Το μήνυμα ότι «όποιος ρυπαίνει πρέπει να πληρώνει» κυριαρχεί στο Φόρουμ των Νησιών του Ειρηνικού που ξεκίνησε τις εργασίες του σήμερα, Δευτέρα 26/8, παρά τον ισχυρό σεισμό που προηγήθηκε λίγες ώρες νωρίτερα, στην πρωτεύουσα της Τόνγκα Νουκουαλόφα, με τους ηγέτες να ελπίζουν να τραβήξουν την παγκόσμια προσοχή στην επιδεινούμενη κλιματική κατάσταση της περιοχής.
«Πρέπει πραγματικά να διασφαλίσουμε ότι θα συνεχίσουμε να πιέζουμε για δράση τις χώρες που είναι οι πιο ρυπογόνες», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο υπουργός Κλίματος του Τουβαλού Μάινα Τάλια στο περιθώριο της συνόδου κορυφής, προσθέτοντας πως οι χώρες της περιοχής δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή χωρίς να αντιμετωπίσουν τη βασική αιτία, που είναι η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων.
Αργότερα αυτή την εβδομάδα, οι ηγέτες των νησιών Ειρηνικού θα ξεκινήσουν μια νέα προσπάθεια για τη δημιουργία ενός ταμείου προσαρμογής για το κλίμα, μια ιδέα που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις οικονομικές συνεισφορές τρίτων χωρών, με κύριο σκοπό να πιέσουν για την επιτάχυνση της μετάβασης από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και άλλες πηγές καυσίμων υψηλής ρύπανσης, προς πιο ήπιες μορφές.
Όλες οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, όμως, δημιουργούν μια «άβολη» κατάσταση για την μεγαλύτερη χώρα της περιοχής που συμμετέχει στο Φόρουμ, την Αυστραλία, μια υπερδύναμη εξόρυξης άνθρακα που προσπαθεί καθυστερημένα να λάβει «πράσινα» διαπιστευτήρια και φιλοδοξεί να συνδιοργανώσει τη διάσκεψη για το κλίμα COP31 μαζί με τους γείτονές της στον Ειρηνικό το 2026.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έκανε μια σπάνια εμφάνιση στο Φόρουμ, σε ένα ταξίδι που έχει σχεδιαστεί για να τονίσει τις μυριάδες κλιματικές απειλές του Ειρηνικού. «Οι αποφάσεις που θα λάβουν οι παγκόσμιοι ηγέτες τα επόμενα χρόνια θα καθορίσουν τη μοίρα, πρώτα των νησιών του Ειρηνικού και μετά όλων των άλλων», τόνισε, προσθέτοντας ότι «Αν σώσουμε τον Ειρηνικό, θα σώσουμε τον πλανήτη».
“Pacific islands are showing the way to protect our climate, our planet & our ocean: By declaring a Climate Emergency & pushing for #ClimateAction.”
— United Nations (@UN) August 25, 2024
— @antonioguterres at the Pacific Island Forum in Tonga. https://t.co/hn0KvpQMEL pic.twitter.com/ti2yG8iKR5
Αγκάθι στην περιοχή ο ανταγωνισμός ΗΠΑ – Κίνας
Κάτω από την επιφάνεια της ομοφωνίας των 18 νησιών-κρατών της περιοχής για το κλίμα, ωστόσο, παραμένουν οι ρωγμές που αφορούν στις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ και την Κίνα.
«Συγκεντρωνόμαστε σε μια κομβική στιγμή στην ιστορία της περιοχής μας», είπε ο γραμματέας του Φόρουμ Μπαρόν Γουάκα, πρώην πρόεδρος του Ναούρου, τονίζοντας ότι η περιοχή βρίσκεται στο επίκεντρο του παγκόσμιου γεωπολιτικού ενδιαφέροντος.
“We may be small island countries but as a Blue Pacific Continent we are a force to be reckoned with.” — @ForumSEC Secretary-General Baron Waqa.
— UNDP Pacific Office in Fiji (@UNDP_Pacific) August 25, 2024
The 53rd Pacific Islands Forum Leaders Meeting commences today in Tonga! 🇹🇴 pic.twitter.com/oIJQKSjGLV
Το ενδιαφέρον της Κίνας, συγκεκριμένα, ήταν εμφανές πολύ πριν από την εναρκτήρια ομιλία του Φόρουμ, καθώς μεγάλες πινακίδες που έγραφαν «China Aid» τοποθετήθηκαν έξω από τον νεόκτιστο χώρο του συνεδρίου, ένα δώρο 25 εκατομμυρίων δολαρίων από το Πεκίνο, ενώ οι ΗΠΑ έστειλαν τον ανώτερο διπλωμάτη Κουρτ Κάμπελ επικεφαλής της αντιπροσωπείας τους στο φόρουμ.
«Πρέπει να παραμείνουμε σε επαγρύπνηση σε ζητήματα περιφερειακής ασφάλειας», προειδοποίησε ο Waqa, ο οποίος έχει λάβει αμυδρή άποψη για την κλιμακούμενη αντιπαλότητα Πεκίνου-Ουάσιγκτον στο παρελθόν.
Η άλλη πιεστική πρόκληση ασφαλείας που αντιμετωπίζουν οι ηγέτες του Ειρηνικού είναι η ανεπίλυτη κρίση στη γαλλική επικράτεια της Νέας Καληδονίας, στην οποία και έγινε αναφορά κατά την πρώτη ημέρα των εργασιών του Φόρουμ.
«Πρέπει να καταλήξουμε σε συναίνεση για το όραμά μας για μια περιοχή ειρήνης και ασφάλειας», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Τόνγκα Σιαόσι Σοβαλένι, προσθέτοντας: «Πρέπει να τιμήσουμε το όραμα των προγόνων μας σχετικά με την αυτοδιάθεση, συμπεριλαμβανομένης της Νέας Καληδονίας».
