Άρχισαν ήδη να κλείνουν κλινικές σε πολιτείες των ΗΠΑ μετά την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου να κατάργησει το συνταγματικό δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση. Περίπου οι μισές Πολιτείες αναμένεται να εισαγάγουν νέους περιορισμούς ή απαγορεύσεις αφού το δικαστήριο ανέτρεψε την 50χρονη απόφασή Roe v Wade, που μέχρι χθες 924/6) έκρινε ότι το αμερικανικό Σύνταγμα προστατεύει την ελευθερία μιας εγκύου γυναίκας να επιλέξει να κάνει άμβλωση κατά τα δύο πρώτα τρίμηνα της κύησης. ‘Ηδη σε 13 πολιτείες των ΗΠΑ σταματούν οι υπηρεσίες άμβλωσης.

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν χαρακτήρισε την απόφαση «τραγικό λάθος» ενώ διαδηλώσεις και συλλαλητήρια κατά της δικαστικής απόφασης συνεχίζονται σε πολλές πόλεις της χώρας.

Στο Φοίνιξ της Αριζόνα, η αστυνομία απάντησε με δακρυγόνα όταν διαδηλωτές υπέρ της κατοχύρωσης του δικαιώματος στην άμβλωση έφτασαν στην είσοδο του πολιτειακού Καπιτωλίου. Στο Λος Άντζελες διαδηλωτές απέκλεισαν για λίγο την κυκλοφορία σε αυτοκινητόδρομο.

Την ίδια ώρα, όμως, στο Λιτλ Ροκ του Άρκανσο – μια πολιτεία που προχωρά άμεσα στην απαγόρευση των αμβλώσεων – οι πόρτες μιας κλινικής έκλεισαν μόλις αναρτήθηκε η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στο διαδίκτυο. Το προσωπικό ενημέρωσε τηλεφωνικά όλες τις γυναίκες ότι τα ραντεβού τους ακυρώθηκαν. «Ανεξάρτητα από το πόσο προετοιμαζόμαστε για τα άσχημα νέα, όταν τελικά αυτά έρχονται, μας χτυπούν σκληρά. Το να πρέπει να καλέσουμε αυτούς τους ασθενείς και να τους πούμε ότι το Roe v Wade ανατράπηκε είναι αποκαρδιωτικό», είπε η νοσοκόμα Άσλι Χάντ στο BBC. Την ίδια ώρα οι διαδηλωτές κατά των αμβλώσεων πανηγύριζαν.

«Έχεις ενημερωθεί!» φώναξε ένας διαδηλωτής σε ανθρώπους που παρκάρουν ακόμα τα αυτοκίνητά τους στην κλινική και δεν είχαν ακούσει την απόφαση. «Η πρότασή μου είναι να γυρίσεις και να φύγεις από αυτόν τον τόπο της αμαρτίας, αυτόν τον τόπο της ανισότητας, αυτόν τον κακό τόπο».

Στη Νέα Ορλεάνη της Λουιζιάνας – μια άλλη πολιτεία που ενεργοποιεί το νόμο – το Γυναικείο Κέντρο Υγείας, ένας από τους τρεις μόνο παρόχους αμβλώσεων στην αμερικανική πολιτεία του νότου, έκλεισε και το προσωπικό του είχε πάει σπίτι του. Έξω από την κλινική, η εθελόντρια συνοδός Λίντα Κόσερ είπε στο BBC ότι οι πλούσιες γυναίκες θα εξακολουθούσαν να έχουν πρόσβαση σε αμβλώσεις σε άλλες πολιτείες, αλλά «οι φτωχές γυναίκες θα καταλήξουν σε ένα πίσω δρομάκι» για παράνομες διαδικασίες. Ωστόσο, ο πάστορας Μπιλ Σανκς που αγωνίζεται κατά των αμβλώσεων είπε ότι ήταν μια «ημέρα γιορτής».

Συνολικά, η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου αναμένεται να επηρεάσει περίπου 36 εκατομμύρια γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, οι οποίες θα χάσουν το δικαίωμα να ελέγχουν το σώμα τους , σύμφωνα με έρευνα της Planned Parenthood, μιας οργάνωσης υγειονομικής περίθαλψης που τάσσεται υπέρ της αναπαραγωγικής ελευθερίας.

• Οι νόμοι ενεργοποίησης στο Κεντάκι, Λουιζιάνα, Άρκανσο, Νότια Ντακότα, Μιζούρι, Οκλαχόμα και Αλαμπάμα έχουν ήδη εφαρμοστεί.
• Οι απαγορεύσεις στο Μισισιπή και τη Βόρεια Ντακότα θα τεθούν σε ισχύ αφού το εγκρίνουν οι γενικοί εισαγγελείς τους.
• Η απαγόρευση του Γουαϊόμινγκ θα τεθεί σε ισχύ σε πέντε ημέρες, η απαγόρευση της Γιούτα πρέπει να πιστοποιηθεί από νομοθετικό συμβούλιο.
• Οι απαγορεύσεις στο Αϊντάχο, το Τενεσί και το Τέξας θα εφαρμοστούν σε 30 ημέρες.

Η απόφαση αντιμετωπίστηκε με ενθουσιασμό από ακτιβιστές κατά των αμβλώσεων έξω από το δικαστήριο στην Ουάσιγκτον, αλλά διαμαρτυρίες κατά της απόφασης επρόκειτο να πραγματοποιηθούν σε περισσότερες από 50 πόλεις σε όλες τις ΗΠΑ.

Αν και ζήτημα που διχάζει τις ΗΠΑ (όπως και η οπλοκατοχή), πρόσφατη έρευνα της εταρείας δημοσκοπήσεων Pew διαπίστωσε ότι το 61% των Αμερικανών ενηλίκων λέει ότι η άμβλωση πρέπει να είναι νόμιμη όλες ή τις περισσότερες φορές, ενώ το 37% λέει ότι πρέπει να είναι παράνομη όλες ή τις περισσότερες φορές.

Στο Σαν Αντόνιο του Τέξας, η υπέρμαχος κατά των αμβλώσεων Τέρι Χάρντινγκ είπε ότι επεξεργαζόταν ένα σχέδιο ασφαλείας σε περίπτωση που διαδηλώσεις στοχεύσουν το κέντρο εγκυμοσύνης κρίσης που διευθύνει στα περίχωρα της πόλης. «Κάθε ανθρώπινη ζωή πρέπει να προστατεύεται», είπε στο BBC καθώς παρακολουθούσε τον Μπάιντεν να ασκεί κριτική στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου. «Αντιπροσωπεύει ότι αναγνωρίζουμε την ανθρωπιά του αγέννητου».

Ο Μπάιντεν είπε ότι η απόφαση θέτει σε κίνδυνο την υγεία και τη ζωή των γυναικών. «Είναι μια συνειδητοποίηση μιας ακραίας ιδεολογίας και ένα τραγικό λάθος από το Ανώτατο Δικαστήριο», τόνισε ο πρόεδρος των ΗΠΑ.

Διαβεβαίωσε ότι θα εργαστεί για να διασφαλίσει ότι οι κρατικοί και τοπικοί αξιωματούχοι δεν θα μπορούσαν να εμποδίσουν τις γυναίκες που ταξιδεύουν για αμβλώσεις σε πολιτείες όπου η διαδικασία είναι νόμιμη, και επίσης θα προστατεύσει την πρόσβαση των γυναικών στην αντισύλληψη και τη φαρμακευτική αγωγή για τον τερματισμό της εγκυμοσύνης έως και 10 εβδομάδων που χρησιμοποιείται για θεραπεία αποβολών.

Η απόφαση της Παρασκευής ισοδυναμεί με μια γενική ανατροπή του νομικού προηγούμενου του ίδιου του Ανωτάτου Δικαστηρίου – μια εξαιρετικά σπάνια κίνηση – και είναι πιθανό να δημιουργήσει πολιτικές μάχες που διχάζουν το έθνος.

Οι κυβερνήτες των πολιτειών της δυτικής ακτής της Καλιφόρνια, της Ουάσιγκτον και του Όρεγκον έχουν ορκιστεί να προστατεύσουν τους ασθενείς που ταξιδεύουν από άλλες πολιτείες για έκτρωση.

Σε πολιτείες όπου οι απόψεις σχετικά με την άμβλωση διίστανται στενά – όπως η Πενσυλβάνια, το Μίσιγκαν και το Ουισκόνσιν – η νομιμότητα της διαδικασίας θα μπορούσε να καθοριστεί σε εκλογική βάση. Σε άλλες, η απόφαση μπορεί να προκαλέσει έναν νέο γύρο νομικών αγώνων, συμπεριλαμβανομένου του εάν τα άτομα μπορούν να πάνε εκτός πολιτείας για αμβλώσεις ή να παραγγείλουν φάρμακα για την άμβλωση μέσω ταχυδρομικών υπηρεσιών.

Εν τω μεταξύ, ο πρώην αντιπρόεδρος Μάικ Πενς, μακροχρόνιος επικριτής του Roe v Wade, προέτρεψε τους αγωνιστές κατά των αμβλώσεων να μην σταματήσουν έως ότου «η ιερότητα της ζωής» προστατευθεί από το νόμο σε κάθε πολιτεία.

Πώς πάρθηκε η απόφαση

Στην υπόθεση-ορόσημο του 1973 Roe v Wade, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε με ψήφους επτά έναντι δύο ότι το δικαίωμα μιας γυναίκας να διακόψει την εγκυμοσύνη της προστατεύεται από το σύνταγμα των ΗΠΑ.

Η απόφαση έδινε στις Αμερικανίδες απόλυτο δικαίωμα σε άμβλωση τους πρώτους τρεις μήνες (τρίμηνο) της εγκυμοσύνης, αλλά επέτρεπε περιορισμούς στο δεύτερο τρίμηνο και απαγορεύσεις στο τρίτο.

Όμως, τις δεκαετίες από τότε, οι αποφάσεις κατά των αμβλώσεων έχουν σταδιακά περιορίσει την πρόσβαση σε περισσότερες από δώδεκα πολιτείες.

Στην τρέχουσα συνεδρίασή του, το Ανώτατο Δικαστήριο εξέταζε μια υπόθεση, Dobbs v Jackson Women’s Health Organization, που αμφισβήτησε την απαγόρευση των αμβλώσεων του Μισισιπή μετά από 15 εβδομάδες.

Αποφασίζοντας υπέρ του κράτους, το δικαστήριο της συντηρητικής πλειοψηφίας ουσιαστικά τερμάτισε το συνταγματικό δικαίωμα για έκτρωση.

Πέντε δικαστές ήταν σταθερά υπέρ: Σάμιουελ Αλίτο, Κλάρενς Τόμας, Νιλ Γκόρσατς, Μπρετ Κάβανο και Έιμι Κόνει Μπάρετ.

Ο ανώτατος δικαστής Τζον Ρόμπερτς έγραψε μια ξεχωριστή γνώμη λέγοντας ότι, ενώ υποστήριξε την απαγόρευση του Μισισιπή, δεν θα είχε προχωρήσει περισσότερο.

Οι τρεις δικαστές που διαφώνησαν με την πλειοψηφία – Στίβεν Μπρέιερ, Σόνια Σότομεϊορ και Έλενα Κέιγκαν – έγραψαν ότι το έκαναν «με λύπη – για αυτό το δικαστήριο, αλλά περισσότερο, για τα πολλά εκατομμύρια Αμερικανίδων που σήμερα έχουν χάσει μια θεμελιώδη συνταγματική προστασία».

Η ανατροπή ενός μακροχρόνιου προηγούμενου έχει επίσης εγείρει φόβους για άλλα δικαιώματα που είχε αποφασίσει το Ανώτατο Δικαστήριο στο παρελθόν.

Ο δικαστής Κλάρενς Τόμας, κατά τη γνώμη του, έγραψε: «Σε μελλοντικές υποθέσεις, θα πρέπει να επανεξετάσουμε όλα τα ουσιαστικά προηγούμενα δίκαιης διαδικασίας αυτού του Δικαστηρίου, συμπεριλαμβανομένων των Γκρίσγουολντ, Λόρενς και Όμπεργκέφελ» – αναφέροντας τρεις αποφάσεις ορόσημο του παρελθόντος σχετικά με το δικαίωμα αντισύλληψης, την κατάργηση των νόμων κατά της σοδομίας και τη νομιμοποίηση του γάμου ομοφύλων αντίστοιχα.