Οι εκλογές της 7ης Φεβρουαρίου στον Ισημερινό έβγαλαν μια έκπληξη από τις κάλπες. Εκτός της αναμενόμενης πρωτιάς του αριστερού υποψήφιου και υπουργού στην κυβέρνηση του πρώην προέδρου Ραφαέλ Κορέα, Αντρές Αραούς, στον δεύτερο γύρο (με τα έως τώρα δεδομένα και με καταμετρημένο το 98,15% των ψήφων) πέρασε ο ιθαγενής δικηγόρος Γιακού Πέρες του κόμματος Πατσακουτίκ αντί του φαβορί έως τις παραμονές των εκλογών, συντηρητικού Γκιγιέρμο Λάσο.
Η επίδοση του Πέρες συνιστά μια μεγάλη έκπληξη αν αναλογιστεί κανείς πως το ιθαγενικό κόμμα που εκπροσωπεί παρουσιάζεται ως η αντικαπιταλιστική, «από τα κάτω» απάντηση στον υποψήφιο του συνασπισμού «Ένωση για την Ελπίδα» Αραούς. Η λέξη «παρουσιάζεται» δεν επιλέχθηκε τυχαία, καθώς ο Πέρες και το κόμμα του, παρά το υπεραριστερό τους προσωπείο, αποτελούν τον καλύτερο υπερασπιστή των εγχώριων ελίτ και του βορειοαμερικανικού πάτρωνά τους και χρησιμοποιούν ψευτοπροοδευτική ρητορική για να προωθήσουν την πλέον αντιδραστική ατζέντα.
Προς επίρρωση των κατηγοριών αρκεί μόνο μια επιλεκτική ανασκόπηση του πολιτικού βίου της «αμεσοδημοκρατικής» έκπληξης της κάλπης.
«Οι φτωχοί θα τα ξοδέψουν σε μπύρες»
Μόλις λίγες ημέρες πριν τις εκλογές και ερωτώμενος για την πρόταση του Αραούς για παροχή επιταγών ύψους 1.000 δολαρίων στις φτωχότερες οικογένειες της χώρας ο Πέρες επιτέθηκε στον Αραούς για την πρότασή του, λέγοντας πως «αν οι φτωχότεροι πολίτες πάρουν τα λεφτά, θα τα ξοδέψουν μέσα σε μια μέρα για μπύρες».
Εκλεκτές φιλίες με την Δεξιά
H στενή σχέση του Πέρες και του κόμματός του με την εγχώρια άρχουσα τάξη είναι φανερή, αν δει κανείς τις συμμαχίες τους. Δεν είναι μόνο το γεγονός πως ο συντηρητικός Λάσο έχει δεσμευτεί πως θα στηρίξει τον Πέρες, αν αυτός περάσει στον δεύτερο γύρο των εκλογών, ώστε να ηττηθούν οι οπαδοί του Κορέα. Είναι ότι ο ιθαγενής ηγέτης (τότε με το όνομα Κάρλος και όχι Γιακού) στις εκλογές του 2017, όταν ο Λάσο βρίσκεται στη θέση που ο ίδιος βρίσκεται σήμερα, είχε υποστηρίξει πως ο τραπεζίτης πολιτικός είναι προτιμότερος από την δικτατορία. Όπου δικτατορία εννοούσε τον υποψήφιο του στρατοπέδου της Αριστεράς και διάδοχο του Κορέα, Λενίν Μορένο.
Η σκληρή αντιπολίτευση πρωτίστως στον Κορέα ήταν βασικό χαρακτηριστικό της πολιτικής διαδρομής του Πέρες, ο οποίος ανέλαβε την υπεράσπιση μέρους των ιθαγενικών κοινοτήτων απέναντι στην οικονομική πολιτική του πρώην προέδρου, η οποία έθετε την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας στο επίκεντρο του προγραμματός της, με στόχο τα έσοδα να κατευθυνθούν στην αναδιανομή εισοδήματος υπέρ των φτωχότερων στρωμάτων μέσα από οικονομική βοήθεια και επένδυση σε υποδομές.
Είναι δε τέτοια η μανία του με τον Κορέα που στην τελική ευθεία για τον δεύτερο γύρο των εκλογών διακηρύττει πως «είναι ώρα να ηττηθεί ο αυταρχισμός των τελευταίων 14 ετών». Η χρονική απαρχή του αυταρχισμού δηλαδή μπαίνει διόλου τυχαία την στιγμή που ο πρώην πρόεδρος αναλαμβάνει την εξουσία και όχι τα προηγούμενα χρόνια όταν ο Ισημερινός βρισκόταν στο έλεος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
H τοποθέτηση δεν είναι προϊόν σκληρής τρέχουσας πολιτικής κριτικής, αλλά έχει να κάνει με την διαχρονική συμμαχία του Πατσακουτίκ με την άρχουσα τάξη της νοτιομερικανικής χώρας, με αποκορύφωμα τη δημόσια στήριξη σε μερίδα των ενόπλων δυνάμεων που τον Σεπτέμβρη του 2010 αποπειράθηκε ανεπιτυχώς να ανατρέψει τον δημοκρατικά εκλεγμένο τότε πρόεδρο Κορέα.
Ιθαγενείς (και μη) φίλοι της Ουάσιγκτον
Η κορυφαία απόδειξη όμως του πόσο αριστερός υποψήφιος (δεν) είναι ο Πέρες είναι η ταύτιση του ίδιου και του Πατσακουτίκ με τα αμερικανικά συμφέροντα.
Η προθυμία του ίδιου του Πέρες να υπογράψει εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ, αλλά όχι με την Κίνα της οποίας είναι ο πλέον σκληρός επικριτής, θα μπορούσε να εκληφθεί ως οικονομική εμμονή, αν δεν ήξερε κανείς τις πολύ καλές σχέσεις που διατηρεί η σύζυγός του με την Ουάσιγκτον άμεσα και έμμεσα.
Συγκεκριμένα, η Μανουέλα Πικ έχει εργαστεί στο Γραφείο Διεθνών Σχέσεων του Ρεπουμπλικανού πρώην κυβερνήτη της Φλόριντα, Τζεμπ Μπους, ενώ εργάζεται από το 2015 με την μη κυβερνητική οργάνωση Front Line Defenders που χρηματοδοτείται από την Ε.Ε., την Ταϊβάν και το διεθνές δίκτυο επιχορηγήσεων Open Society του Τζορτζ Σόρος. Φυσικά και αυτή θεωρείται μια εκ των εμβληματικών μορφών της αντιπολίτευσης κόντρα στον πρώην πρόεδρο Κορέα.
Η αντιπολιτευτική της δράση ασφαλώς δεν περιορίζεται στην περίπτωση Κορέα, αφού λίγο πριν τις εκλογές της Βολιβίας το 2019, κατηγόρησε τον σοσιαλιστή Έβο Μοράλες για οικοκτονία (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό).
Χαρακτηριστικό της εξωτερικής πολιτικής του Πέρες είναι η σταθερή στήριξη κάθε αντιδημοκρατικής εκτροπής στην Νότια Αμερική και ο χαρακτηρισμός των Μοράλες, Μαδούρο, Ορτέγκα και Κορέα ως αυταρχικών ρατσιστών. Μια ματιά στο Twitter του Πέρες αρκεί να μας πείσει.
Είναι ενδεικτικό της ασυνέπειας ως προς τις δημοκρατικές αξίες τις οποίες επικαλείται ότι ο Πέρες κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος κατά του Βολιβιανού προέδρου Έβο Μοράλες δεν βρήκε λέξη να πει για τις σφαγές ιθαγενών οπαδών του τελευταίου από ακροδεξιές συμμορίες.
Και φυσικά σαν καλός σύμμαχος των ΗΠΑ ο Πέρες δεν θα μπορούσε να μην έχει επαφές με τον πρέσβη της χώρας στον Ισημερινό.
Για να μην προσωποποιούμε την κριτική μας ας επιστρέψουμε στο Πατσακουτίκ το οποίο σε έγγραφο του (χρηματοδοτούμενου μεταξύ άλλων από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ) Εθνικού Δημοκρατικού Ινστιτούτου από το 2007 που αποκάλυψε η δημοσιογράφος Έβα Γκόλιντζερ είναι ένα από τα κινήματα και κόμματα που έχουν λάβει αμερικανική εκπαίδευση στην αντιπολιτευτική κριτική, από κοινού με το δεξιότατο κόμμα PAN του Μεξικού και ομάδες αντιτσαβιστών της Βενεζουέλας.
Μετά από όλα αυτά είναι να αναρωτιέται κανείς τι άλλο θα σκαρφιστούν οι ΗΠΑ και η εγχώρια ελίτ του Ισημερινού, για να σταματήσουν την εκλογή του πιστού στις πολιτικές του Κορέα, Αντρές Αραούς στην προεδρία της χώρας. Είναι προφανές πως μετά την αποτυχία της Βολιβίας οι επιλογές της Ουάσιγκτον οφείλουν να είναι «κομψότερες» από δημοκρατική σκοπιά, ει δυνατόν με την κατάλληλη ευαισθησία απέναντι στα οικολογικά ζητήματα. Αυτή την ευκαιρία προσφέρει η περίπτωση του Γιακού Πέρες, ενός αντιδραστικού λύκου με οικοσοσιαλιστική προβιά και όλα τα «εχέγγυα» του ιθαγενούς πολιτικού.
