Την Παρασκευή, 11 Μαρτίου 2022, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, ανακοίνωσε το «πάγωμα» των συνομιλιών για τα πυρηνικά του Ιράν. Η είδηση έσκασε, αν όχι σαν βόμβα, τουλάχιστον ως σχετική έκπληξη. Μέχρι λίγες εβδομάδες πριν, οι συνομιλίες έδειχναν να προχωρούν εντυπωσιακά καλά.
Οι απανωτές εκκλήσεις του κράτους του Ισραήλ προς ΗΠΑ και Ε.Ε. να μην καταλήξουν σε συμφωνία με το Ιράν (προφανέστατα προκειμένου να μείνει η στρατιωτική σύγκρουση ως η μόνη εναλλακτική) έδειχναν να μην βρίσκουν ευήκοα ώτα. Εξ ου και ο πρεσβευτής του Ισραήλ στον ΟΗΕ, έσπευσε να «τιτιβίσει» κάπως καυστικά, στον αξιωματούχο της Ε.Ε., πως ίσως πρέπει να παρατείνει λίγο το πάγωμα προκειμένου να ληφθούν υπόψιν οι «ανησυχίες» του Ισραήλ και άλλων κρατών της Μέσης Ανατολής.
Κατά τον Μπορέλ, η αιτία είναι «εξωτερικές παρεμβάσεις» – άγνωστο σε ποιες αναφέρεται. Μια υπόνοια αφορούσε την Ρωσία και τις εγγυήσεις τις οποίες ζήτησε σε ό, τι έχει να κάνει με τις κυρώσεις που της έχουν επιβληθεί λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Ο Ιρανός διαπραγματευτής ωστόσο έδειξε προς άλλη κατεύθυνση. Κατά τον ίδιο όπως και τα μέσα ενημέρωσης του Ιράν, οι ΗΠΑ αφίστανται δεσμεύσεών τους, ενώ ζητούν νέες παραχωρήσεις από την ιρανική πλευρά. Διόλου τυχαίως, πριν από λίγες ημέρες μάλιστα, το Ισραήλ είχε εξαπολύσει φομική επίθεση εναντίον στελεχών των ενόπλων δυνάμεων του Ιράν στην Συρία, κάτι που το Ιράν παραδέχτηκε επιφυλασσόμενο να απαντήσει.
Θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν επιπλέον το γεγονός ότι σε ανύποπτο χρόνο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ είχε προειδοποιήσει ότι τυχόν κατάρρευση των συνομιλιών για τα πυρηνικά του Ιράν (εν προκειμένω και προς το παρόν μιλούμε για πάγωμα) θα μπορούσε να προκαλέσει και στρατιωτική αντίδραση από τις ΗΠΑ.
Το ερώτημα λοιπόν είναι ποιον συμφέρει το πάγωμα των συνομιλιών. Η πρώτη απάντηση είναι την Ρωσία, προκειμένου να μην πέσουν οι τιμές του πετρελαίου διεθνώς. Η θεωρία αυτή έχει λογική, ωστόσο θα είναι επικίνδυνο για την Ρωσία να στραφεί ευθέως εναντίον ενός βασικού συμμάχου της στην Μέση Ανατολή προς όφελος του Ισραήλ. Φυσικά η Ρωσία διατηρεί προνομιακές σχέσεις με το τελευταίο, ωστόσο θα ήταν μάλλον αυτοκτονικό να εγκαταλείψει η Ρωσία τον στρατηγικό της σύμμαχο, που είναι το Ιράν, προς όφελος του πλέον στρατηγικού συμμάχου των ΗΠΑ, που είναι το Ισραήλ. Ουσιαστικά θα έθετε σε κίνδυνο, ό,τι έχει πετύχει στην Συρία με πολύ κόπο.
Η δεύτερη απάντηση δείχνει τις ΗΠΑ. Η αποτυχία των συνομιλιών (εφόσον επιβεβαιωθεί) ανοίγει τον δρόμο για την στρατιωτική σύγκρουση, με την συμμαχία ΗΠΑ-Ισραήλ και με υποστήριξη από τις μοναρχίες του Κόλπου. Αν λάβει χώρα θα είναι ένας πόλεμος πολύ αιματηρός μεν, από οικονομικής άποψης όμως θα μπορούσε να τύχει μιας ορισμένης διαχείρισης, εφόσον οι Σαουδάραβες αποφασίσουν να βοηθήσουν με αύξηση της παραγωγής. Θεωρητικώς μπορεί να οδηγήσει σε ήττα του Ιράν και ίσως σε αλλαγή καθεστώτος ή σε ακρωτηριασμό της ιρανικής επικράτειας ή έστω επιρροής. Επιπροσθέτως, μπορεί να διασώσει την καταρρέουσα δημοφιλία του προέδρου Μπάιντεν, ο οποίος εγκαλείται ως πολύ αδύναμος από τα παρανοϊκά γεράκια της Ουάσιγκτον.
Η ύστατη εγγύηση για το Ιράν σε άλλες εποχές ήταν η Ρωσία. Άλλωστε ο άξονας της αντίστασης μαζί με την Ρωσία ήταν που διέσωσαν την Συρία. Σήμερα όμως η Ρωσία έχει εμπλακεί ήδη σε έναν διμέτωπο αγώνα: στην Ουκρανία, ενώ ταυτοχρόνως καλείται να φυλάξει τα δυτικά της σύνορα από το ΝΑΤΟ. Τυχόν εμπλοκή της στην Μέση Ανατολή σε έναν μεγάλο πόλεμο την θέτει ενώπιον του κινδύνου της υπερ-επέκτασης. Ήδη κατά την έναρξη της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» στην Ουκρανία, ο Σεργκέι Λαβρόφ ενημέρωσε την πλευρά της Συρίας ότι λόγω των νέων συνθηκών δεν μπορεί να διατηρεί την παρουσία την οποία είχε το προηγούμενο διάστημα.
Πρόκειται για την πρακτική της σαλαμοποίησης της ρωσικής άμυνας ή αλλιώς ενός σπονδυλωτού παγκοσμίου πολέμου. Εστίες πολέμου περιμετρικώς της Ρωσίας με στόχο τελικώς αυτή να αποσυντεθεί. Σε μια τέτοια περίπτωση θα μείνουν δύο επιλογές – όχι απαραιτήτως αλληλοαποκλειόμενες: η εμπλοκή της Κίνας από την μια και η κλιμάκωση στο πεδίο. Σε μια τέτοια περίπτωση έχει λογική και η προβολή κάθε δυνατής αντίστασης από πλευράς των δυνάμεων της Ουκρανίας. Θα δούμε πώς θα εξελιχθούν οι επόμενες ημέρες αλλά σίγουρα θα είναι πολύ ενδιαφέρουσες.
