Ολοκληρώθηκε προ ολίγου η πολυαναμενόμενη δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για την υπόθεση των παρακολουθήσεων και των υποκλοπών που επέφεραν την παραίτηση του γενικού γραμματέα Γρηγόρη Δημητριάδη και του διοικητή της ΕΥΠ Παναγιώτη Κοντολέοντα την Παρασκευή, ενώ έχουν ταράξει ολόκληρο το πολιτικό σκηνικό.
Αναλυτικά η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη:
Στη Δημοκρατία μας δεν επιτρέπεται να υπάρχουν σκιές. Γι’ αυτό και θέλω να σας μιλήσω ανοιχτά για τις πρόσφατες εξελίξεις. Πριν από λίγες μέρες, ενημερώθηκα ότι τον Σεπτέμβριο του 2021, και ενόσω ήταν ακόμα Ευρωβουλευτής, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών είχε προβεί σε νόμιμη επισύνδεση στο κινητό τηλέφωνο του Νίκου Ανδρουλάκη.
Η διαδικασία είχε την έγκριση ανώτατης εισαγγελέως, όπως ακριβώς ορίζει η διάταξη που ψηφίστηκε το 2018 από την προηγούμενη κυβέρνηση. Διήρκεσε τρεις μήνες και διεκόπη αυτόματα, όπως προβλεπόταν από τον νόμο, λίγες μέρες αφότου εκλέχτηκε ο κ. Ανδρουλάκης πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ.
Παρότι όλα έγιναν νόμιμα, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας. Ήταν τυπικά επαρκής, όμως πολιτικά μη αποδεκτή. Δεν θα έπρεπε να έχει συμβεί, προκαλώντας ρωγμές στην εμπιστοσύνη των πολιτών στις Υπηρεσίες Εθνικής Ασφάλειας.
Γιατί αν και αφορούσε προβεβλημένο πολιτικό πρόσωπο, ο χειρισμός της υπήρξε ελλιπής. Ακριβώς γι’ αυτό απομακρύνθηκε αμέσως ο Διοικητής της ΕΥΠ. Ενώ και ο Γενικός Γραμματέας του Γραφείου του Πρωθυπουργού ανέλαβε την αντικειμενική πολιτική ευθύνη.
Και επειδή η λέξη ευθύνη προέρχεται από το επίθετο ευθύς, επαναλαμβάνω ευθέως: αυτό που έγινε μπορεί να ήταν σύμφωνο με το γράμμα του νόμου, ήταν όμως λάθος. Δεν το γνώριζα και, προφανώς, δεν θα το επέτρεπα ποτέ!
Η υπόθεση ανέδειξε, ωστόσο, την έλλειψη πρόσθετων «φίλτρων» στη λειτουργία των υπηρεσιών πληροφοριών. Γιατί η παρακολούθηση ενός πολιτικού προσώπου ασφαλώς και προϋποθέτει εγγυήσεις πέραν από την κρίση ακόμη και ενός έμπειρου και ικανού δικαστικού λειτουργού.
Από την άλλη πλευρά, όμως, θέλω να είμαι επίσης σαφής: η προσφορά της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών είναι σημαντική. Αποτυπώνεται εμφατικά στην ετοιμότητα της Ελλάδος να αντιμετωπίσει προκλήσεις όπως αυτές στον Έβρο ή στο Αιγαίο. Στη διαρκή διπλωματική και αμυντική μας θωράκιση. Αλλά και στην καθημερινή μάχη της κοινωνίας με την τρομοκρατία και το έγκλημα.
Ένα ολίσθημα, συνεπώς, δεν μπορεί να σκιάσει ένα έργο με μετρήσιμο εθνικό όφελος. Και δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να αντιληφθεί πόσο πολύτιμες είναι οι αξιόπιστες πληροφορίες στον σύνθετο κόσμο στον οποίο ζούμε.
Η υπηρεσία αυτή είναι επιφορτισμένη με την εθνική ασφάλεια και την προστασία της πατρίδας από γεωπολιτικές κινήσεις, αλλά και από ασύμμετρες και υβριδικές απειλές. Γι’ αυτό και στις περισσότερες ευρωπαϊκές Δημοκρατίες ανάλογες δομές υπάγονται στον αρχηγό της κυβέρνησης ή του κράτους, καθώς το εύρος του αντικειμένου τους ξεπερνά τα όρια του ενός Υπουργείου.
Όσο πολύτιμη όμως και αν ήταν η συνεισφορά της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών στην ενίσχυση της θέσης της Ελλάδας, άλλο τόσο γίνεται καθαρό ότι απαιτείται όχι μόνο η βελτίωση της επιχειρησιακής της επάρκειας, αλλά και η συνολική επαναξιολόγηση του πλαισίου ελέγχου και εποπτείας της.
Ο νέος Διοικητής είναι ένας από τους πιο έμπειρους Έλληνες διπλωμάτες και διαθέτει όλα τα εχέγγυα για να φέρει εις πέρας αυτή την αποστολή.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση συμφώνησε αμέσως στη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής, η οποία προφανώς και θα λειτουργήσει υπό συνθήκες που η φύση του αντικειμένου που θα ερευνήσει επιβάλλει.
Γιατί μία τέτοια υπεύθυνη διαδικασία δεν μπορεί, δεν πρέπει να μετατραπεί σε κατασκοπευτικό σήριαλ προς κομματική κατανάλωση. Ούτε, πολύ περισσότερο, να αποτελέσει αιτία υποβάθμισης της εθνικής συμβολής της ΕΥΠ και υπονόμευσης πτυχών της εθνικής ασφάλειας.
Πρέπει η αλήθεια να αναδειχθεί στις διαστάσεις που πραγματικά έχει. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις διαχρονικές παθογένειες της υπηρεσίας πληροφοριών.
Προσωπικά θα είμαι ανοιχτός σε κάθε δημιουργική ιδέα που ενσωματώνει βέλτιστες πρακτικές από το εξωτερικό και θα ενισχύει τους μηχανισμούς λογοδοσίας μιας τόσο κρίσιμης υπηρεσίας για την ασφάλεια της χώρας.
Πρόθυμα, λοιπόν, θα συζητήσω προτάσεις που θα ενισχύουν τη διαφάνεια στη δράση των μυστικών μας υπηρεσιών χωρίς, προφανώς, να εμποδίζουν την αποστολή τους. Ξεκινώντας, σίγουρα, από τις αυστηρότερες δικλίδες σε ό,τι αφορά τις νόμιμες επισυνδέσεις. Αυτό πρέπει να γίνει και θα γίνει αμέσως με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου.
Έτσι, καταθέτω σήμερα 4 πεδία αλλαγών που θα προτείνει η κυβέρνηση:
1ον. Ενίσχυση της λογοδοσίας της ΕΥΠ και της εποπτείας του κοινοβουλίου μέσω της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας.
2ον. Αναβάθμιση του ρόλου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας για την καλύτερη αξιοποίηση των πληροφοριών και της ΕΥΠ.
3ον. Θωράκιση του πλαισίου νομίμων επισυνδέσεων για πολιτικά πρόσωπα.
4ον. Αλλαγές στο εσωτερικό της ΕΥΠ για την ενίσχυση του εσωτερικού ελέγχου, της διαφάνειας, της εξωστρέφειας και της εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού της.
Θα είμαι ειλικρινής μαζί σας. Υπάρχουν πολλοί εχθροί της πατρίδας που καραδοκούν και θα ήθελαν μία αδύναμη Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Και αν κάποιες σκοτεινές δυνάμεις εκτός Ελλάδας απεργάζονται οποιοδήποτε σχέδιο αποσταθεροποίησης της χώρας, να ξέρουν ότι η Ελλάδα είναι και ισχυρή.
Οι αντιδράσεις του πολιτικού χώρου στη δήλωση του πρωθυπουργού:
Νίκος Ανδρουλάκης: Δε θα δεχτώ καμία συγκάλυψη
Πυρά κατά του πρωθυπουργού εξαπέλυσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ., Νίκος Ανδρουλάκης, μετά το διάγγελμα για τις παρακολουθήσεις, κατηγορώντας τον για υποβάθμιση της πολιτικής ευθύνης και μεθοδική αποφυγή εξηγήσεων. Ο Νίκος Ανδρουλάκης ανέδειξε την έλλειψη αναφοράς στο λογισμικό υποκλοπών Predator από τον πρωθυπουργό, αναφερόμενος μάλιστα και στις διαψεύσεις των διαρροών Μαξίμου περί εμπλοκής της Αρμενίας και της Ουκρανίας, και ζήτησε να ανακοινωθεί άμεσα ο λόγος της παρακολούθησής του από την ΕΥΠ.
ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: Αλαζόνας και αμετανόητος εκτός από ψεύτης ο Μητσοτάκης
Σε ανακοίνωσή του μετά το διάγγελμα του πρωθυπουργού για το σκάνδαλο των υποκλοπών στη χώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ χαρακτηρίζει τον Κυριάκο Μητσοτάκη «αλαζόνα και αμετανόητο εκτός από ψεύτη», κατηγορώντας τον ότι «δεν είχε την αξιοπρέπεια να παραιτηθεί». Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, «Για ένα πράγμα έπεισε ο κ. Μητσοτάκης με την κακοστημένη προσπάθεια της τηλεοπτικής του απολογίας. Ότι είναι ένοχος, αλλά και ότι δεν διστάζει μπροστά σε κανένα ψέμα, καμιά υποκρισία, καμιά διαστρέβλωση για να διασώσει τον εαυτό του».
ΚΚΕ: Με δικαιολογίες ο Μητσοτάκης προσπαθεί να κρύψει την βασική πλευρά του σκανδάλου
Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας έκανε λόγο για «αστείες δικαιολογίες περί ‘λάθους’ και ‘ολισθήματος’» και κατηγόρησε τον πρωθυπουργό για προσήλωση «στη διαμόρφωση ενός σκοτεινού κι επικίνδυνου θεσμικού πλαισίου που σταθερά υπονομεύει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του ελληνικού λαού», τον οποίο το κόμμα καλεί να τα υπερασπίσει με τη δράση του και τις πολιτικές επιλογές του.
ΜέΡΑ25: Κακή παράσταση θεάτρου σκιών η τοποθέτηση Μητσοτάκη
Το Γραφείο Τύπου του ΜέΡΑ25 χαρακτήρισε «παράσταση θεάτρου σκιών» την τοποθέτηση του πρωθυπουργού για το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων, υπογραμμίζοντας ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης οφείλει να αναλάβει προσωπικά την ευθύνη καθώς με δική του απόφαση η ΕΥΠ υπάγεται «από την πρώτη μέρα» στο γραφείο του. Η ανακοίνωση του ΜέΡΑ25 τονίζει επίσης ότι ο πρωθυπουργός δεν αναφέρθηκε στις αιτίες των παρακολουθήσεων και ζητά «την ανατροπή της κυβέρνησης Μητσοτάκη».
Ευάγγελος Βενιζέλος: «Μεγάλων διαστάσεων σφάλμα» η θέση Μητσοτάκη για τις υποκλοπές
Μετά το διάγγελμα του Κυριάκου Μητσοτάκη για το ζήτημα των υποκλοπών στη χώρα με επίκεντρο την παρακολούθηση του τηλεφώνου του προέδρου του ΠΑΣΟΚ–ΚΙΝΑΛ, Νίκου Ανδρουλάκη, ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, σε δήλωσή του χαρακτήρισε «μεγάλων διαστάσεων σφάλμα» την τοποθέτηση του πρωθυπουργού, κάνοντας λόγο για «μοντέλο συγκεντρωτικής άσκησης της εξουσίας» που φτάνει στα όριά του. «Το μείγμα αίσθησης παντοδυναμίας και ακρισίας απέβη ανεξέλεγκτο», αναφέρει χαρακτηριστικά, καλώντας τα αρμόδια όργανα της ποινικής δικαιοσύνης να κινηθούν αμέσως, ενώ επισήμανε ότι «η πολιτική ευθύνη κρίνεται εντέλει εκλογικά».
Θανάσης Κουκάκης: Ο πρωθυπουργός μεταθέτει τις πολιτικές του ευθύνες σε αόρατους εχθρούς
Οδημοσιογράφος Θανάσης Κουκάκης, τον οποίο παρακολουθούσε η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών και ο οποίος έγινε θύμα υποκλοπών μέσω του κακόβουλου ισραηλινού λογισμικού Predator με ανάρτησή του στο Twitter σχολίασε το διάγγελμα του πρωθυπουργού για το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων στη χώρα, κάνοντας λόγο για έλλειψη μεταμέλειας και υποστηρίζοντας πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης «δεν απευθύνθηκε στον ελληνικό λαό, αλλά σε ένα ακροδεξιό ακροατήριο».
