Ο πρόεδρος του Καζακστάν ισχυρίστηκε την Παρασκευή ότι η συνταγματική τάξη έχει αποκατασταθεί ως επί το πλείστον στη χώρα της Κεντρικής Ασίας, ώρες αφότου έφτασαν τα πρώτα στρατεύματα υπό την ηγεσία της Ρωσίας για να βοηθήσουν στην καταστολή των ταραχών που πυροδοτήθηκαν από την αύξηση της τιμής των καυσίμων.
«Οι δυνάμεις επιβολής του νόμου εργάζονται σκληρά. Η συνταγματική τάξη έχει αποκατασταθεί σε μεγάλο βαθμό σε όλες τις περιοχές», ανέφερε ο πρόεδρος Κασίμ-Ζομάρτ Τοκάγιεφ, προσθέτοντας ότι οι επιχειρήσεις ασφαλείας θα συνεχιστούν «μέχρι την ολοκληρωτική αντιμετώπιση των ταραχών».
Σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση, ο πρόεδρος πρόκειται μέσα στην ημέρα να απευθύνει διάγγελμα.
Το υπουργείο Εσωτερικών του Καζακστάν δήλωσε την Παρασκευή ότι 26 «ένοπλοι εγκληματίες» «εκκαθαρίστηκαν» και περισσότεροι από 3.000 συνελήφθησαν, ενώ 18 αστυνομικοί και εθνοφρουροί σκοτώθηκαν από την έναρξη των διαδηλώσεων αυτή την εβδομάδα, στο χειρότερο κύμα ταραχών που έχει ξεσπάσει στη χώρα απ’ όταν απέκτησε την ανεξαρτησία της, πριν από τρεις δεκαετίες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι έχουν τραυματιστεί κατά τη διάρκεια των ταραχών, με σχεδόν 400 να νοσηλεύονται στα νοσοκομεία και 62 στην εντατική.
Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν το Σαββατοκύριακο, με αφορμή την αύξηση των τιμών των καυσίμων, αλλά έκτοτε μετατράπηκαν σε αντικυβερνητικές ταραχές. Την Τετάρτη, διαδηλωτές που φώναζαν συνθήματα κατά του Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, ο οποίος έχει κρατήσει τα ηνία παρά την παραίτησή του από την προεδρία πριν από τρία χρόνια, έκαψαν δημόσια κτίρια στο Αλμάτι και σε άλλες πόλεις, κατηγορώντας την οικογένεια του Ναζαρμπάγιεφ και τους συμμάχους του ότι συγκέντρωσαν τεράστια περιουσία, ενώ το έθνος των 19 εκατομμυρίων παραμένει φτωχό.
Ο Τοκάγιεφ προσπάθησε να αποτρέψει περαιτέρω αναταραχές ανακοινώνοντας την παραίτηση του υπουργικού συμβουλίου νωρίς την Τετάρτη, αλλά οι διαμαρτυρίες συνεχίστηκαν. Καθώς η αναταραχή κλιμακώθηκε, οι αρχές κήρυξαν σε όλη τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης έως τις 19 Ιανουαρίου, με απαγόρευση κυκλοφορίας, περιορισμούς στις μετακινήσεις και απαγορεύσεις στις μαζικές συγκεντρώσεις.
Η κυβέρνηση έκανε άλλη μια παραχώρηση την Πέμπτη, θέτοντας νέα όρια στις τιμές των καυσίμων για έξι μήνες, λέγοντας ότι απαιτούνται «επείγοντα» μέτρα «για να σταθεροποιηθεί η κοινωνικοοικονομική κατάσταση».
Κάτω από αυξανόμενες πιέσεις, ο Τοκάγιεφ απηύθυνε έκκληση την Τετάρτη στον Οργανισμό Συλλογικής Συνθήκης Ασφάλειας (CSTO), ο οποίος περιλαμβάνει άλλα πέντε πρώην σοβιετικά κράτη, για να αντιμετωπίσει τις «τρομοκρατικές ομάδες» που όπως ανέφερε «έχουν λάβει εκτεταμένη εκπαίδευση στο εξωτερικό».
Μέσα σε λίγες ώρες η συμμαχία είπε ότι τα πρώτα στρατεύματα είχαν σταλεί – συμπεριλαμβανομένων Ρώσων αλεξιπτωτιστών και στρατιωτικών μονάδων από τα άλλα μέλη του CSTO – στην πρώτη μεγάλη κοινή δράση του Οργανισμού από την ίδρυσή του το 1999.
Η ειρηνευτική δύναμη θα παρέχει λειτουργία κάλυψης και ασφάλειας, σύμφωνα με την προεδρία του Καζακστάν, αλλά δεν θα εμπλακεί σε μάχες όπως ανέφερε η κυβέρνηση. Θα αριθμεί περίπου 2.500 μέλη και θα παραμείνει στο Καζακστάν για λίγες μέρες ή εβδομάδες, ανέφερε το πρακτορείο ειδήσεων RIA, επικαλούμενο τον γενικό γραμματέα της συμμαχίας την Πέμπτη.
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών περιέγραψε την αναταραχή ως «μια προσπάθεια εμπνευσμένη από το εξωτερικό προκειμένου να υπονομεύσει την ασφάλεια και την ακεραιότητα» του Καζακστάν.
Οι δυτικές χώρες ζήτησαν αυτοσυγκράτηση από όλες τις πλευρές, με τον εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ, Νεντ Πράις, να προειδοποιεί τα ρωσικά στρατεύματα στο Καζακστάν να μην πάρουν τον έλεγχο των θεσμών της χώρας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και, ειλικρινά, ο κόσμος θα παρακολουθούν για οποιαδήποτε παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», είπε ο Πράις.
Παρόλα αυτά, οι ταραχές στο Καζακστάν δεν θα επηρεάσουν τα σχέδια για τις συνομιλίες του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία την επόμενη εβδομάδα σχετικά με την Ουκρανία, δήλωσε στους δημοσιογράφους η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Τζεν Ψάκι.
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης του Καζακστάν, Μουχτάρ Αμπλιάζοφ, με έδρα τη Γαλλία, δήλωσε ότι το κυβερνών καθεστώς της χώρας πλησιάζει στο τέλος του. «Είναι μόνο ένα ερώτημα για πόσο καιρό θα παραμείνει στην εξουσία», είπε ο πρώην υπουργός Ενέργειας στο Γαλλικό Πρακτορείο σε συνέντευξή του. «Κυριολεκτικά μέσα σε τρεις μέρες έγινε μια επανάσταση, στη συνείδηση του κόσμου. Οι άνθρωποι κατάλαβαν ότι δεν είναι αδύναμοι» συμπλήρωσε.
Με πληροφορίες από France24, AFP, Al Jazeera
