Την ώρα που στην Ελλάδα οι οικονομικοί υπεύθυνοι -πόθεν ορμώμενοι άραγε- θριαμβολογούν πως η ελληνική οικονομία επελαύνει και άρα χρεία άλλων μέτρων δεν υπάρχει, πλην του μακαρονιού Νο6, άλλες χώρες επιχειρούν να δουν πέρα από το δάκτυλό τους και να ενισχύσουν τον πληθυσμό τους κάπως από την ακρίβεια του πληθωρισμού και την αναποτελεσματική άνοδο των επιτοκίων της ΕΚΤ. Ακόμη και οι νεοφασίστες της Τζόρτζια Μελόνι σχεδιάζουν να απαλλάξουν από το ΦΠΑ είδη πρώτιστης ανάγκης (ψωμί, γάλα, παιδικές τροφές, αντισταθμίζοντάς τα με αύξηση στον καπνικό φόρο), όταν η Ελλάδα αφήνει τα πάντα να καλπάζουν με το εξωφρενικό επιχείρημα ότι μία τέτοια μείωση θα ωφελούσε τους πλουσίους (που ούτως ή άλλως μόνο σούσι τρώνε και στο μακαρόνι προσθέτουν απλησίαστα υλικά, όπως vongole και άλλα).

Στην Ισπανία, η κυβέρνηση πηγαίνει ακόμη πιο μακριά: πέρα από τις μειώσεις στους φόρους για πολλά είδη πρώτης ανάγκης, πλέον το  Υπουργικό Συμβούλιο μονομερώς και με συναίνεση των τραπεζών επί της αρχής, ενέκρινε την περασμένη Τρίτη μία δέσμη μέτρων για την ελάφρυνση της καταβολής στεγαστικών δανείων σε περισσότερα από ένα εκατομμύριο νοικοκυριά σε ευάλωτη κατάσταση. Η ραγδαία ανοδική πορεία του Euribor τους τελευταίους μήνες έχει προκαλέσει ασφυξία σε πολλούς μικρομεσαίους δανειολήπτες, με αποτέλεσμα μέγα μέρος από αυτούς να διατρέχει τον κίνδυνο να μην μπορέσει να ανταπεξέλθει στο δάνειο. Έτσι χιλιάδες κατοικίες υπάρχει περίπτωση να καταλήξουν σε «κοράκια» και να γιγαντωθεί ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα, που ήδη έχει ξεκινήσει να πυργώνεται με τις αυξήσεις στα ενοίκια και την κρίση στην κοινωνική κατοικία.

Πέρα από το πακέτο μέτρων του υπουργείου Οικονομικών, η Ένωση Τραπεζών και η Τράπεζα της Ισπανίας από τον περασμένο Σεπτέμβριο βρίσκονται σε εντατικές διαβουλεύσεις, προκειμένου να διευρυνθεί η ασπίδα ασφαλείας για τους δανειολήπτες και για να συμφωνηθεί μία σειρά από ενέργειες, με τις οποίες θα μειωθούν οι πληρωμές των στεγαστικών δανείων και συνάμα θα αποτραπεί η επιζήμια για τις τράπεζες και τη βαθμολογία τους μη πληρωμή τους.

Τα μέτρα, τα οποία θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2023, τηρούνται σε εθελοντική βάση από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, σε αρχική φάση. Από τη στιγμή όμως, που υπογραφεί μία τελεσίδικη συμφωνία η τήρηση θα είναι υποχρεωτική. Πρόκειται για την αναθεώρηση του Κώδικα Καλών Πρακτικών του 2012 για τις τράπεζες αναφορικά με τα 3,7 εκατ. δάνεια, που είναι συνδεδεμένα με το κεντρικό ευρωπαϊκό επιτόκιο Euribor. Το κύριο σενάριο αφορά την αναπροσαρμογή του δανείου με επιτόκιο χαμηλότερο από τον σημερινό υπολογισμό του (0,1% μικρότερο του Euribor και όχι συν 0,25% του Euribor). Επιπλέον επεκτείνεται στα δύο έτη το όριο για την πληρωμή της κατοικίας, με προοπτική να υπάρξει επιπλέον διεύρυνση της παράτασης αυτής. Ιδίως για νοικοκυριά με εισόδημα κάτω των 24.900 ευρώ ετησίως, που δίνουν το μισό μηνιαίο εισόδημά τους για την αποπληρωμή του δανείου, θα επωφεληθούν τα μέγιστα από τη 2ετή περίοδο χάριτος και το χαμηλότερο επιτόκιο. Σύμφωνα με ένα από τα παραδείγματα που έδωσε το υπουργείο Οικονομικών της Ισπανίας, μια οικογένεια με στεγαστικό δάνειο 120.000 ευρώ και μηνιαία καταβολή 524 ευρώ, θα δει τη δόση της να μειώνεται περισσότερο από 50% (έως 246 ευρώ) κατά την πενταετή περίοδο χάριτος.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η τήρηση του αναθεωρημένου Κώδικα για να ανακουφισθούν τα μεσαία εισοδήματα (κλίμακα 29.400 ευρώ ετησίως), που πλέον θεωρούνται υπερβολικά ευάλωτα και απειλούνται άμεσα με φτωχοποίηση μετά τον καλπασμό του Euribor και των επιτοκίων, που καταναλώνει πάνω από το 30% των εισοδημάτων τους. Για αυτό τον λόγο, τα  χρηματοπιστωτικά ιδρύματα καλούνται να δίνουν δυνατότητα αναστολής στην καταβολή των δόσεων για 12 μήνες, να χορηγούν χαμηλότερο επιτόκιο για το  αναβαλλόμενο κεφάλαιο και παράταση της διάρκειας του δανείου έως και επτά χρόνια. Τέλος, θα υπάρξει περαιτέρω μείωση σε έξοδα και προμήθειες, ώστε να διευκολυνθεί η αλλαγή από μεταβλητό επιτόκιο σε σταθερό και οι προμήθειες για πρόωρη εξόφληση και αλλαγή των στεγαστικών δανείων από μεταβλητό σε σταθερό επιτόκιο θα καταργηθούν καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023.

H κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ, που βρίσκεται στην επίπονη διαδικασία της κατάθεσης και ψήφισης του τελευταίου προϋπολογισμού της θητείας της, είναι κρίσιμο να δώσει απαντήσεις στις φλέγουσες ανάγκες της κοινωνίας. Εάν δεν κατορθώσει να ανταποκριθεί η αστοχία είναι βέβαιο πως θα της στοιχίσει στις εκλογές του επομένου χρόνου. Για τον λόγο αυτόν, η κυβέρνηση Σοσιαλιστών/Podemos επιδεικνύει μία κινητικότητα, ιδίως σε ό,τι αφορά τις κοινωνικές ανάγκες και τα άμεσα ανακουφιστικά μέτρα που της υποδεικνύουν οι περιφέρειες, μιας και η ψήφος των τοπικών κομμάτων και δη των αυτονομιστικών είναι αποφασιστικές για να περάσει στη Βουλή ο προϋπολογισμός. Ο Σάντσεθ μοιάζει να έχει εξασφαλίσει την ψήφο των δεξιών Καταλανών του PdeCat και των Βάσκων του EH Bildu, ιδίως μετά τη συμφωνία τους για τη συγκράτηση και τον έλεγχο των ενοικίων. Παράλληλα, αναμένει ότι οι παραχωρήσεις του στο θέμα του νόμου για την εξέγερση και οι άλλες κοινωνικές παροχές θα του αποφέρουν και την ευνοϊκή ψήφο των Καταλανών κεντροαριστερών του ERC.

Ήδη οι Βρυξέλλες έχουν εγκρίνει την κοινωνική φορά των μέτρων του προϋπολογισμού, που στόχο έχουν να μειώσουν τις επιπτώσεις του πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης, παρά τις μικρές αμφιβολίες που έχει εκφράσει για το μέτρο της φορολογίας των υπερκερδών στις τράπεζες, τη «ναυαρχίδα» της κοινωνικής πολιτικής της ισπανικής κυβέρνησης, που φιλοδοξεί πως θα της παράσχει ένα εκλογικό πλεονέκτημα απέναντι στη δεξιά παράταξη. Ιδίως τη στιγμή που το Λαϊκό Κόμμα βρίσκεται παγιδευμένο στην αντιπαράθεση της περιφερειάρχη της Μαδρίτης, Ισάβελ Αγιούσο με την ιατρική και νοσηλευτική κοινότητα στο πλαίσιο της προσπάθειάς της να διαλύσει τον δημόσιο χαρακτήρα του συστήματος υγείας. Η νέα απεργία των γιατρών για να διαμαρτυρηθούν για τις ελλείψεις προσωπικού στις πρωτοβάθμιες μονάδες ενισχύει την κοινωνική εικόνα που έχουν τα κυβερνητικά μέτρα – και την ενισχύουν σε μία δύσκολη καμπή. Όμως η νέα εσωτερική διαμάχη που έχει ξεσπάσει μεταξύ των δύο κυβερνητικών εταίρων (Σοσιαλιστών και Podemos) με αφορμή τον νόμο για τον βιασμό κατατρώει την κυβερνητική ενότητα, αποπροσανατολίζει την κοινή γνώμη από τα θετικά της επιτεύγματα και απειλεί την δυνατότητα να εξασφαλισθεί κοινοβουλευτική πλειοψηφία.