Πόση αστυνομία χωράει στον δημόσιο χώρο; Πόση μπορεί να μεταβολίσει το βλέμμα του τυχαίου πολίτη εκεί έξω; Αρκεί στους δρόμους, στα στενά, τις γωνίες, στις πλατείες, στις πορείες, στις σχολές, στα γκέτο ή παίρνει και παραπάνω; Τι προσφέρει η υπερβολική αστυνόμευση τελικά; Μια αίσθηση ασφάλειας ή την απόδειξη μιας de facto κοινωνικής ανασφάλειας;
Η πρώτη και πιο συνηθισμένη απάντηση είναι η αντιμετώπιση της παραβατικότητας. Είναι όμως η έλλειψη της αστυνομίας που γεννάει την παραβατικότητα ή συνειδητοποιούμε ότι υπάρχει παραβατικότητα όταν εμφανίζεται η αστυνομία; Τι είναι καν η παραβατικότητα; Σε μια πρώτη απάντηση θα μπορούσε να είναι το να ζεις με ένα τρόπο εκτός κανόνων, να έχεις ένα παράνομο τρόπο ζωής και επιλογών. Να ζεις λαθραία, να πράττεις, να πουλάς, να κινείσαι, να μεταναστεύεις λαθραία.
Αγαπημένο θέμα για μέσα ενημέρωσης και κυβερνήσεις, ανάμεσα στα πολλά παράνομα και λαθραία πράγματα που συνθέτουν τη γενικότερη παραβατικότητα και χρήζουν αντιμετώπισης, πρόληψης και καταστολής είναι και η λαθρεπιβίβαση στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, μια συζήτηση που ανοίγει συνέχεια ανά τα χρόνια.
Δεν έχουν περάσει ούτε 11 χρόνια από τη δολοφονία του 19χρονου Θανάση Καρναούτη σε ένα τρόλεϊ στο Περιστέρι από ελεγκτές, 11 χρόνια από τότε που έμμισθοι υπάλληλοι έκοψαν το νήμα μιας νέας ζωής για ένα εισιτήριο. 11 χρόνια από εκείνη την Τρίτη στις 13 Αυγούστου το 2013, από τις διαμαρτυρίες, τις ταραχές, τους προβληματισμούς, τα κροκοδείλια δάκρυα, τις υποσχέσεις και ήδη για κάποιους η συζήτηση έχει οριστικά κλείσει. Το πρόβλημα τελικά ήταν, είναι και θα είναι η λαθρεπιβίβαση ή αλλιώς η διαβόητη εισιτηριοδιαφυγή εξαιτίας της οποίας αιμορραγεί η οικονομία. Ένα ακόμα κουτί της Πανδώρας που το κράτος πρέπει να κλείσει με τα κατάλληλα μέτρα. Και την κατάλληλη δημιουργία κλίματος.
Στις 16 Ιανουαρίου η ΣΤΑ.ΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες Μονοπρόσωπη Ανώνυμος Εταιρεία) πως καταβάλλει συντονισμένες προσπάθειες προκειμένου για να καταπολεμήσει το φαινόμενο της «τζάμπα» επιβίβασης στα μέσα σταθερής τροχιάς, ενημερώνοντας το κοινό ότι:
- το περασμένο έτος αυξήθηκε ο αριθμός των ελέγχων για κόμιστρο
- τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί ο αριθμός των εργαζομένων στο σώμα ελεγκτών και ότι προγραμματίζονται νέες προσλήψεις, ώστε να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι
- οι έλεγχοι έχουν διευρυνθεί σε όλο το δίκτυο μετρό και τραμ, με έμφαση σε σημεία-πύλες εισόδου και εξόδου, όπως το αεροδρόμιο και το λιμάνι του Πειραιά
- από τον Νοέμβριο του 2023 δημιουργήθηκαν σε κεντρικούς σταθμούς του Μετρό, ειδικές ομάδες για την αποτροπή της παράνομης διέλευσης επιβατών από τις πύλες. Οι συγκεκριμένες ομάδες παρέχουν υποστήριξη προς του ελεγκτές και δρουν πριν τα μηχανήματα επικύρωσης εισιτηρίων, ώστε να αποτρέψουν τους επιβάτες που σκόπευαν να μετακινηθούν δίχως εισιτήριο
- για να καταπολεμηθεί το φαινόμενο πολλαπλής διέλευσης (tailling), γίνονται δοκιμές σεναρίων που έχουν στόχο τη ρύθμιση των παραμέτρων λειτουργίας των πυλών και του χρόνου αναμονής και διέλευσης, σε συνδυασμό με την τήρηση των διεθνώς αναγνωρισμένων κανόνων για την ασφαλή διέλευση των επιβατών
Τον Ιούλιο που μας πέρασε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας σε σειρά συνεντεύξεων του σε ΕΡΤ και ΣΚΑΙ δηλώνει κάποια πράγματα που παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον με αφορμή το μεγάλο πρόβλημα της εισιτηριοδιαφυγής που παρουσιάζεται στον ΟΑΣΘ από την επανακρατικοποίηση του κι έπειτα το 2017 με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι λοιπόν και πριν καν ανοίξουν για το επιβατικό κοινό οι αποβάθρες του περιβόητου ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης ο υπουργός μας αναγγέλλει πως θα λειτουργεί ενιαίο ηλεκτρονικό εισιτήριο ενώ την ίδια στιγμή μαθαίνουμε πως σχεδιάζεται να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σώμα ελεγκτών που θα υπάγεται στον Οργανισμό Αστικής Συγκοινωνίας Θεσσαλονίκης (ΟΣΕΘ). Ένα μήνα αργότερα και συγκεκριμένα Τετάρτη 7 Αυγούστου μετά τη συνεδρίαση του ΔΣ του ΟΑΣΘ αποφασίστηκε να γίνει διαγωνισμός για την ανάθεση σε ιδιωτική εταιρεία των ελέγχων καταβολής κομίστρου λόγω του διαρκώς μειούμενου προσωπικού στον οργανισμό. Η ιδιωτική πρωτοβουλία δεν έχει αδιέξοδα τρυπώνει παντού. Πέραν αυτών όμως, των διόλου αμελητέων κατά τα άλλα, το πιο σημαντικό από όσα ανακοίνωσε ο υπουργός Μεταφορών τον Ιούλιο στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ υπάρχει πρόθεση να μετατραπεί σε ιδιώνυμο αδίκημα η επίθεση σε ελεγκτή κομίστρου!
Εδώ που τα λέμε δεν θα έπρεπε να μας προκαλεί έκπληξη. Ένα μόλις χρόνο μετά τη δολοφονία του Θανάση Καρναούτη ο τότε υπουργός Υποδομών και σήμερα ξανά υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης ανακοίνωνε από το αμαξοστάσιο των τρόλεϊ στο Ρουφ τη δημιουργία μίας ιδιότυπης «αστυνομίας συγκοινωνιών» για την καταπολέμηση της μικροεγκληματικότητας και την ασφάλεια του επιβατικού κοινού των μέσων μαζικής μεταφοράς ενώ ο τότε επικεφαλής του ΟΑΣΑ Γρηγόρης Δημητριάδης -και προσφάτως εμπλεκόμενος στο σκάνδαλο υποκλοπών ΕΥΠ-Predator- δήλωνε πως «έχει υποβληθεί αίτημα στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης, με το οποίο ζητούνται αστυνομικοί για την καταπολέμησης της μικρής παραβατικότητας».
Οι εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 έφεραν άλλη κυβέρνηση και συνεπώς αυτά τα σχέδια, όσα είχαν υλοποιηθεί, έμειναν στον πάγο. Το θέμα της ίδρυσης ειδικού σώματος αστυνομίας ειδικά για τα ΜΜΜ θα επαναφέρει το 2021 ο -wait for it- τότε υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, ο ίδιος Κώστα Καραμανλής ο υπουργός του εγκλήματος των Τεμπών. Αφορμή στάθηκε ο ξυλοδαρμός ενός σταθμάρχη εντός του μετρό από δύο ανήλικους, υπόθεση που έλαβε τρομερή δημοσιότητα μέσως της δραματικής υπερπροβολής της.
Δυο χρόνια αργότερα, με την τηλεδιοίκηση ακόμα απούσα από τα σιδηροδρομικά δίκτυα, με τρένα να εξακολουθούν «να πηγαίνουν κι όπου βγει» και τους συρμούς να αποφεύγουν να γίνουν συγκρουόμενα σε λούνα παρκ από τύχη, προτεραιότητα και πάλι είναι η παραπάνω αστυνόμευση στις συγκοινωνίες, τα παραπάνω πρόστιμα, και η αναβαθμισμένη ποινική καταστολή όσων τύχει να υπερασπιστούν στοιχειωδώς την αξιοπρέπεια- ή και τη ζωή τους- από μπράβους με καρτελάκι ελεγκτή.
Η καθημερινή τριβή με τα ΜΜΜ μπορεί να αποκομίσει μια εικόνα της συμπεριφοράς των ελεγκτών στο επιβατικό κοινό και στους λεγόμενους λαθρεπιβάτες, ενώ πολλές καταγγελίες έχουν γίνει μέσα στα χρόνια σχετικά με τις αυθαιρεσίες και τις βίαιες και εξευτελιστικές πρακτικές του σώματος. Υπό το πρίσμα αυτό αναγκαστικά διερωτόμαστε: είναι η ανάθεση της ίδιας δουλειάς σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες μια κατεύθυνση εξυγίανσης ή επιδείνωσης της κατάστασης; Ο ίδιος προβληματισμός αφορά και τη δημιουργία ενός νέου αστυνομικού σώματος, αν αυτό τελικά δημιουργηθεί, και φυσικά έχει να κάνει με το τι πρακτικά θα καλείται να κάνει; Να συλλαμβάνει λαθρεπιβάτες; Να συνοδεύει τους ελεγκτές για προστασία; Προφανώς οι αρμόδιοι θα μιλήσουν για τους κινδύνους και τις επαναλαμβανόμενες επιθέσεις σε ελεγκτές και την ανάγκη προστασίας τους για να ενισχύσουν το επιχείρημα ως προς το τελευταίο. Αν όμως τα ΜΜΜ έχουν γίνει τόσο επικίνδυνα όσο λέγεται για τους ελεγκτές (γεγονός που καμία στατιστική δεν επιβεβαιώνει) ένα σώμα απλών αστυνομικών πώς θα τους προστατέψει; Θα φέρουν όπλα και τι όπλα; Θα είναι όπλα ακινητοποίησης ή φονικά όπλα; Και ποια θα είναι η επόμενη μέρα δεδομένων των ήδη υπερβολικά πολλών καταγγελιών για περιστατικά αστυνομικής βίας εκεί έξω;
Ας ρίξουμε μια ματιά στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, εκεί όπου είναι πιο μπροστά από εμάς σε τέτοια θέματα καταστολής. Ο λόγος φυσικά για τις ΗΠΑ, εκεί όπου η αστυνομική βία είναι η απάντηση σε όλα τα προβλήματα που απασχολούν ή που δεν απασχολούν κιόλας. Εκεί όπου το αστυνομικό τέιζερ απελευθερώνει δολοφονικά βολτ σε ηλικιωμένους ανθρώπους καθηλωμένους σε αναπηρικά καροτσάκια , εκεί όπου 11χρονα που κάνουν κλήση στην αστυνομία για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας καταλήγουν να δολοφονηθούν με σφαίρες στο στήθος από το πλήρωμα περιπολικού που ανταποκρίθηκε στη κλήση τους. Εκεί όπου η λίστα των νεκρών από την αστυνομική βία και αυθαιρεσία είναι ατελείωτη και διαρκώς ανανεώνεται. Μια αυθαιρεσία όμως που έχουν σαν πρότυπο τόσο ο μέσος αγανακτισμένος σχολιαστής των φόρουμ που παντού θα σχολιάσει ότι οι εγκληματίες βρίσκουν και τα κάνουν εδώ επειδή δεν είμαστε σαν την Αμερική που η αστυνομία δε χαρίζει κάστανα μέχρι και τον υπουργό προστασίας του πολίτη που έχει κουράσει με την γραφική επαναληψιμότητα περί ίδρυσης ελληνικού FBI .
Το ζήτημα της εισιτηριοδιαφυγής και της εν γένει παραβατικότητας στα μέσα μαζικής μεταφοράς στις ΗΠΑ έχει προκαλέσει έντονη δημόσια συζήτηση, στη μετά COVID-19 εποχή. Παρόλο που τα στατιστικά στοιχεία για το έγκλημα στα μέσα μαζικής μεταφοράς δείχνουν μικρά ποσοστά σε σχέση με το συνολικό έγκλημα, διάφορα βίαια περιστατικά υψηλού ποινικού προφίλ τυγχάνουν υπερπροβολής με συνέπεια πολιτικές αντιδράσεις.
Σε πόλεις όπως η Νέα Υόρκη και η Φιλαδέλφεια, τα σοβαρά εγκλήματα στο σύστημα μεταφορών είναι σπάνια, αλλά πολύ προβεβλημένα, ενισχύοντας μια συζήτηση περί ανασφάλειας. Για παράδειγμα, στο δίκτυο μεταφορών της Νέας Υόρκης ενώ σημειώθηκε μια μικρή μείωση στα αποκαλούμενα σοβαρά εγκλήματα το 2023, με μείωση των δολοφονιών από 10 σε 5, τα περιοδικά περιστατικά βίας συνεχίζουν να υπερπροβάλλονται στα ΜΜΕ και να γίνονται αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης.
Το θέμα της παραβατικότητας στα μέσα μεταφοράς έχει αξιοποιηθεί με διάφορους τρόπους. Οι Ρεπουμπλικανοί για παράδειγμα, ειδικά σε πολιτείες όπως η Νέα Υόρκη, έχουν χρησιμοποιήσει το θέμα για να κατηγορήσουν τους Δημοκρατικούς ότι είναι «ελαστικοί στο έγκλημα», ειδικά στις ενδιάμεσες εκλογές του 2022, μια αφήγηση που τους βοήθησε να κερδίσουν έδαφος σε προαστιακές περιοχές. Από την άλλη έχουμε λήψη ακραίων πολιτικών μέτρων όπως είναι η ανάπτυξη στρατευμάτων της Εθνικής Φρουράς (περίπου 750 στρατιώτες) για να βοηθήσουν στην ασφάλεια του μετρό στη Νέα Υόρκη με εντολή της κυβερνήτριας της πολιτείας Κάθι Χότσουλ (Kathy Hochul) μέλους του δημοκρατικού κόμματος. Η ίδια υπεραμύνθηκε της απόφασής της σε εμφάνισή της σε πρωινή τηλεοπτική εκπομπή στο σταθμό MSNBC:
«Αν αισθάνεστε καλύτερα όταν περνάτε δίπλα από κάποιον με στολή, για να βεβαιωθείτε ότι κανείς δεν θα φέρει μαχαίρι ή όπλο στο μετρό, τότε αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που το έκανα. Θέλω να αλλάξω την ψυχολογία γύρω από το έγκλημα στη Νέα Υόρκη, γιατί είμαστε η ασφαλέστερη μεγάλη πόλη στην Αμερική. Θέλω τον κόσμο στα μέσα μεταφοράς. Είναι ασφαλή. Αλλά θα βεβαιωθώ ότι οι άνθρωποι θα νιώσουν ασφαλείς». […]«Η δουλειά μου είναι να προστατεύω τους πολίτες αυτής της πολιτείας, και θα το κάνω. Θα δείξω επίσης ότι και οι Δημοκρατικοί παλεύουν ενάντια στο έγκλημα. Αυτή η αφήγηση που έχουν αρπάξει οι Ρεπουμπλικανοί, ότι είμαστε ελαστικοί με το έγκλημα, ότι μειώνουμε τη χρηματοδότηση της αστυνομίας -όχι. Μας ενδιαφέρουν τα ατομικά δικαιώματα. Δεν θέλουμε υπερβολική αστυνόμευση. Θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι η αστυνομία λειτουργεί μέσα σε ορισμένους περιορισμούς, προστατεύοντας τα δικαιώματα των πολιτών. Αλλά, στο όνομα του Θεού, θα προστατεύσω τις ζωές τους και την αίσθηση ασφάλειας και σιγουριάς στη Νέα Υόρκη».
Βέβαια τα αστυνομικά μέτρα στο μετρό της Νέας Υόρκης ήταν ήδη αυστηρά εδώ και δύο δεκαετίες τουλάχιστον καθώς επιβάλλονταν σποραδικοί έλεγχοι σε τσάντες επιβατών, οι οποίοι μπορούσαν αν ήθελαν να αρνηθούν τον έλεγχο με την προϋπόθεση να εγκαταλείψουν τον σταθμό. Τα κριτήρια επιλογής των προς έλεγχο επιβατών φυσικά εναπόκεινταν στην κρίση των αστυνομικών. Η κυβερνήτρια Kathy Hochul το πήγε πολλά βήματα παραπέρα με την ανάπτυξη της Εθνοφρουράς για την ενίσχυση της αστυνομικής παρουσίας. Μάλιστα ανακοίνωσε πως στο μέλλον θα κληθούν άλλοι 250 άνδρες της Εθνοφρουράς ενώ έχει εισηγηθεί νομοθετική ρύθμιση για τριετή απαγόρευση εισόδου στα ΜΜΜ σε όσους καταδικάζονται για αδικήματα που έχουν διαπραχθεί εντός του δικτύου συγκοινωνιών. Αντίστοιχες πρωτοβουλίες όμως έχουν ληφθεί και στη Πενσυλβάνια όπου θεσπίστηκε ειδικό εισαγγελικό γραφείο που θα αναλαμβάνει αποκλειστικά αδικήματα που διαπράττονται στο δίκτυο συγκοινωνιών και στη Φιλαδέλφεια της οποίας η δήμαρχος Σερέλ Λ. Πάρκερ (Cherelle L. Parker) υποσχέθηκε δημόσια αυξημένη αστυνομική παρουσία στα μέσα μεταφοράς.
Σε ό,τι αφορά λοιπόν την παραβατικότητα στα ΜΜΜ παρατηρείται η συνήθης τυπική ακολουθία: μια αμφισβητούμενη στατιστική δήθεν υψηλής παραβατικότητας που υποτίθεται επιβεβαιώνεται από μεμονωμένα εγκλήματα θεωρούμενου υψηλού ποινικού προφίλ. Ο διάλογος στα δημόσια φόρα ξεχειλίζει από ηθικό πανικό, η πολιτική πόλωση μεταξύ κομμάτων φουντώνει και ακολουθούν μέτρα αυστηροποίησης της νομοθεσίας και της αστυνόμευσης.
Πολλές φορές η υπερβολή αυτή αναδεικνύεται ακόμα και από ανθρώπους του αστυνομικού σώματος χωρίς ωστόσο οι επισημάνσεις τους να έχουν κάποιο ουσιαστικό αντίχτυπο. Παράδειγμα ο Βίνσεντ Ντλε Καστίγιο (Vincent Del Castillo), καθηγητής στο John Jay College of Criminal Justice και πρώην αρχηγός της αστυνομίας μεταφορών της Νέας Υόρκης, ο οποίος επισήμανε ότι οι σκληρές πολιτικές δηλώσεις παραβλέπουν την πραγματικότητα ότι τα εγκλήματα στα μέσα μεταφοράς αντιπροσωπεύουν μόλις ένα μικρό ποσοστό του συνολικού εγκλήματος.
«Μπορεί να υπάρχουν 10 με 12 δολοφονίες στο δίκτυο (συγκοινωνιών), όταν υπάρχουν κυριολεκτικά εκατοντάδες σε όλη την πόλη, αλλά επειδή είναι τόσο σπάνιο, τραβάει πολύ την προσοχή».
Όπως συνήθως συμβαίνει όταν ένα κλίμα ηθικού πανικού καταφέρνει διαμέσου της υπερβολής και των τετελεσμένων που επιφέρει να διαμορφώσει ένα κλίμα μαζικής υστερίας, τα απότοκα δε μπορεί παρά να είναι ζοφερά. Ως αποτέλεσμα της υπερβολικής αστυνόμευσης και του υπερβάλλοντος αστυνομικού ζήλου η Νέα Υόρκη βρίσκεται αντιμέτωπη τις τελευταίας μέρες με κύμα διαδηλώσεων ενάντια στην αστυνομική βία, οι οποίες συναντούν ακόμα περισσότερη αστυνομική βία. Ο λόγος πίσω από τις διαδηλώσεις είναι ένα επεισόδιο αστυνομικής καταδίωξης στο μετρό που κατέληξε υπό αδιευκρίνιστες ακόμα συνθήκες σε αστυνομικά πυρά με αποτέλεσμα τον τραυματισμό τεσσάρων ανθρώπων.
Η σειρά των γεγονότων είναι η εξής: την Κυριακή 15 Σεπτέμβρη ο 37χρονος Ντέρελ Μικλς (Derell Mickles) εισέρχεται στον σταθμό του ηλεκτρικού Sutter Avenue στο Brownsville του Μπρούκλιν στη Νέα Υόρκη. Επιχειρεί να περάσει τουρνικέ του σταθμού χωρίς εισιτήριο και γίνεται αντιληπτός από αστυνομικούς. Ακολουθεί καταδίωξη του μέχρι την αποβάθρα στην οποία μόλις καταφτάνει συρμός και ανοίγουν οι πόρτες. Ο Mickles εισέρχεται στον συρμό και κάπου εκεί είναι που ανοίγουν πυρ οι αστυνομικοί πυροβολώντας 9 φορές με αποτέλεσμα το τραυματισμό του Mickles ενός 49χρονου επιβάτη στο κεφάλι , μιας 26χρονης επιβάτιδας στο στήθος και ενός άλλου αστυνομικού. Ο Mickles συλλαμβάνεται και νοσηλεύεται φρουρούμενος ενώ σε κρίσιμη κατάσταση βρίσκεται και ο 49χρονος επιβάτης που τραυματίστηκε στο κεφάλι.
Η εκδοχή της αστυνομίας για το περιστατικό είναι ότι οι πυροβολισμοί ήταν αναπόφευκτοι (reasonable force σύμφωνα με την αστυνομική αργκό) διότι από την αρχή ο Mickles δεν συμμορφωνόταν με τις εντολές τις αστυνομίας, στη συνέχεια τα τέιζερ ακινητοποίησης δεν λειτούργησαν και τέλος κινήθηκε απειλητικά εναντίον των αστυνομικών κρατώντας εμφανώς ένα μαχαίρι, το οποίο κάποιος άλλος περαστικός μάζεψε από κάτω και πήρε μαζί του μετά τους πυροβολισμούς. Δόθηκε μάλιστα στη δημοσιότητα φωτογραφία του ανθρώπου που φέρεται να μάζεψε το μαχαίρι με την υπόμνηση προς το κοινό αν γνωρίζει ή δει κάτι να επικοινωνήσει με τις αρχές.
Το συμβάν όμως ως τέτοιο πυροδότησε αντανακλαστικές αντιδράσεις οι οποίες εντείνονταν από τη θολή αφήγηση της αστυνομίας σχετικά με το περιστατικό αλλά και από το ότι και ο δήμαρχος της πόλης Έρικ Άνταμς (Eric Adams) και ο αναπληρωτής αρχηγός της αστυνομίας Τομ Ντόνλον (Tom Donlon) -τόσο ο δήμαρχος όσο και ο πρώην αρχηγός της αστυνομίας βρίσκονται υπό ομοσπονδιακή έρευνα για διάφορα σκάνδαλα διαφθοράς που έχουν έρθει στη δημοσιότητα- έσπευσαν να παρέχουν πλήρη κάλυψη στους αστυνομικούς που εμπλέκονται από την πρώτη κιόλας στιγμή πριν καν ολοκληρωθεί η οποιαδήποτε εσωτερική -ή άλλη- έρευνα για τις συνθήκες κάτω υπό τις οποίες- και με ευθύνη της αστυνομίας- τραυματίστηκαν τρεις πολίτες κι ένας αστυνομικός.
Τις επόμενες μέρες υπό το βάρος της κατακραυγής, των διαδηλώσεων, της δημόσιας κριτικής για τη στάση της αστυνομίας αλλά και υπό την πίεση της οικογενείας του 49χρονου τραυματία περαστικού Γκρέγκορι Ντελπές (Gregory Delpeche) , η αστυνομία της Νέας Υόρκης έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο από τις κάμερες του σταθμού και αυτές στις στολές των αστυνομικών στο οποίο ο Mickles φαίνεται πράγματι να κρατάει κάποιου τύπου μαχαίρι. Οι διαμαρτυρίες ωστόσο και η κριτική συνεχίζονται καθώς η συζήτηση διευρύνεται.
Ανεξάρτητα από το αν στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Mickles είχε όντως μαχαίρι ή όχι, το ζήτημα της υπερβολικής αστυνόμευσης στα μέσα μεταφοράς, τόσο ως προς την χρησιμότητα τους όσο και ως προς την αποτελεσματικότητας τους δημιουργεί εκ νέου πόλωση στο δημόσιο λόγο εντός της χώρας. Στη συζήτηση μπαίνει και το φαινόμενο της εισιτηριοδιαφυγής και για το αν είναι τελικά αναγκαίο, πολιτικά ορθό ή και λειτουργικό να έχει μια καθαρά αστυνομική αντιμετώπιση.
Η γνωστή δημοσιογράφος και συγγραφέας Νατάσα Λέναρντ (Natasha Lennard) σχολιάζει καυστικά στο The Intercept πως πλέον «υπάρχουν τόσοι ένοπλοι μπάτσοι στο μετρό που πλέον πυροβολούνται μεταξύ τους». Σύμφωνα με τη Lenard η αστυνόμευση στα μέσα μεταφοράς έχει από τη μία καθαρά ρατσιστική διάσταση.
«Το συντριπτικό 93% των επιβατών που συνελήφθησαν για μη πληρωμή εισιτηρίου στο μετρό ήταν μαύροι ή Λατίνοι. Η αστυνομία έχει συλλάβει 1.700 άτομα για μη πληρωμή εισιτηρίου και έχει επιβάλει πρόστιμα σε άλλα 28.000 άτομα μέχρι στιγμής φέτος».
Υπάρχει όμως και η ταξική διάσταση του προβλήματος. Με την τρέχουσα τιμή του εισιτηρίου να κυμαίνεται μεταξύ $2,75 και $2,90 κάνει σχεδόν αδύνατο την καθημερινή χρήση τους από ένα χαμηλά αμειβόμενο Νεοϋορκέζο όταν η εργατοώρα αμείβεται με $16. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Εταιρείας Κοινωνικής Υπηρεσίας της Νέας Υόρκης (CSS -μη κερδοσκοπικός οργανισμός που λειτουργεί από το 1843 στην πόλη προγράμματα για την καταπολέμηση της φτώχιας και της ανισότητας) ένα μεγάλο ποσοστό Νεοϋορκέζων με χαμηλό μισθό δηλώνει αδυναμία να ανταποκριθεί στα κόστη μετακίνησης της πόλης.
«Σχεδόν ένας στους πέντε Νεοϋορκέζους αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες όσον αφορά την προσιτότητα των μετακινήσεων. Τα ποσοστά αυτών των δυσκολιών ήταν αναμενόμενα υψηλότερα μεταξύ των ατόμων με χαμηλά εισοδήματα, με το 30% να αναφέρει ότι συχνά δυσκολεύονται να πληρώσουν για το μετρό ή τα εισιτήρια των λεωφορείων. Ακόμα και μεταξύ των ατόμων με μεσαία και υψηλά εισοδήματα, το κόστος των μεταφορών έχει γίνει μεγαλύτερο οικονομικό βάρος τα τελευταία χρόνια. Αυτές οι δυσκολίες στις μετακινήσεις εντείνουν τις ήδη υπάρχουσες ανισότητες στην πόλη, τόσο σε φυλετικό όσο και σε έμφυλο επίπεδο: Μαύροι και Λατίνοι/ες Νεοϋορκέζοι/ες, καθώς και μητέρες που εργάζονται με χαμηλά εισοδήματα, ανέφεραν υψηλότερα από τον μέσο όρο ποσοστά οικονομικών δυσκολιών σχετικά με την προσιτότητα των μεταφορών».
Η Lennard ισχυρίζεται πως η κριτική που δικαίως ασκείται στις αρχές της Νέας Υόρκης είναι ότι αντί να επιλέξουν να επενδύσουν σε κοινωνικά προγράμματα που βοηθούν άτομα με χαμηλό ταξικό υπόβαθρό όπως το Fair Fares (Δίκαια Κόμιστρα, πρόγραμμα που διευθύνει η CSS καλύπτοντας το μισό κόστος του εισιτήριου σε άτομα που έχουν ενταχθεί σε αυτό) επιλέγουν να σπαταλήσουν ένα μεγάλο μέρος του δημόσιου προϋπολογισμού στην αστυνόμευση στα μέσα μεταφοράς. Επιπλέον οι πόροι που δαπανώνται για τα αστυνομικά μέτρα στις συγκοινωνίες συναγωνίζονται οριακά- αν δεν ξεπερνούν- την εκτιμώμενη ζημία ανά έτος από την εισιτηριοδιαφυγή. Ο δικηγόρος πολιτικών δικαιωμάτων Σκοτ Χέτσινγκερ (Scott Hechinger) ανήρτησε τις προάλλες στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter) ένα χαρακτηριστικό σχόλιο για την κατάσταση:
«Η Αστυνομία της Νέας Υόρκης ξόδεψε 150 εκατομμύρια επιπλέον πέρυσι για να συλλάβει ανθρώπους που δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν το εισιτήριο του μετρό. Αυτοί χρωστούσαν συνολικά μόλις 104.000 δολάρια […] τα 150 εκατομμύρια θα μπορούσαν να καλύψουν δωρεάν εισιτήρια (με την τρέχουσα τιμή) για 95.000 φτωχούς Νεοϋορκέζους ετησίως».
Τα παραπάνω ευλόγως δημιουργούν μια ανησυχία σχετικά με την υλοποίηση οποιασδήποτε πρότασης για δημιουργία αστυνομικού σώματος επιφορτισμένου ειδικά με την αστυνόμευση των μέσων μεταφοράς εδώ στην Ελλάδα. Γνωρίζοντας πολύ καλά τις πρακτικές της Ελληνικής Αστυνομίας που διαρκώς απασχολεί τη δημοσιότητα για περιστατικά ακραίας βίας που κοστίζουν ζωές και με τις περισσότερες των υποθέσεων- αν όχι όλες- να μένουν στο συρτάρι, δε μπορεί παρά να εγείρεται προβληματισμός αλλά και φόβος ότι οι εικόνες από το μετρό του Μπρούκλιν στη Νέα Υόρκη μπορεί να είναι εικόνες από το δικό μας μέλλον…
