Ποιες είναι οι εκλογές που θα πραγματοποιηθούν εντός του 2022 και τι αντίκτυπο αναμένεται να έχουν στην πορεία των επιμέρους χωρών και στο διεθνές πολιτικό στερέωμα γενικότερα;
Το «Κοσμοδρόμιο» επιχειρεί να δώσει μια πρώτη απάντηση, δημιουργώντας μια συνοπτική λίστα των κρισιμότερων εκλογικών διαδικασιών σε Ευρώπη, Αφρική, Αμερική, Ασία και Ωκεανία και εξηγώντας το διακύβευμα σε εγχώριο και παγκόσμιο επίπεδο.
Πορτογαλία: Οι εκλογές που δεν ήθελε κανείς και το φαβορί Αντόνιο Κόστα
Στην Πορτογαλία και στις βουλευτικές εκλογές της 30ης Ιανουαρίου, ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα ελπίζει να παραμείνει στην εξουσία μετά τις πρόωρες εκλογές, οι οποίες κηρύχθηκαν μετά την αποτυχία της μειοψηφικής κυβέρνησής του να ψηφίσει προϋπολογισμό.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΡS) προηγείται σταθερά και σημαντικά σε όλες τις δημοσκοπήσεις έναντι του μεγαλύτερου κεντροδεξιού κόμματος της Πορτογαλίας, των Σοσιαλδημοκρατών (PSD). Όμως τους τελευταίους δύο μήνες η «ψαλίδα» μεταξύ των δύο κομμάτων εξουσίας κλείνει αισθητά, γεγονός που σημαίνει ότι μετεκλογικά και τα δυο κόμματα θα αναγκαστούν να σχηματίσουν ευρύτερες συμμαχίες για να κατακτήσουν την πλειοψηφία των εδρών. Αίσθηση προκαλεί παράλληλα η άνοδος του ακροδεξιού Chega, το οποίο οι δημοσκοπήσεις το εμφανίζουν περίπου στο 7%.
Η περίπτωση της Πορτογαλίας είναι σημαντική, αφού η χώρα θεωρούνταν μέχρι την αποτυχία του προϋπολογισμού ένα ελκυστικό μοντέλο συνεργασίας μεταξύ των κομμάτων της σοσιαλδημοκρατίας και της ριζοσπαστικής αριστεράς.
Η κατάρρευση όμως της συμφωνίας μεταξύ σοσιαλδημοκρατών και των δύο κομμάτων της κομμουνιστικής/κομμουνιστογενούς Αριστεράς (Μπλόκο και Κ.Κ. Πορτογαλίας), επονομαζόμενης και geringonça (που σημαίνει «επινόημα» ή «πατέντα»), ξαναφούντωσε τη συζήτηση για την εύθραυστη σχέση των δύο ιδεολογικών και πολιτικών ρευμάτων. Έτσι, στην περίπτωση εκλογικής νίκης του PS, και δεδομένου ότι ο Κόστα δηλώνει πως σκοπεύει να απευθυνθεί αποκλειστικά στα δύο κόμματα της αριστεράς, θα κριθούν εκ νέου και τα ίδια τα όρια του παραπάνω υποδείγματος. Τελευταίο, αλλά όχι αµελητέο, ότι μια τρίτη θητεία Κόστα στην πρωθυπουργία ανοίγει την προοπτική ο 60χρονος πολιτικός να γίνει ο μακροβιότερος επικεφαλής κυβέρνησης από τον εκδημοκρατισμό της χώρας και την ίδρυση της Τρίτης Πορτογαλικής Δημοκρατίας.
Νότια Κορέα: Ο Μπέρνι Σάντερς της χώρας για επόμενος πρόεδρος;
Στις 9 Μαρτίου του 2022 η Νότια Κορέα (επίσημα «Δημοκρατία της Κορέας») θα εκλέξει τον επόμενο πρόεδρό της και διάδοχο του νυν προέδρου, Μουν Τζε–ιν, ο οποίος στη διάρκεια της πενταετούς θητείας του ταυτίστηκε με την προσπάθεια επαναπροσέγγισης της Σεούλ με την Πιονγιάνγκ.
Ο πρώην κυβερνήτης της επαρχίας Γκιόνγκι, υποψήφιος του κυβερνώντος σοσιαλφιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος για την Προεδρία και εμβληματική φυσιογνωμία της αριστερής τάσης του, Λι Τζέι-μιουνγκ, θεωρείται αδιαφιλονίκητο φαβορί, αφού στις δημοσκοπήσεις προηγείται σταθερά με διψήφιο ποσοστό του δεξιού αντιπάλου του.
Ο Λι είναι υπέρμαχος της ιδέας του βασικού καθολικού εισοδήματος (γνωστού με το ακρωνύμιο UBI), ενώ σε περίπτωση εκλογής του υπόσχεται ένα γενναιόδωρο πρόγραμμα κατασκευής ενός εκατομμυρίου σπιτιών, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει τις διαρκώς αυξανόμενες τιμές των κατοικιών, αποτέλεσμα όπως καταγγέλλει της κερδοσκοπίας του real estate.
Χαρακτηριζόμενος ως ο «Bernie Sanders» της Νότιας Κορέας, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για την υιοθέτηση μιας φιλολαϊκότερης οικονομικής πολιτικής, ο Λι αποτελεί αίνιγμα όχι μόνο σε ό,τι αφορά την οικονομική πολιτική αλλά και ως προς τον τρόπο άσκησης της εξουσίας. Γνωστός για το αντισυμβατικό του στιλ και τον τρόπο που διαχειρίζεται την δημόσια εικόνα του, ο ίδιος θεωρείται «κακό παιδί» της πολιτικής ζωής της χώρας, γεγονός ωστόσο που στην παρούσα φάση θεωρείται μάλλον πλεονέκτημα. Σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική θεωρείται συνεχιστής της προσέγγισης, δηλώνοντας πως είναι στις προθέσεις του μια συνάντηση με τον Κιμ Γιονγκ Ουν και σκοπεύει να διεκδικήσει χαλάρωση των κυρώσεων για τη Βόρεια Κορέα.
Γαλλία: Υπόθεση της Δεξιάς οι εκλογές, φαβορί ο Μακρόν
Ο Εμανουέλ Μακρόν αναμένεται να διεκδικήσει εκ νέου την εκλογή του ως πρόεδρος της Γαλλίας τον Απρίλιο, λίγους μήνες πριν τις κοινοβουλευτικές εκλογές του Ιουνίου. Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι ο 44χρονος πολιτικός – που δεν έχει ανακοινώσει ακόμη επισήμως την υποψηφιότητά του, αλλά αναμένεται να το κάνει τις ερχόμενες ημέρες – θα περάσει σίγουρα στον δεύτερο γύρο των εκλογών.
Το ερώτημα είναι ποιον (ή πιθανότερα, ποια) θα αντιμετωπίσει. Μια δυνητική αντίπαλος είναι η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν της Εθνικής Συσπείρωσης, που φιλοδοξεί, όπως και το 2017, να αναδειχθεί σε κορυφαία αντίπαλό του. Ωστόσο, η δημοτικότητά της έχει πληγεί από τον επίσης ακροδεξιό πρώην παρουσιαστή και νυν υποψήφιο πρόεδρο Έρικ Ζεμούρ, αλλά και από την υποψηφιότητα της συντηρητικής Βαλερί Πεκρές που σημειώνει τρομερή άνοδο στις δημοσκοπήσεις, με ορισμένες πλέον να την εμφανίζουν να ξεπερνά τη Λεπέν.
Προς το παρόν, και με βάση τα σημερινά δημοσκοπικά δεδομένα ο Μακρόν έχει να φοβάται μόνο μια υποψηφιότητα Πεκρές, αφού η τελευταία ως εκπρόσωπος της θεσμικής, συστημικής Δεξιάς της χώρας δεν είναι καθόλου εύκολο να προκαλέσει την πανδημοκρατική συσπείρωση που προκάλεσαν οι υποψηφιότητες του πατρός και της κόρης Λεπέν το 2002 και 2017 αντίστοιχα. Μεγάλη χαμένη η κατακερματισμένη αριστερά, όπου οι προσωπικοί μικρομεγαλισμοί και η απροθυμία των κομματικών μηχανισμών να βρουν κοινό έδαφος προϊδεάζουν για ακόμη πέντε έτη παντοδυναμίας σύσσωμης της δεξιάς, ανάμεσα στις πολλαπλές, ηπιότερες ή τραχύτερες εκδοχές της.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως ακόμη κι αν ο Γάλλος πρόεδρος καταφέρει να ανανεώσει τη θητεία του, οι κοινοβουλευτικές εκλογές του Ιουνίου θα κρίνουν αν θα είναι σε θέση να πραγματοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις που επιζητεί.
Οι εκλογές της Γαλλίας θεωρούνται βαρόμετρο για την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού πολλοί επισημαίνουν πως μια νίκη ενός εκ των ακροδεξιών υποψηφίων θα ενίσχυε τις φυγόκεντρες τάσεις εντός της Ένωσης με την υιοθέτηση μιας λογικής επανεθνικοποίησης των πολιτικών σε βάρος του κοινοτικού κέντρου.
Άλλοι πάλι σημειώνουν δεικτικά πως ήταν πρώτος ο Εμανουέλ Μακρόν -στο πλαίσιο ασφαλώς μια γαλλογερμανικής σύγκλισης για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης- εκείνος που διαπίστωσε σύγκλιση απόψεων μεταξύ των «4» του Βίσεγκραντ και του Παρισιού στο ζήτημα της μετανάστευσης, σημάδι πως μια συμβιβαστική φόρμουλα διπλής ανάγνωσης και ερμηνείας της ευρωπαϊκής ένταξης ανάμεσα στην Κομισιόν από τη μια μεριά και τις Πολωνία-Ουγγαρία από την άλλη θα βρεθεί σύντομα.
Ουγγαρία: Μάχη στήθος με στήθος μεταξύ Ορμπάν και ενωμένης αντιπολίτευσης
Πρόκειται για τη σκληρότερη αναμέτρηση για τον ακροδεξιό λαϊκιστή Ορμπάν μετά τις εκλογές του 2010, όταν επέστρεψε ως υποψήφιος πρωθυπουργός. Για πρώτη φορά, οι αντίπαλοί του έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους σε μια προσπάθεια να επικρατήσουν, εκλέγοντας κοινό υποψήφιο τον συντηρητικό δημοκράτη Πέτερ Μάρκι-Ζάι, δήμαρχο της πόλης Χοντμεζοβασαρχέλι.
Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν μάχη στήθος με στήθος με το Fidesz να προηγείται με περίπου 48% και την Ενωμένη Αντιπολίτευση (που αποτελείται από σοσιαλδημοκράτες και οικολόγους μέχρι συντηρητικούς) να ακολουθεί στο 46%.
Μια νίκη της αντιπολίτευσης θα μπορούσε να ανατρέψει πλήρως το πολιτικό σκηνικό στη Βουδαπέστη, αλλά και τις ισορροπίες στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποδυναμώνοντας τη συνοχή της ομάδας του Βίσεγκραντ, εντός της οποίας η Ουγγαρία συχνά παίζει ηγετικό ρόλο ιδίως σε ότι αφορά ζητήματα μεταναστευτικής πολιτικής. Επιπλέον, θα έχει και γεωπολιτικές επιπτώσεις, δεδομένων των δεσμών του Ορμπάν πρωτίστως με το Πεκίνο και δευτερευόντως με τη Μόσχα.
Φιλιππίνες: O Ντουτέρτε φεύγει, ο αυταρχικός λαϊκισμός μένει
Ο Ροντρίγκο Ντουτέρτε μπορεί μην έχει το δικαίωμα επανεκλογής ως πρόεδρος, αλλά οι υποψήφιοι για το ανώτατο αξίωμα των Φιλιππινών στις γενικές εκλογές της 9ης Μαΐου δείχνουν ότι ο αυταρχικός λαϊκισμός που ο εκκεντρικός πρόεδρος – και υποψήφιος στις εκλογές για μια θέση στη Γερουσία- εισήγαγε τόσο εμφατικά στην πολιτική ζωή του ασιατικού νησιωτικού κράτους δεν πρόκειται να πάει πουθενά.
Ο Φερντινάντο «Μπονγκμπονγκ» Μάρκος Τζ. -συνονόματος και μοναχογιός του αείμνηστου κλεπτοκράτη και δικτάτορα των Φιλιππίνων που ανατράπηκε το 1986- αποφάσισε να θέσει υποψηφιότητα για την Προεδρία με την κόρη του νυν προέδρου, Σάρα Ντουτέρτε-Κάπριο, να είναι συνυποψήφια του για την αντιπροεδρία σε μια απόπειρα που εδραιώνει τη συμμαχία δύο ισχυρών πολιτικών οικογενειών.
Παρά το γεγονός ότι προηγείται σε πολλές δημοσκοπήσεις, η νίκη του Μάρκος δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένη. Αντιμετωπίζει τουλάχιστον τέσσερις σημαντικούς αντιπάλους, συμπεριλαμβανομένου του πρώην boxer και σημερινού γερουσιαστή Μάνι Πακιάο και της αντιπροέδρου της αντιπολίτευσης Λένι Ρομπρέδο. Αξίζει να σημειωθεί πως η εκλογή προέδρου και αντιπροέδρου γίνεται σε διαφορετικά ψηφοδέλτια ανεξάρτητα μεταξύ τους, γεγονός που μπορεί να σημάνει πως ένα εκλογικό δίδυμο μπορεί να μην καταλήξει στην εξουσία μαζί.
Οι επικριτές φοβούνται ότι μια νίκη για τον Μάρκος και τον Ντουτέρτε-Κάρπιο θα επιδεινώσει απλώς την κουλτούρα της ατιμωρησίας για εξωδικαστικές δολοφονίες και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που χαρακτήριζαν τον αιματηρό πόλεμο του Ντουτέρτε κατά των ναρκωτικών. Μένει επίσης να αποδειχθεί κατά πόσον ο επόμενος ηγέτης των Φιλιππινών θα ακολουθήσει επίσης την πολιτική προσέγγισης με την Κίνα, μια εκδοχή της εξωτερικής πολιτικής που υιοθετήθηκε επί Ντουτέρτε και έρχεται σε αντίθεση με την παραδοσιακή συμμαχία της Μανίλα με την Ουάσιγκτον.
Κολομβία: Στον δρόμο της Χιλής
Οι Κολομβιανοί πηγαίνουν στις κάλπες το 2022 δύο φορές, για να εκλέξουν ένα νέο Κογκρέσο στις 13 Μαρτίου και τον επόμενο πρόεδρό της χώρας της Νότιας Αμερικής στις 29 Μαΐου. Δεδομένου ότι μετά την αναθεώρηση του Συντάγματος το 2015 δεν επιτρέπεται δεύτερη προεδρική θητεία ο νυν πρόεδρος, Ιβάν Ντούκε, δεν θα είναι υποψήφιος.
Φαβορί για την Προεδρία προβάλλει ο αριστερός πρώην δήμαρχος της πόλης Μπογκοτά και γερουσιαστής Γκουστάβο Πέτρο, ο οποίος είχε τερματίσει δεύτερος στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές. Άλλοι υποψήφιοι περιλαμβάνουν τον Σέρτζιο Φαγιάρδο, έναν οικολόγο πρώην κυβερνήτη που κατέρχεται δεύτερη φορά υποψήφιος και τον κεντρώο Γερουσιαστή Χουάν Μανιουέλ Γκαλάν.
Μια νίκη του αριστερού Πέτρο -μέλους του αντάρτικού κινήματος Μ-19 τη δεκαετία του ’80- θα αποτελούσε, σημαντική εξέλιξη για μια χώρα όπως είναι η Κολομβία που κινείται παραδοσιακά στα δεξιά του πολιτικού φάσματος, μια εξέλιξη που δεν αποκλείεται (έπειτα και από τις τελευταίες εξελίξεις στη Χιλή, με τη νίκη του επίσης αριστερού Γκάμπριελ Μπόριτς) να ενισχύσει το ρεύμα «ροζ παλίρροιας» στη Λατινική Αμερική.
Βραζιλία: Όλα δείχνουν Λούλα
Μια μάχη από την οποία πρόκειται επίσης να κριθούν πολλά στη Λατινική Αμερική, είναι εκείνη που θα πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο Οκτώβριο στη Βραζιλία με αντιπάλους τον ακροδεξιό Ζαΐχ Μπολσονάρου από τη μία πλευρά και τον αριστερό πρώην πρόεδρο Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα από την άλλη.
Ο 76χρονος Λούλα βρίσκεται σταθερά μπροστά στις δημοσκοπήσεις, διατηρώντας ένα προβάδισμα περίπου 10 με 15 ποσοστιαίων μονάδων, με τον 66χρονο Μπολσονάρου ωστόσο να ανακάμπτει εσχάτως περιορίζοντας το άνοιγμα της ψαλίδας.
Κένυα: Ζητούμενο η μετεκλογική σταθερότητα
Και οι Κενυάτες θα εκλέξουν μέλη του κοινοβουλίου και νέο πρόεδρο το 2022 και συγκεκριμένα στις 9 Αυγούστου. Τα όρια των προεδρικών θητειών εμποδίζουν τον Πρόεδρο Ουχούρου Κενυάτα να είναι υποψήφιος για τρίτη θητεία.
Το μεγάλο στοίχημα της νέας προεδρίας παραμένει η γεφύρωση του χάσματος των εθνοτικών διαφορών της Κένυας. Από την εισαγωγή της πολυκομματικής πολιτικής το 1992, οι φυλετικές ταυτότητες και όχι οι πολιτικές ιδεολογίες έχουν οδηγήσει την πολιτική της χώρας. Οι εκλογές αμαυρώθηκαν συχνά από εθνοτική βία, όπως συνέβη στις προεδρικές εκλογές του 2017, οι οποίες έπρεπε να επαναληφθούν λόγω εκλογικών παρατυπιών. Μετά από αυτές τις εκλογές, ο Κενυάτα προώθησε συνταγματικές αλλαγές που υποστήριξε ότι θα προωθούσαν την κατανομή της εξουσίας μεταξύ των αντίπαλων εθνοτικών ομάδων.
Ωστόσο, νωρίτερα αυτό το έτος, το Ανώτατο Δικαστήριο της Κένυας μπλόκαρε την πρόταση του για διεξαγωγή εθνικού δημοψηφίσματος για την αναθεώρηση του συντάγματος. Δεν λείπουν επίσης και οι προσωπικές κόντρες, με τους επικριτές του Κενυάτα να τον κατηγορούν ότι προσπαθεί να ανακόψει την πορεία του πρώην συνεργάτη του προς την κορυφή. Προς το παρόν ο αντιπρόεδρος Γουίλιαμ Ρούτο προηγείται του πρώην πρωθυπουργού και ηττημένου των εκλογών του 2017, Ράιλα Οντίνγκα, με τους δύο τους να έχουν ρίξει το βάρος της προεκλογικής τους καμπάνιας στην αντιμετώπιση της πανδημίας και της ανεργίας. Ακόμη έξι είναι υποψήφιοι για το ανώτατο αξίωμα, ανεβάζοντας τον αριθμό των διεκδικητών σε οκτώ συνολικά.
Αν και η συμμετοχή στις εκλογές είναι παραδοσιακά υψηλή οι προεκλογικές κόντρες των αντιπάλων, η διαφθορά, η ανεργία και η έξαρση της πανδημίας έχουν φτιάξει ένα εκρηκτικό μείγμα δυσαρέσκειας. Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι πως σε πρόσφατη δημοσκόπηση του Νοεμβρίου 2021 διαπίστωσε ότι μόνο το 19 τοις εκατό των Κενυατών πιστεύουν ότι η χώρα τους οδεύει προς τη σωστή κατεύθυνση.
ΗΠΑ: Γρίφος για δυνατούς λύτες οι ενδιάμεσες εκλογές
Μέσα στο 2022 επιστρέφουν ωστόσο και οι Αμερικανοί στις κάλπες, για τις καλούμενες ενδιάμεσες εκλογές (midterms) από τις οποίες πρόκειται να κριθούν οι πλειοψηφίες στο Κογκρέσο.
Ακριβώς δύο χρόνια έπειτα από τις προηγούμενες προεδρικές του 2020, και ακριβώς δύο χρόνια πριν τις επόμενες προεδρικές του 2024, οι ενδιάμεσες κάλπες έρχονται να ξαναμοιράσουν την τράπουλα εντός των ΗΠΑ. Οι προβλέψεις διαφαίνονται συγκρατημένα απαισιόδοξες για το Δημοκρατικό Κόμμα που κινδυνεύει να απωλέσει τον ούτως ή άλλως οριακό έλεγχο του Κογκρέσου, αν και ορισμένοι αναλυτές δεν αποκλείουν την ανατροπή των δεδομένων σε περίπτωση που τα εκλογικά δικαιώματα και η άμβλωση τεθούν στο επίκεντρο των εκλογών.
Το ερώτημα είναι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλειες για το Δημοκρατικό Κόμμα, ειδικά στη Γερουσία; Στην αποδυνάμωση της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν κατά το δεύτερο μισό της θητείας του; Στην επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος εξακολουθεί να σημαντικά διατηρεί ερείσματα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα; Ερώτημα επίσης παραμένει πως μια αρνητική για το κυβερνών κόμμα έκβαση των εκλογών θα επηρεάσει τη στάση του Λευκού Οίκου απέναντι σε Ρωσία ή Κίνα.
