“Ο Άρμιν Λάσετ δεν με πείθει”. “Σέβομαι αυτό που έχει πετύχει η Ανναλένα Μπέρμποκ”. Δύο φράσεις από έναν υποστηρικτή των Πρασίνων σε κάποια συνέντευξη, θα υποθέταμε. Και όμως. Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Χριστιανοκοινωνιστή, πρωθυπουργό της Βαυαρίας, Μάρκους Ζέντερ (φωτογραφία), και τα είπε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα του Μονάχου Süddeutsche Zeitung. Ο Ζέντερ ηττήθηκε στη διαδικασία επιλογής υποψηφίου καγκελαρίου της Union, της εκλογικής και κυβερνητικής ένωσης Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και Χριστιανοκοινωνιστών της Βαυαρίας (CSU). H CDU εκπροσωπείται σε όλα τα κρατίδια της Γερμανίας πλην της Βαυαρίας. Εκεί τον χώρο εκπροσωπεί το κόμμα του Ζέντερ, που κυβερνά αδιάκοπα από το 1949.
Η ήττα του Ζέντερ προέκυψε μέσα από τους μηχανισμούς της CDU και δεν αντιστοιχεί με τις επιθυμίες του ακροατηρίου της γερμανικής κεντροδεξιάς. Ο κόσμος αυτός προτιμούσε τον Βαυαρό για υποψήφιο καγκελάριο, κάτι που ήταν από νωρίς εκφρασμένο μέσα από συζητήσεις, δημοσκοπήσεις, καθώς και στα μέσα ενημέρωσης. Όμως ο κύβος ερίφθη. Ο Ζέντερ απέσυρε την υποψηφιότητά του και τώρα μαζί με το κόμμα του κοιτάζει τι θα κάνει για την επόμενη μέρα. Η επόμενη μέρα είναι τον Σεπτέμβριο, μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 26 του μήνα.
Τα βέλη που έριξε ο Ζέντερ ήταν πολλά. “Περιμένω η Union να πάρει ξεκάθαρα πάνω από 30%”. Στις δημοσκοπήσεις αυτή τη στιγμή ο κεντροδεξιός συνασπισμός είναι κατά κανόνα κάτω από το 30% (22%-31%) με τους Πράσινους να προηγούνται σε κάποιες από αυτές και σίγουρα να βρίσκονται κοντά (21-28%). Το να θέτει κανείς αυτό το όριο, του 30% είναι αφενός δείγμα ρεαλισμού (33% είχε πάρει η Union το 2017), αφετέρου όμως είναι και μια άσκηση κριτικής στην επιλογή Λάσετ. Ο Ζέντερ, και δεν είναι ο μόνος, δεν αναμένει πως ο Λάσετ θα απογειώσει την γερμανική κεντροδεξιά.
Αντίθετα, αυτό που εκτιμά είναι πως ο Λάσετ υπόσχεται μια πολιτική α λα Χέλμουτ Κολ (καγκελάριος από το 1982 ως το 1998, συντηρητικός, μπλεγμένος σε υποθέσεις διαφθοράς). Προφανώς ο Ζέντερ δεν υπεισήλθε στο να αναπτύξει τι εννοεί με τον όρο “πολιτική α λα Κολ”, αλλά είναι σαφές για τον καθένα είτε στη Γερμανία είτε σε όσους γνωρίζουν γερμανική πρόσφατη ιστορία τι σημαίνει αυτό και γιατί για κάποιους είναι το παράδειγμα προς αποφυγή. Ο Ζέντερ, από τον συντηρητικό χώρο προερχόμενος, έχει κάνει στροφή προς το κέντρο από τη στιγμή που ανέλαβε τα ηνία του ισχυρότατου κρατιδίου της Βαυαρίας.
Και εκεί βλέπει το έδαφος για συνεργασία, προνομιακά, με τους Πράσινους. Η συνταγή είναι ήδη δοκιμασμένη στο έτερο ισχυρότατο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης. Εκεί, κυβερνούν οι Πράσινοι μαζί με τους Χριστιανοδημοκράτες ήδη εδώ και δέκα χρόνια πλέον. Τα θέματα που βλέπει ως σημαντικά ο Ζέντερ είναι η ενεργή αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, η ενίσχυση της παρουσίας των γυναικών σε θέσεις ευθύνης στην πολιτική και την οικονομία, μια πιο φιλική προσέγγιση σε μεταναστευτικούς πληθυσμούς και αναγνώριση του ρόλου τους στο γερμανικό γίγνεσθαι.
Τα βέλη προς τον Λάσετ δεν έρχονται μόνο από τον Ζέντερ, αλλά και από άλλες μεριές με κέντρο το Μόναχο. Έτσι, σε τηλεοπτική πολιτική εκπομπή, η αναπληρώτρια πρόεδρος των Χριστιανοκοινωνιστών, Ντοροτέε Μπερ, ούτε λίγο ούτε πολύ επανέλαβε πως η σωστή επιλογή θα ήταν ο Ζέντερ, πως αυτός ήταν ο υποψήφιος της καρδιάς των ψηφοφόρων και πως με αυτόν η κατάκτηση της καγκελαρίας θα ήταν σίγουρη. Για να μην αφήσει περιθώριο αμφισβήτησης της δυσαρέσκειάς της σχετικά με την επιλογή Λάσετ, είπε πως “θα δούμε ποιο πρόσωπο θα βρίσκεται στις προεκλογικές αφίσες στη Βαυαρία.”
Αυτά τα λόγια οδήγησαν τον Βερολινέζο πολιτικό των Πρασίνων, Τζεμ Οζντεμίρ, να δηλώσει έκπληκτος: “Θέλετε συμβουλές για το πώς να μιλάτε στα κανάλια;” ρώτησε την Μπερ και συνέχισε σχολιάζοντας ότι η Βαυαρή πολιτικός του έδωσε ό,τι χρειάζεται ώστε να μπορεί να κριτικάρει τον Λάσετ. “Φίλια πυρά” χαρακτήρισε τα λόγια της Μπερ η κεντροδεξιά εφημερίδα Die Welt.
Από τη μεριά τους, οι κύκλοι που στηρίζουν τον Λάσετ συσπειρώνονται και αυτοί. Ο αντίπαλος υποψήφιος του Λάσετ για την προεδρία της Χριστιανοδημοκρατίας Φρίντριχ Μερτς, κοινωνικά συντηρητικός και οικονομικά φιλελεύθερος, ανακοίνωσε πως θα στηρίξει ενεργά τον υποψήφιο καγκελάριο στο δρόμο προς το Βερολίνο. Η σημασία αυτής της στήριξης έγκειται στο ότι οδηγεί σε σχηματισμό τα στρατόπεδα και συγκεκριμενοποιεί την απεύθυνση. Ο Λάσετ με τη στήριξη του Μερτς εκφράζει πλέον καλύτερα εκείνες τις ομαδοποιήσεις ψηφοφόρων που ανήκουν σε μεγαλύτερες ηλικίες, που έχουν μια κάπως ή ξεκάθαρα καλή ζωή, που βλέπουν με δυσπιστία όλες αυτές τις αλλαγές, τις οποίες ζητούν οι Πράσινοι και ο… Ζέντερ. Τα κομμάτια αυτά των ψηφοφόρων δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα, καθώς η Ομοσπονδιακή Γερμανία έχει πληθυσμό μεγάλης ηλικίας που σε μεγάλο βαθμό απολαμβάνει τα οφέλη της οικονομικής θέσης της χώρας στον παγκόσμιο καταμερισμό και των πολιτικών που εφαρμόστηκαν στον κοινωνικό τομέα εδώ και δεκαετίες πλέον. Οι κερδισμένοι είναι κι αυτοί πολλοί, οι νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις δεν έχουν μόνο χαμένους.
Είναι όμως αυτό αρκετό για μια εκλογική νίκη; Το γεγονός της κρίσης στους κόλπους της γερμανικής κεντροδεξιάς έρχεται να εκφράσει το συνολικό πρόβλημα που έχει δημιουργήσει η πανδημία στην μεγαλύτερη χώρα της Ευρώπης. Σαν από καρμπόν βγαλμένα, σαν να πρόκειται για μια γεροντική αρρώστια, η Γερμανία 14 μήνες μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, όπως και μια σειρά άλλες χώρες, της δικής μας συμπεριλαμβανομένης, αδυνατεί ουσιαστικά να βρει τρόπους να ελέγξει το κακό.
Οι εμβολιασμοί δεν προχωρούν ικανοποιητικά, τα μέτρα που λαμβάνονται δεν αποδίδουν αυτό που θα ήταν αναγκαίο, το σύστημα υγείας δυσκολεύεται, μετά από δεκαετίες περικοπών, το προσωπικό υγείας προσθέτει περαιτέρω κόπο στις ήδη εξαντλημένες δυνάμεις του. Η οικονομία δεν πάει καλά, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις βλέπουν το μέλλον τους ζοφερό ως και ανύπαρκτο. Ατομικά δικαιώματα περιστέλλονται, χωρίς να είναι και εκεί, όπως κι εδώ, κατανοητό γιατί προστατεύεται κανείς από τον ιό αν δεν πάει έναν περίπατο στις 12 τη νύχτα, την ώρα που στις 8 το πρωί και στις 4 το μεσημέρι τα τραίνα του μετρό και τα τραμ είναι γεμάτα κόσμο και εργαζόμενοι συγκεντρώνονται κατά εκατοντάδες σε παραγωγικές μονάδες.
Ταυτόχρονα η κοινωνία αντιμετωπίζει τα δομικά ζητήματα της κλιματικής κρίσης, του παραγωγικού μοντέλου, του ασταθούς διεθνούς περιβάλλοντος και των διεργασιών λόγω της ανάδειξης ζητημάτων που προκύπτουν από τη μετανάστευση και την είσοδο στο πολιτικό προσκήνιο των γυναικών, αλλά και δυναμικών κοινωνικών ομάδων που, αν και μειοψηφικές, θέτουν θέματα αλλαγών. Η έκβαση των εκλογών είναι παντελώς αβέβαιη, η μετά-Μέρκελ εποχή αινιγματική, οι σταθερές δεν υπάρχουν πια. Αυτή ακριβώς η ρευστότητα δίνει τον τόνο στους Βαυαρούς κεντροδεξιούς που προσπαθούν να κινηθούν σε αχαρτογράφητα νερά, μαζί με τη κοινωνία της Γερμανίας και κατ’ επέκταση όλης της Ευρώπης.
