Καθώς το φάσμα της πανδημίας δεν φαίνεται να απομακρύνεται από την Ιταλία, όπου ο δείκτης μεταδοτικότητας έχει ξανασκαρφαλώσει στο 4,1%, και με τη συζήτηση να εστιάζεται στην αναγκαιότητα μίας τρίτης δόσης εμβολίου, τουλάχιστον σε ορισμένα ευαίσθητα τμήματα του πληθυσμού, πολλοί έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται για την αποτελεσματικότητα της στρατηγικής που απ’ εξαρχής υιοθέτησε η παγκόσμια κοινότητα για να χαλιναγωγηθεί η πανδημία της Covid-19. Μία στρατηγική που επικεντρώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στην ανάπτυξη εμβολίου, παρουσιάζοντάς την ως την μοναδική λύση και παραμερίζοντας την όποια ιδέα για παρασκευή φαρμάκων “πρώτης γραμμής” ή του repurposing άλλων γνωστών σκευασμάτων και συνδυασμών τους (τα οποία μάλιστα θα ήσαν, επειδή σε κάποια είχαν λήξει οι πατέντες, και φθηνότερα), όπως και την ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας.
Οι λόγοι τούτης της στρατηγικής εν πολλοίς είναι γνωστοί: το στρατόπεδο της Big Pharma, που προσβλέπει στο μεγάλο κέρδος και τα εξαρτώμενα όργανά τους (ΠΟΥ, κυβερνήσεις κτλ.), απέκλεισε και μποϊκόταρε οποιαδήποτε άλλη λύση, έστω και εάν αποδεικνυόταν πιο αποτελεσματική και σωτήρια. Όμως και σε ό,τι αφορά τα ίδια τα εμβόλια, η ανθρωπότητα έχει μείνει εμβρόντητη απέναντι στη λυσσαλέα αντίδραση πολλών θεσμικών οντοτήτων στην ευρεία χορήγηση (τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο) εμβολίων από κέντρα ξένα προς το γνωστό “καρτέλ” των φαρμακοβιομηχανιών (όπως π.χ. η Κίνα και η Ρωσία). Στα δόκανα τούτου του αποκλεισμού μοιάζει να έχει πέσει και το ιταλικό πρωτότυπο εμβόλιο της ReiThera, που παρότι οι επιδόσεις του στις δύο πρώτες πειραματικές φάσεις είναι ανταγωνιστικές, μποϊκοτάρεται ακόμη και από την ίδια την ιταλική κυβέρνηση.
Όλοι πλέον, όσοι στην Ιταλία πανηγύριζαν αρχικά για το εξαιρετικό τούτο επίτευγμα, που μπορεί να αποδειχθεί δυνητικά πιο αξιόπιστο, όχι μόνο έναντι του AstraZeneca, αλλά επίσης και των υπόλοιπων εμβολίων που χρησιμοποιούν την τεχνική του mRNA (Pfizer/Moderna), σε περίπτωση που επιβεβαιωθούν και κατά την τελευταία φάση της πειραματικής έρευνας τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται: τι θα απογίνει με το εμβόλιο της ReiThera; Ιδίως τη στιγμή που η νέα μετάλλαξη του κορονοϊού κινδυνεύει να ανατρέψει όλα τα σχέδια για την εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και να θέσει σε κίνδυνο το επικείμενο σχολικό έτος (που για να διασωθεί θα πρέπει να βάλουν οι ιταλικές οικογένειες να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να πληρώνουν 8 ευρώ το τεστ, καθώς τελειώνει πλέον η διάθεσή του).
Πλέον, στην περίπτωση που και η τρίτη φάση της επιστημονικής έρευνας αποδείξει την αποτελεσματικότητα του εμβολίου, η παραγωγή και διάθεσή του και εν γένει η τύχη της κοινοπραξίας Reithera/Invitalia, που συστάθηκε στις αρχές του χρόνου, με στόχο μία τεράστια επένδυση 81 εκατ. ευρώ, αντιμετωπίζει ορατό κίνδυνο, καθώς οι περαιτέρω αποφάσεις εξαρτώνται από παράγοντες εκτός της εταιρείας.
Γιατί, μετά την πρόσφατη απόφαση του Ελεγκτικού Συμβουλίου της Ιταλίας, αλλά κυρίως του τότε πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε, να μπλοκάρει τη χρηματοδότηση των 50 εκατ. ευρώ που θα προέρχονταν από τις κρατικές επιχορηγήσεις, το μέλλον του εμβολίου εναπόκειται σε μία απόφαση της νέας κυβέρνησης του δοτού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι.
Μία απόφαση που όχι μόνον θα ενταφιάσει μία προσπάθεια που ο πειραματικός προγραμματισμός της είχε ξεκινήσει σχεδόν ταυτόχρονα με τα υπόλοιπα εγκεκριμένα εμβόλια και τα αποτελέσματά της ήδη από την αρχή προοιωνίζονταν ενθαρρυντικά (επιτυχία 99%), σκορπώντας ενθουσιασμό στην δοκιμαζόμενη Ιταλία ότι θα είχε φθηνή και έγκαιρη προστασία, αλλά κυρίως θα έχει μεγάλον αντίκτυπο στις θέσεις εργασίας της ίδιας της εταιρείας. Ένα εμβόλιο που η τεχνολογία του εστιάζεται στη συμπεριφορά του ίδιου του φορέα του ιού, με βάση τα στοιχεία που απομονώνονται από τον αδενοϊό του γορίλα και την πρωτεΐνη spike του κορονοϊού, με την οποία προσβάλλει τα άλλα κύτταρα, γεγονός που το καθιστά πιο ασφαλές από την τεχνολογία mRna, καθώς ο φορέας κατασκευάστηκε έτσι ώστε να μην αναπαράγεται στον οργανισμό και να μην ενσωματώνει τις γενετικές πληροφορίες που μεταφέρει στο ανθρώπινο γονιδίωμα. Μία τεχνολογία σχεδόν ανάλογη με εκείνη του Astra Zeneca, αλλά με ομολογουμένως καλύτερη συμπεριφορά και λιγότερες παρενέργειες.
Η τρίτη φάση έχει ανάγκη από 10.000 εθελοντές για να εξαγάγει ασφαλή συμπεράσματα και στην περίπτωση που ισχύσει η διακοπή της χρηματοδότησης το όλο εγχείρημα πέφτει στο κενό. Την ίδια στιγμή μάλιστα που όλοι (πολιτικοί, ιατρική κοινότητα, οργανισμοί) ομνύουν υπέρ της αποτελεσματικότητας και της αναγκαιότητας του εμβολιασμού.
Η συμφωνία μεταξύ του Ινστιτούτου Spallanzani και της ReiThera χρονολογείται από τον Μάρτιο του 2020 με την ανακοίνωση του πρώτου δανείου ύψους οκτώ εκατ ευρώ: τα πέντε εκατ. προέρχονταν από την περιφέρεια του Λατίου και τα άλλα τρία εκατ. χορηγήθηκαν από το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας (CNR). Τους επόμενους μήνες, κι ενώ ξεκινά η πρώτη φάση του πειραματισμού, η Invitalia και ο διευθύνων σύμβουλός της Ντομένικο Αρκούρι, ο οποίος είχε επίσης διορισθεί επίτροπος έκτακτης ανάγκης από την κυβέρνηση Κόντε, μπήκαν στο παιχνίδι, καθυστερημένα με βάση το χρονοδιάγραμμα, ανακοινώνοντας την είσοδο στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας Biotech με 27%, που συνοδεύθηκε με το δάνειο 81 εκατομμυρίων – εκ των οποίων μόνο τα 41 εκατομμύρια δεν θα είναι επιστρεπτέα. Όμως το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των χρημάτων δεν πρόκειται να φθάσει ποτέ στα ταμεία της εταιρείας καθώς το Ελεγκτικό Συνέδριο στα μέσα Μαΐου έκρινε πως πως δεν μπορεί να υλοποιηθεί η δανειακή σύμβαση, πρώτον επειδή η επένδυση δεν μπορεί να περιλαμβάνει την εξαγορά της επιχειρησιακής έδρας, αλλά και γιατί το κόστος για την κατασκευή μόνο της μονάδας εμφιάλωσης και συσκευασίας θα ανερχόταν σε 7,7 εκατ. και δεν θα έφτανε το νόμιμο όριο των 10 εκατ, ευρώ.
Κάποιος θα αναλογιζόταν πως το σκεπτικό αυτό σκοντάφτει μόνον σε τεχνικές και όχι ουσιώδεις λεπτομέρειες, οι οποίες κάλλιστα δύνανται να παρακαμφθούν. Πλην όμως, γρήγορα αντιλαμβάνεται πως συνιστούν απλώς προφάσεις εν αμαρτίαις, καθώς εδώ υπεισέρχεται η ευθυγράμμιση της ιταλικής κυβέρνησης με τη γραμμή που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Μία γραμμή που είναι πολύ σαφής και αυστηρή και έχει επισημανθεί κατά κόρον και ρητά τους τελευταίους μήνες από την ίδια την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που έχει κουνήσει το δάκτυλο σε όσους (π.χ. Ουγγαρία) την παραβαίνουν: οι μόνες μελλοντικές επενδύσεις στον τομέα τούτο θα εστιασθούν αποκλειστικά σε εμβόλια mRna: όπως της Pfizer και της Moderna, ενώ οι παραγγελίες για εμβόλια αδενοϊού, όπως το AstraZeneca και Johnson & Johnson, θα σταματήσουν από το 2022.
Εν ολίγοις, όπως διαπιστώνεται γλαφυρά σε σχόλιο του Il Sussidiario διαπράττεται ένα έγκλημα α λα Άγκαθα Κρίστι, με ένα θύμα και πολλούς υπόπτους. Ένα έγκλημα που δεν στρέφεται μόνον κατά της εταιρείας, της έρευνας, των εργαζομένων, αλλά συνάμα και κατά όλων των Ιταλών, όπως και της διεθνούς κοινότητας (δεδομένου ότι χρειάζονται περίπου 15 δισεκατομμύρια εμβόλια για την ανοσοποίηση του παγκόσμιου πληθυσμού). Γίνεται εμφανές πως δεν υπάρχει η πολυτέλεια να σταματούν αυτές οι έρευνες, ούτε και να πετιούνται στον κάλαθο των αχρήστων ένα τόσο προηγμένο και προχωρημένο στην υλοποίησή του έργο σαν αυτό της εταιρείας στο Καστέλ Ρομάνο. Όπως είναι σαφές, γεννώνται πλήθος ερωτήματα όσον αφορά το γιατί δεν δρομολογείται τάχιστα η ανάπτυξη και του ιταλικού εμβολίου..
Στο εξής υπάρχουν μόνον τρεις λύσεις στο αδιέξοδο: είτε το ιταλικό κράτος να αποφασίσει να εγκρίνει τη συνέχεια του έργου, εκταμιεύοντας τις υπεσχημένες επενδύσεις, είτε η εταιρεία να αναζητήσει ιδιωτικά κεφάλαια, συνεργασίες κ.ο.κ από εσωτερικούς ή εξωτερικούς επενδυτές, ή να καταλήξει η ReiThera απλώς να διαθέσει τους τους βιοαντιδραστήρες και το εργοστάσιό της στο Καστέλ Ρομάνο για την παραγωγή εμβολίων από άλλες εταιρείες. Μία λύση σαν αυτή της Alitalia,ή όπως προβλέπεται σήμερα της Ita, που διαλύεται και ξανασυστήνεται για να εξυπηρετήσει με τον στόλο της το πτητικό έργο των Γάλλων και Γερμανών ανταγωνιστών της.
Πέρα όμως από αυτές τις υποθέσεις, το βέβαιο είναι πως γίνονται προσπάθειες για να σταματήσει η ReiThera πριν τη γραμμή τερματισμού, την ώρα που τα εμβόλια, όπως έχει μεθοδευθεί μετά τον αποκλεισμό κάθε άλλου είδους ιατρικής φροντίδας (όπως αποδείχθηκε περίτρανα από την αδικαιολόγητη παρέμβαση του ΠΟΥ κατά της απόφασης του ινδικού κρατιδίου της Γκόα να χορηγεί δωρεάν ινβερμεκτίνη), είναι εκ των πραγμάτων η μόνη ασπίδα προστασίας. Θέλουμε, δεν θέλουμε, το εμβόλιο μεθοδευμένα έχει αποκτήσει “κοινωνική αξία”, όπως θα έλεγε και ο Μαρξ, “γιατί η αξία (και χρηματική) του εμπορεύματος εξασφαλίζεται μόνον δια της κοινής τοις πάσι συμφωνίας για την κοινωνική αντικειμενικότητά του” και “επικυρώνεται μόνο μέσα από την κοινωνική αυτή σχέση εμπορεύματος κι εμπορεύματος”. Τη στιγμή που η εμπορευματοποίηση της υγειονομικής προστασίας έχει δώσει λαβή σε έναν τέτοιο ανταγωνισμό κέρδους και σε πλήθος γεωστρατηγικές συγκρούσεις στις πλάτες του παγκόσμιου πληθυσμού, η τροχοπέδη στην ανάπτυξη επιπλέον ενός εμβολίου αποδεικνύεται επιζήμια, όχι μόνον για τους Ιταλούς, αλλά κυρίως για δισεκατομμύρια ανεμβολίαστους ανθρώπους στον λεγόμενο Τρίτο Κόσμο, με αποτέλεσμα πλέον ο ΠΟΥ να θέτει σε απόλυτη προτεραιότητα τον εμβολιασμό του πληθυσμού του για να προστατευθεί κι ο υπόλοιπος πλανήτης.
