Όταν ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ξεκίνησε το απόγευμα της Τετάρτης επίσημη τετραήμερη επίσκεψη στο Ριάντ, οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι τον υποδέχθηκαν όπως υποδέχονται συνήθως τον πιο στενό στρατηγικό τους σύμμαχο εδώ και περίπου 80 χρόνια: τις ΗΠΑ.

Όλοι οι δρόμοι στο Ριάντ από το αεροδρόμιο ως τα ανάκτορα στολίστηκαν με τις σημαίες της Σαουδικής Αραβίας και της Κίνας δίπλα-δίπλα,  ενώ με το «καλησπέρα» Σαουδάραβες και Κινέζοι αξιωματούχοι υπέγραψαν μέσα σε ελάχιστες ώρες δεκάδες συμφωνίες αξίας άνω των 30 δις. δολαρίων σε νευραλγικούς τομείς των οικονομικών αμφοτέρων χωρών, όπως: Πράσινη ενέργεια, «πράσινο» υδρογόνο, φωτοβολταϊκά πάρκα, τεχνολογία αιχμής στην πληροφορική, ηλεκτρονικές υπηρεσίες «νέφους» (cloud), μεταφορές, εφοδιαστικές αλυσίδες, βιομηχανίες σύγχρονων ιατρικών μηχανημάτων, εργοστάσια, οικιστικά σχέδια ανάπτυξης και βιομηχανικά πάρκα…

Ο Σαουδάραβας υπουργός Επενδύσεων, Χαλίντ μπιν Αμπντουλαζίζ αλ Φάλιχ, επιβεβαίωσε πως οι συμφωνίες που υπογράφηκαν ελάχιστες ώρες από την άφιξη του Κινέζου ηγέτη στο Ριάντ αντανακλούν την βούληση του σαουδαραβικού βασιλικού οίκου «για στενή ανάπτυξη των διμερών σχέσεων σε όλους τους τομείς» και ιδιαίτερα σε εκείνους που αφορούν την οικονομία και τις επενδύσεις που έχει ανάγκη η Σαουδική Αραβία για να κάνει τη μετάβαση από μία οικονομία που εξαρτάται σε μέγιστο βαθμό από την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου. ‘Άλλωστε, για τη Σαουδική Αραβία το «στοίχημα» μετάβασης της οικονομίας από τα πετροδολάρια στη βιομηχανία τουρισμού, των Α.Π.Ε. (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) και της καινοτόμου βιομηχανικής παραγωγής ή μεταποίησης είναι στοίχημα επιβίωσης καθώς σχεδιάζεται σε διεθνές επίπεδο η σχεδόν αποκλειστική παραγωγή «πράσινης» ενέργειας από πυρηνικούς σταθμούς και Ανανεώσιμες Πηγές γύρω στο 2050 όχι μόνον λόγω της κλιματικής αλλαγής αλλά και εξαιτίας της ανάγκης για μεγιστοποίηση των κερδών τεράστιων πολυεθνικών ομίλων με χρυσές επενδύσεις σε νέους, μη κορεσμένους, τομείς επιχειρηματικής δράσης. Είναι προφανές πως σε μία τέτοια «νέα εποχή» χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ, θα καταρρεύσουν εάν δεν αλλάξουν…

Το Όραμα 2030 συναντά τους «Δρόμους του Μεταξιού»

Οι δεκάδες συμφωνίες που υπογράφηκαν μεταξύ των αντιπροσωπειών του Κινέζου Προέδρου Σι Τζινπίνγκ και του Σαουδάραβα βασιλιά Σαλμάν σε ένα μεγάλο βαθμό αφορούν και το «Όραμα 2030» που προβλέπει ακριβώς τη μετάβαση της Σαουδικής Αραβίας από την παραγωγή υδρογονανθράκων και την οικονομία του πετρελαίου στις ΑΠΕ, στις τεχνολογίες αιχμής και τις εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης, τη βιοτεχνολογία, τον τουρισμό και τα κατασκευαστικά έργα «φαραωνικής» κλίμακας όπως το πολύ φιλόδοξο σχέδιο δημιουργίας της υπερσύγχρονης «πόλης-κράτους», ΝΕΟΜ, στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας, με κεφάλαια ύψους 550 δις. δολαρίων.

Το «Όραμα 2030», εδώ, συναντά τους σύγχρονους κινέζικούς «δρόμους του μεταξιού» μέσω της στρατηγικής κινεζικής πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη-Ένας Δρόμος» («One Belt, One Road Initiative», BRI) που δρομολογεί σημαντικές επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη και σε 149 χώρες.

Η δυναμική πολύπλευρης ανάπτυξης των σχέσεων Κίνας και Σαουδικής Αραβίας έχει ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια και τα στοιχεία των εμπορικών συναλλαγών μαρτυρούν αβίαστα τη ραγδαία ανάπτυξη.

Μόνο πέρσι το διμερές εμπόριο ξεπέρασε σε αξία τα 80 δις δολάρια από εκεί που πριν μερικές δεκαετίες.

H  «Ομοσπονδία Σαουδαραβικών Επιμελητηρίων», (FSC), ανακοίνωσε πως ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Κίνας μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια ανήλθε σε 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια. Σε έκθεση που δημοσιοποίησε το FSC με αφορμή την τριήμερη επίσκεψη του Προέδρου Σι (που είναι η πρώτη μετά από έξι χρόνια) δεν  αναδεικνύεται μόνον η μεγάλη δυναμική στις διμερείς οικονομικές σχέσεις και οι πολλά υποσχόμενες προοπτικές ανάπτυξης.

Η διμερής πολύπλευρη δυναμική σχέσεων προβάλλεται πλέον ως… «πρότυπο για καρποφόρα, εποικοδομητική συνεργασία και στρατηγική εταιρική σχέση» στη «σταθερή βάση θεσμικών και ρυθμιστικών πλαισίων» που απέχουν μακράν από τις γνωστές, υποκριτικές «νουθεσίες» των ΗΠΑ περί «δημοκρατίας», «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και «ελευθεριών» (αρκεί αυτά να εξυπηρετούν τα αμερικανικά «εθνικά» συμφέροντα).

Αμοιβαία συμφέροντα

Όλα αυτά γίνονται βεβαίως στη βάση περιφερειακής αλληλεξάρτησης αμοιβαίων ενεργειακών συμφερόντων.

Η Σαουδική Αραβία εξάγει καθημερινά στην Κίνα πάνω από 1,77 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. Από το γειτονικό Ιράν η Κίνα παίρνει καθημερινά πάνω από ένα εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου ενώ έχει αυξήσει παράλληλα σημαντικά και τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου από ανεξάρτητα διυλιστήρια, αποφεύγοντας επιμελώς τις δυτικές κυρώσεις μολονότι δεν προσυπογράφει, ούτε εφαρμόζει.

Με άλλα λόγια η Κίνα είναι πλέον ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος αραβικών χωρών. Το 2021 το εμπόριο ανάμεσα σε Κίνα και αραβικές χώρες ξεπέρασε τα 300 δις. δολάρια, αυξήθηκε δηλαδή κατά 35% σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά. Παράλληλα, 20 χώρες του Αραβικού Συνδέσμου έχουν υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας με την Κίνα στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας «Ένας Δρόμος-Μία Ζώνη» ενώ το πλαίσιο της συνεργασίας τούς έχει πλέον διευρυνθεί πέραν του τομέα της ενέργειας, στου τομείς της γεωργίας, της ψηφιακής οικονομίας, της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς.

Ας μην ξεχνάμε πως η Κίνα είναι «παρούσα» ευρύτερα στον Περσικό Κόλπο: Το 2021 υπέγραψε 25ετή συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας και επενδύσεων στο Ιράν αξίας εκατοντάδων δισ. δολαρίων. Τον Νοέμβριο του 2022 υπέγραψε 27ετή συμφωνία εισαγωγής Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG)  με το Κατάρ. Προ ετών έφτιαξε την πρώτη της στρατιωτική βάση στο εξωτερικό, στο μικροσκοπικό αλλά σημαντικό από γεωπολιτική άποψη, Τζιμπουτί, που βρίσκεται στην ανατολική Αφρική (Κέρας Αφρικής) απέναντι από την Υεμένη, στο νότιο τμήμα της Αραβικής Χερσονήσου…

Υπό το άγρυπνο βλέμμα των ΗΠΑ

Εξυπακούεται πως η εμφάνιση του Κινέζου ηγέτη στην πλουσιότερη χώρα της Μέσης Ανατολής παρακολουθείται στενά στις ΗΠΑ, όσο και εάν οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν καμώνονται τους ψύχραιμους και «άνετους».

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας στον Λευκό Οίκο, Τζον Κίρμπι, εξήγησε πως οι ΗΠΑ είναι ενήμερες «για την προσπάθεια της Κίνας να επεκτείνει την επιρροή της σε όλο τον κόσμο» και πως «η Μέση Ανατολή είναι βεβαίως μία από αυτές τις περιοχές που θέλουν να αυξήσουν την επιρροή τους».  Ο ίδιος τόνισε πως οι ΗΠΑ «έχουν εστιάσει στην εταιρική τους σχέση με χώρες της περιοχής» μόνο που η σχέση αυτή περνά τα τελευταία χρόνια από μία δύσκολη «στενωπό»: Προκειμένου οι ΗΠΑ να διατηρήσουν την «πρωτοκαθεδρία» τους σε διεθνές επίπεδο και να καθυστερήσουν όσο μπορούν έναν νέο πολύ-πολικό κόσμο έχουν στρέψει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον τους στην ευρύτερη περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού αντιλαμβανόμενες πως το «μεγάλο στοίχημα» για τον 21^ο αιώνα δεν θα δοθεί στη Μέση Ανατολή αλλά στην περιοχή της Ασίας καθώς η Κίνα ξεπροβάλλει, ολοένα και περισσότερο, ως ο αδιαφιλονίκητος μεγάλος γεωπολιτικός αντίπαλος.

Αυτό το είχαν καταλάβει προετοιμάζοντας εδώ και χρόνια το νέο δρόμο οι πρώην Πρόεδροι των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα και Ντόναλντ Τραμπ, αναδιατάσσοντας στρατεύματα στη Μέση Ανατολή με το μάτι στην Κίνα.

Ως εκ τούτου, η Σαουδική Αραβία ασφαλώς και παρακολουθεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αν όχι με ανησυχία, αυτή την «μετατόπιση» του στρατηγικού ενδιαφέροντος των ΗΠΑ φροντίζοντας να ανοίξει σήμερα ακόμη περισσότερο το δρόμο μίας πολυμερούς συνεργασίας με χώρες που θεωρούνται σθεναροί γεωπολιτικοί αντίπαλοι της Δύσης, με όλες τις σημαντικές διαφορές που τις διακρίνουν, όπως είναι η Ρωσία, η Κίνα, το Ιράν…

Από την άλλη, η παρουσία του Προέδρου Σι σε τρεις σημαντικές περιφερειακές συνόδου που γίνονται αυτές τις μέρες στη Σαουδική Αραβία δείχνει το μέγεθος των σινικών μεγαλεπήβολων περιφερειακών γεωπολιτικών σχεδιασμών. Ο Κινέζος ηγέτης είναι αποφασισμένος να μεγιστοποιήσει τις προοπτικές ανάπτυξης σχέσεων με χώρες της περιοχής συμμετέχοντας σε τρεις συνόδους: Στη σύνοδο κορυφής Σαουδικής Αραβίας-Κίνας, στην ιστορική, πρώτη σινο-αραβική σύνοδο κορυφής, στη σύνοδο κορυφής «Συμβουλίου Συνεργασίας Κόλπου» και Κίνας.

Με άλλα λόγια, η Κίνα δεν είναι περαστική από την περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Ήρθε, για να μείνει…