Η 19η επέτειος από την συντριβή των αεροπλάνων στους δίδυμους πύργους και στο Πεντάγωνο των ΗΠΑ συνέπεσε με τo παρανάλωμα φρίκης στη Μόρια.
Τα δύο γεγονότα είναι συνδεδεμένα.
Ο πολεμικος παροξυσμός, που αποτέλεσε την αντίδραση των ΗΠΑ στο τρομοκρατικό χτύπημα, επιτελεστικός, προαποφασισμένος, σε αναμονή του προσχήματος που τελικά δόθηκε στην νεοσυντηρητική κλίκα που είχε μόλις εγκατασταθεί το 2001 στην Ουάσιγκτον, είναι το μείζον γενεσιουργό αίτιο της προσφυγικής κρίσης των τελευταίων δύο δεκαετιών – τουλάχιστον στο μέγεθος που τη ζήσαμε. Οι αμερικανικοί πόλεμοι πυροδότησαν τις εξελίξεις που οδήγησαν όχι μόνο σε πάνω από 3 εκατομμύρια άμεσους και έμμεσους θανάτους λόγω πολέμου, αλλά σε μεγάλους ξεριζωμούς που – σε συνδυασμό με την εγκληματική πολιτική του Φρουρίου Ευρώπη – οδήγησαν μεταξύ άλλων και στους πνιγμούς και τους θανάτους προσφύγων στη Μεσόγειο, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της ΕΕ στην Μόρια και, ως επακόλουθο της διαχείρισης του προσφυγικού μέσα στην συνθήκη της αέναης κρίσης του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, την εκτόξευση της ξενοφοβικής δεξιάς σε όλη την Ευρώπη.
Το ότι οι Αμερικανικοί πόλεμοι του 21ου αιώνα υπήρξαν μια ανηλεής μηχανή θανάτου και προσφυγοποίησης είναι καταφανές για όσους παρακολουθούν τις ειδήσεις, αλλά μια πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Γουότσον για Διεθνείς και Δημοσίες Υποθέσεις του Πανεπιστημίου Μπράουν έρχεται να το επιβεβαιώσει και να το μετρήσει: 37 εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν δημιουργήσει οι Αμερικανικοί πόλεμοι μετά το 2001, και πρόκειται για μια μετριοπαθή εκτίμηση. Ο αριθμός μπορεί να φτάνει και τα 59 εκατομμύρια.
Δεν είναι αμιγής φυσικά η ευθύνη των ΗΠΑ στην δημιουργία του προσφυγικού αυτού κατακλυσμού, που ήδη από το 2018 είχε φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ, αλλά είναι προφανές πως η αποσταθεροποίηση σε δυο ηπείρους που έχουν σπείρει οι ΗΠΑ άμεσα και έμμεσα, είναι κρίσιμος παράγοντας της γιγάντωσης του κύματος προσφυγων στις μέρες μας.
Η άμεση αμερικανική αντίδραση στις επιθέσεις της 11η Σεπτεμβρίου του 2001 ήταν η εισβολή στο Αφγανιστάν και φυσικά, σε δεύτερο χρόνο η πλήρης αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής που επέφερε η εισβολή στο Ιράκ. Ο “Πόλεμος εναντίον της Τρομοκρατίας” (ΠΕτΤ), ένα τεράστιο δίκτυο καταστροφής που κάθε άλλο παρά έπληξε τον υποτιθέμενο στόχο του, έγινε Παγκόσμιος Τρομοκρατικός Πόλεμος, μια βιβλικών διαστάσεων συμφορά. Ο σπουδαίος ντοκιμαντερίστας Μαρκ Κέρτις στο The Power of Nightmares, είχε αναπτύξει την θεωρία πως η 11η Σεπτεμβρίου του 2001 ήταν το κομβικό σημείο μιας τακτικής σύγκλισης του ακραίου ουαχαμπισμού με τον νεοσυντηρητισμό, καθώς και οι δύο πλευρές επεδίωκαν, η καθεμιά για τους δικούς τους λόγους, έναν “πόλεμο των πολιτισμών”.
Η ιστορική ειρωνία είναι βέβαια πως τόσο ο τζιχαντισμός στο Αφγανιστάν, που αποτέλεσε σχολείο του ένοπλου Σουνιτικού ισλαμισμού την δεκαετία του 1980, όσο και το καθεστως το Σαντάμ Χουσεΐν είχαν αμερικανιές καταβολές. Οι μεν μουτζαχεντίν του Αφγανιστάν υπήρξαν εργαλείο της Δύσης για να προκαλέσουν πλήγμα στην ΕΣΣΔ, μετά την επέμβασή της στη χώρα, και εξυμνηθηκαν στην Δύση ως αγωνιστές της ελευθερίας και μαχητές της ανεξαρτησίας. Ο δε Σαντάμ στηρίχθηκε από τις ΗΠΑ για να ξεκινήσει τον πόλεμο με το Ιράν και είχε στενές επαφές με αλλεπάλληλες αμερικανικές κυβερνήσεις.
Παράλληλα με το Ιράκ και το Αφγανιστάν η ήδη κατεστραμμένη Σομαλία βρέθηκε και αυτή στο στόχαστρο του ΠΕτΤ. Ακολούθησε – πέρα από πολλές μεγαλύτερες ή μικρότερες εμπλοκές των ΗΠΑ επ’αφορμή του ΠΕτΤ – η εμπλοκή των ΗΠΑ στον Συριακό εμφύλιο (και ο ΙΣΙΣ ήταν γέννημα της Ιρακινής καταρρευσης που προκλήθηκε από την εισβολή), αλλά και η ΝΑΤΟϊκή επέμβαση στην Λιβύη. Στα τελευταία αυτά επεισόδια οι ΗΠΑ συνετάχθησαν κατά καιρούς και ενίσχυσαν παρακλάδια της Αλ Κάιντα, της φερόμενης ως υπαιτίου της 11ης Σεπτεμβρίου. Και έτσι έκλεισε ταιριαστά αυτός ο κύκλος τρόμου, αλλά και ο άλλος ο κύκλος ο ιδρυτικός του επιθετικού τζιχαντισμού, που ανέδειξε τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, που ξεκίνησε στα βουνά του Αφγανιστάν το ’80 με πρωτοβουλία και ενθάρρυνση από τις ΗΠΑ.
Αν δει κανείς τις εθνότητες που βρίσκονται στα κέντρα προσφύγων αυτήν την εποχή θα διαπιστώσει, όχι μόνο, όπως σημείωσε ο Νίκος Μπογιόπουλος πως οι πρόσφυγες έρχονται τωόντι από εμπόλεμες χώρες, αλλά πως προέρχονται κυρίως από τις χώρες στις οποίες έδρασε ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός από ην 11η Σεπτεμβρίου του 2001 και μετά. Αυτό είναι ακόμα εμφανέστερο στις στατιστικές προέλευσης του προσφυγικού κύματος που έφτασε στις ακτές της χώρας μας το 2015.
Όσον αφορά την κατανομή του προσφυγικού πλθυσμού, αν ειναι κατι που εντυπωσιάζει, πέρα από την ευρωπαϊκη αδράνεια και την ηγεμόνευση της ακροδεξιάς στο ζήτημα, είναι ότι η χώρα που δημιούργησε το πρόβλημα, οι ΗΠΑ, δέχτηκαν και δέχονται εξαιρετικά λίγους πρόσφυγες σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση π.χ. Το 2016 για παράδειγμα η Γερμανία δέχθηκε επταπλάσιο αριθμό Σύρων προσφύγων από ό,τι οι ΗΠΑ και στη συνέχεια η κυβέρνηση Τραμπ περιόρισε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα την είσοδο προσφύγων στις ΗΠΑ, αποκλείοντας το μεγαλύτερο μέρος (σχεδόν όλους) των προσφύγων από Ιράν, Λιβύη, Βόρειο Κορέα, Σομαλία, Σουδάν, Συρία και Υεμένη.
Υπάρχει ένα αιματοβαμμένο κόκκινο νήμα που συνδέει το πέταγμα των αεροπλάνων στον Μανχάτταν με τον πνιγμό στο Αιγαίο του τρίχρονου Αϊλάν Κουρντί το 2015 και του αίσχους της Μόριας.
Έτσι η αιματηρη 11η Σεπτεμβρίου του 2001, περνώντας από την εισβολή στο Αφγανιστάν και την επέμβαση στη Σομαλία το 2002, και μετά την εισβολή στο Ιράκ το 2003, την επέμβαση στην Λιβύη το 2011, και την συμμετοχή και εμπλοκή των ΗΠΑ στην δημιουργία και την συντήρηση το Συριακού εμφυλίου, μας έφερε εδώ.
… Και το εδώ έχει πρωτοφανή κλίμακα, μια προσφυγικη θάλασσα μεγαλύτερη μάλλον σε όγκο κι από την προσφυγική πλημμυρίδα που είχε προκαλέσει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι αριθμοί όσων έφυγαν κυνηγημένοι από τους πολέμους που ξεκίνησαν μετά την 9/11 δίνονται στην έκθεση του Ινστιτούτου Γουότσον – και πρόκειται για μετριοπαθέστατες εκτιμήσεις:
▪ 5, 3 εκατομύρια Αφγανοί (Το 26% του προπολεμικού πληθυσμού)
▪ 3.7 εκατομμύρια Πακιστανοί (3% του προπολεμικού πληθυσμού)
▪ 4.4 εκατομμυρια Υεμενιτες (24% του προπολεμικού πληθυσμού)
▪ 4.2 εκατομμύρια Σομαλοί (46% του προπολεμικού πληθυσμού)
▪ 1.7 εκαομμύρια Φιλιππινέζοι (2% του προπολεμικού πληθυσμού)
▪ 9.2 εκατομμύρια Ιρακινοί (37% του προπολεμικού πληθυσμού)
▪ 1.2 εκατομμύρια Λίβυοι (19% του προπολεμικού πληθυσμού)
▪ 7.1 εκατομμύρια Σύροι (37% του προπολεμικού πληθυσμού)
Ίσως αυτό προσφέρει μια απάντηση στην ακροδεξιά μισανθρωπία του “γιατί δεν μένουν στις πατρίδες τους”: μα τις κατέστρεψαν οι ΗΠΑ, με αφορμή την 11η Σεπτεμβρίου