Ανησυχώντας για την επισφαλή οικονομική κατάσταση πολλών αγγλικών επαγγελματικών ποδοσφαιρικών συλλόγων και την προσπάθεια δημιουργίας μιας Ευρωπαϊκής Σούπερ Λίγκας, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου ξεκίνησε μια αναθεώρηση της διαχείρισης του ποδοσφαίρου. Σε μια ασυνήθιστη πρωτοβουλία, για μια επιχείρηση στην οποία κυριαρχούν διεθνείς δισεκατομμυριούχοι, η κυβέρνηση ζήτησε από τους ποδοσφαιρόφιλους να ηγηθούν της αναθεώρησης. Πρότεινε τη σύσταση μιας ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής για τα οικονομικά των αγγλικών ποδοσφαιρικών συλλόγων και μια «χρυσή μερίσματος» που θα επιτρέψει στους οπαδούς να επηρεάσουν σημαντικές αποφάσεις στους συλλόγους τους.
Τα χρήματα δεν μπορούν να μου αγοράσουν αγάπη
Το αγγλικό ποδόσφαιρο είναι πολύ δημοφιλές. Οι 116 σύλλογοι στα τρία πρωταθλήματα της επαγγελματικής «πυραμίδας ποδοσφαίρου» της Αγγλίας (η Πρέμιερ Λιγκ στην κορυφή, η English Football League (EFL) με τις τρεις κατηγορίες της, το Championship, League One και League Two στη μέση, και το National Λιγκ στο κάτω μέρος) προσελκύουν περισσότερους από 750.000 θεατές στα γήπεδα κάθε εβδομάδα. Εκατομμύρια θεατών το παρακολουθούν στην τηλεόραση σε όλο τον κόσμο.
Όντας τόσο δημοφιλές, το αγγλικό ποδόσφαιρο βγάζει πολλά χρήματα. Το πόσα χρήματα παίρνει ένας σύλλογος εξαρτάται από το πρωτάθλημα και την κατηγορία που παίζει και υπάρχουν τεράστιες ανισότητες. Τη σεζόν 2019/20, το μέσο εισόδημα του συλλόγου της Πρέμιερ Λιγκ ήταν 260 εκατομμύρια ευρώ, έναντι 32 εκατομμυρίων ευρώ στο Championship, 8 εκατομμυρίων ευρώ στη LeagueOne και 5 εκατομμυρίων ευρώ στη LeagueTwo.
Αυτές οι τεράστιες διαφορές στα έσοδα είναι ο λόγος που τα οικονομικά πολλών αγγλικών συλλόγων είναι χαοτικά. Οι δυνητικά τεράστιες ανταμοιβές της προώθησης δίνουν κίνητρα στους συλλόγους να κάνουν υπερβολικές δαπάνες για να προσελκύσουν τους καλύτερους παίκτες. Ο τελικός των πλέι-οφ για την άνοδο από το Championship στην Πρέμιερ Λιγκ είναι ο πιο πολύτιμος αγώνας ποδοσφαίρου στον κόσμο. Η νικήτρια ομάδα θα κερδίσει τουλάχιστον 155 εκατομμύρια ευρώ τα επόμενα τρία χρόνια, ακόμα κι αν υποβιβαστεί την επόμενη σεζόν.
Η κατάκτηση των πλέι-οφ της League One και η άνοδος στο Championship αξίζει τουλάχιστον 20 εκατομμύρια ευρώ, όσα λαμβάνει μια ομάδα για τη νίκη στον τελικό της UEFA Τσάμπιονς Λιγκ. Οι σύλλογοι πρέπει να ξοδεύουν χρήματα όχι μόνο για να κερδίσουν την άνοδο, αλλά και για να αποφύγουν τον υποβιβασμό. Η πτώση μιας κατηγορίας μπορεί να κοστίσει σε έναν σύλλογο μεταξύ 50% και 75% των εσόδων του. Σχεδόν όλοι οι σύλλογοι χάνουν εκατομμύρια ευρώ και βασίζονται στους ιδιοκτήτες για να τους χρηματοδοτήσουν.
Αυτή η κατάσταση επιδεινώθηκε από την πανδημία Covid-19. Πολλοί σύλλογοι δυσκολεύτηκαν καθώς έχασαν έσοδα επειδή οι οπαδοί δεν μπορούσαν να παρακολουθήσουν αγώνες. Κατά τη διάρκεια του 2019/20, οι πρώην σύλλογοι της Πρέμιερ Λιγκ, Μπόλτον Γουόντερερς και Γουίγκαν Αθλέτικ, αδυνατώντας να πληρώσουν τα χρέη τους, σώθηκαν από την εξαφάνιση από νέους ιδιοκτήτες. Ο ποδοσφαιρικός σύλλογος Μπερί, που ιδρύθηκε το 1885 κατά τη διάρκεια της βασιλείας της βασίλισσας Βικτώριας, δεν επέζησε και διέκοψε τη λειτουργία του, προκαλώντας στενοχώρια στην κοινότητα και βλάπτοντας την τοπική οικονομία. Η Ντέρμπι Κάουντι, η οποία έχασε τον τελικό των πλέι-οφ του Championship από την Άστον Βίλα το 2019, βρίσκεται στη «διοίκηση» (ένα βήμα από τη χρεοκοπία). Η Ντέρμπι θα κλείσει εάν δεν βρεθούν νέοι ιδιοκτήτες.
Εργασία σε τράπεζα
Για να διασφαλιστεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα και η ανταγωνιστικότητα του αγγλικού ποδόσφαιρου, η αναθεώρηση προτείνει τη δημιουργία ενός Ανεξάρτητου Ρυθμιστή για το Αγγλικό Ποδόσφαιρο (IREF) που θα ρυθμίζει τους ποδοσφαιρικούς συλλόγους όπως οι οικονομικές αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου ρυθμίζουν τις τράπεζες.
Η IREF θα εκδώσει άδειες σε συλλόγους για να παίξουν στα αγγλικά πρωταθλήματα. Οι σύλλογοι θα πρέπει να δείξουν ότι τα οικονομικά τους είναι επαρκή και υποστηρίζονται από αξιόπιστο εισόδημα, καλό έλεγχο κόστους και επαρκή αποθεματικά για να αντέχουν σε απρόβλεπτες περιστάσεις. Η IREF θα έχει καταστατική εξουσία να ερευνά και να επιβάλλει τους κανόνες. Οι ιδιοκτήτες συλλόγων θα μπορούσαν να ξοδέψουν για να γίνουν πιο ανταγωνιστικοί, αλλά δεν μπορούσαν να ρισκάρουν το μέλλον του συλλόγου.
Η IREF θα ελέγχει επίσης, κάθε τρία χρόνια, πώς οι ιδιοκτήτες αναγνωρίζουν την ευθύνη της ποδοσφαιρικής τους ομάδας απέναντι στην τοπική κοινότητα. Οι διευθυντές του συλλόγου θα πρέπει να δείχνουν κάθε χρόνο ότι έχουν τις ικανότητες να διοικούν έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο.
Η αναθεώρηση συνιστά επίσης η Πρέμιερ Λιγκ να μοιράζεται περισσότερο από τον πλούτο της με τα άλλα πρωταθλήματα. Η Πρέμιερ Λιγκ κάνει ήδη «πληρωμές με αλεξίπτωτο» σε συλλόγους που έχουν υποβιβαστεί στο Championship για να τους βοηθήσει να διαχειριστούν τη σημαντική πτώση των εσόδων, αλλά αυτό απλώς αυξάνει την ανισότητα ανάμέσα στοChampionshipκαι των κατώτερων κατηγοριώντης EFL. Περισσότερα χρήματα, μοιρασμένα μεταξύ περισσότερων συλλόγων θα βοηθούσαν τους μικρότερους συλλόγους μειώνοντας τις ανισότητες και ενισχύοντας τον ανταγωνισμό.
Ας μείνουμε μαζί
Η αναθεώρηση πιστεύει ότι η στενότερη δέσμευση μεταξύ των συλλόγων και των οπαδών τους θα βελτιώσει τη διακυβέρνηση του ποδοσφαίρου. Η IREF θα απαιτούσε από τους συλλόγους να διεξάγουν δραστηριότητες για να συνεργαστούν με τους οπαδούς τους και να αναζητήσουν τις απόψεις τους. Κάθε σύλλογος θα είχε ένα «σκιερό συμβούλιο» από εκλεγμένους εκπροσώπους οπαδώντους οποίους θα συμβουλευόταν για όλα τα σημαντικά διοικητικά (όχι αγωνιστικά ή ομαδικά) ζητήματα.
Η δύναμη των οπαδών σταμάτησε τον σχηματισμό μιας Ευρωπαϊκής Σούπερ Λίγκας (ΕΣΛ) τον Απρίλιο τοu 2021, στην οποία επρόκειτο να ενταχθούν έξι σύλλογοι της Πρέμιερ Λιγκ. Με τους πειρασμούς άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών συλλόγων, πολλά χρήματα από την τηλεόραση και κανέναν υποβιβασμό, η απειλή μιας ΕΣΛ παραμένει. Για να το αντιμετωπιστεί, η αναθεώρηση συνιστά στους οπαδούς κάθε συλλόγου να έχουν ένα «Χρυσό Μέρισμα», σύμφωνα με το μοντέλο της Μπρέντφορντ, μιας ομάδας που προβιβάστηκε στην Πρέμιερ Λιγκ την περασμένη σεζόν. Οι οπαδοί θα μπορούσαν να εμποδίσουν τον σύλλογό τους να πουλήσει το γήπεδό του, να μετακινηθεί έξω από την περιοχή του, να αλλάξει όνομα, σήμα ή χρώμα ή να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε νέα διοργάνωση που δεν συνδέεται με τη FIFA, την UEFA και την Αγγλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, όπως, για παράδειγμα, μιας ΕΣΛ. Η διαφωνία μεταξύ συλλόγων και οπαδών, θα επιλυόταν από την IREF.
Μην με παρεξηγείτε
Η αναθεώρηση είναι μια μελετημένη ανάλυση της κατάστασης του αγγλικού ποδοσφαίρου. Οι συστάσεις της είναι σοβαρές. Μάλλον δεν θα είχαν σταματήσει την εξαγορά της Νιούκαστλ Γιουνάιτεντ από τη Σαουδική Αραβία, αλλά θα έκαναν πραγματική διαφορά. Αυτό είναι το πρόβλημα. Η Πρέμιερ Λιγκ απέρριψε την πρόταση για ρυθμιστική αρχή ποδοσφαίρου. Δύο από τους συλλόγους της, η Άστον Βίλα και η Λιντς Γιουνάιτεντ, ήταν έντονα επικριτικοί. Μάλλον έχουν «κοντή μνήμη». Μετά την ήττα στον τελικό των πλέι-οφ off του Πρωταθλήματος το 2018, η Άστον Βίλα θα είχε καταρρεύσει χωρίς την άμεση επένδυση 70 εκατομμυρίων ευρώ από τους νέους ιδιοκτήτες της. Η Λιντς Γιουνάιτεντ παραλίγο να χρεοκοπήσει το 2007.
Πολλοί σύλλογοι τα πάνε άσχημα. Το δέλεαρ της επιτυχίας οδηγεί σε κακή λήψη αποφάσεων και κατάχρηση της πίστης των οπαδών. Άλλοι σύλλογοι αποτελούν πρότυπα αλληλεπίδρασης με τους οπαδούς και την τοπική τους κοινότητα μέσω φόρουμ οπαδών, τακτικού δομημένου διαλόγου με οπαδούς, εκλεγμένους διευθυντές, υποστηρικτές μετόχων, συνέδρια πολλαπλών αθλημάτων και ευκαιρίες εκπαίδευσης νέων.
Η αναθεώρηση παρέχει μια ευκαιρία στο αγγλικό ποδόσφαιρο να αντικαταστήσει το προσωπικό συμφέρον με μακροπρόθεσμα οφέλη. Το αν θα συμβεί αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συντηρητική κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον. Η επίκληση των απόψεων εκείνων για τους οποίους το ποδόσφαιρο είναι πιο σημαντικό από τα χρήματα ήταν πάντα ένα ρίσκο και τώρα πρέπει να αποφασίσει τι θα κάνει. Η βουλευτής των Συντηρητικών Τρέισι Κράουτς ηγήθηκε της αναθεώρησης. Γνήσια λάτρης του ποδοσφαίρου, είναι σεβαστή από την κυβέρνηση και τους οπαδούς. Η κυβέρνηση είπε ότι «προχωρήστε με ταχύτητα» την αναθεώρηση. Κανείς δεν θα ξέρει τι σημαίνει αυτό μέχρι το 2022.
Οι φίλοι του ποδοσφαίρου θα περιμένουν καλά νέα, αλλά δεν θα βασίζονται σε αυτά.
