Μαυροβούνιο: Σύμφωνα με δηλώσεις στους δημοσιογράφους, πρόκειται για μια δικαστική απόφαση, η οποία θα μπορούσε να ανατραπεί εκ νέου μετά από νέα έφεση.
Υπάρχουν, επομένως, διασταυρώσεις με γεωπολιτικά διακυβεύματα. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις του Μίλο Τζουγκάνοβιτς ενέχονται ότι ακολούθησαν μία μονόπλευρη νατοϊκή πολιτική με ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ, με αποκοπή των δεσμών με τη Σερβία και με συμμετοχή στη δυτική πολιτική αντιρωσικών κυρώσεων, που είχε αγνοήσει την πολιτική βούληση του λαού του Μαυροβουνίου. Ο παρών κυβερνητικός συνασπισμός, ο οποίος συνδυάζει φιλοδυτικά και φιλοσερβικά κόμματα, αναζητεί μία περισσότερο πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, η οποία θα μπορούσε να διασφαλίσει τα συμφέροντα της χώρας σε μια εποχή πολυπολικότητας.
