Μπορεί ασφαλώς κανείς να αγνοήσει παντελώς την εόρτιο περίσταση – για να κάνει τη διαφορά από τους πολλούς.
Να προτιμήσει, λόγου χάρη, την παραδοσιοκρατική επιλογή, αναμένοντας μέχρι τις 14 Ιανουαρίου για να εορτάσει την έλευση του Νέου Έτους, σύμφωνα με το Πατρώον Εορτολόγιον, το σωστό, εις απότισιν φόρου τιμής και στα θύματα της μισοξεχασμένης απηνούς κρατικής καταστολής των Παλαιοημερολογιτών (στην πλειοψηφία τους βασιλοφρόνων Αρβανιτών του υπολοίπου Αττικής, που ένιωσαν διπλή αγανάκτιση το 1924 από τη σχεδόν ταυτόχρονη ανακήρυξη της Αβασιλεύτου Δημοκρατίας και τη μεταρρύθμιση του ημερολογίου υπό τις ευλογίες των εκλεκτών του βενιζελισμού στην ηγεσία της Εκκλησίας).
Ή πάλι μπορεί κανείς να στραφεί στον εξωτισμό – ενθυμούμενος ότι η απέραντη υφήλιος προσφέρει τη δυνατότητα να γιορτάσει κανείς την Πρωτοχρονιά με βάση το Κινεζικό, το Ισλαμικό, το Εβραϊκό, το Αιθιοπικό, το Ταϊλανδικό ή κάποιο από τα ινδικά ημερολόγια. Και αν το μπλέξιμο με τους υπολογισμούς των σεληνιακών ημερολογίων φαντάζει αποθαρρυντικό, υπάρχει πάντα και το ακριβέστατο ηλιακό ιρανικό ημερολόγιο, που καίτοι επίσης μετρά τα έτη από την Εγίρα του Μωάμεθ, διατηρεί τα ζωροαστρικά ονόματα των μηνών. Σημειωτέον ότι το Νοουρούζ, ήτοι η Πρωτοχρονιά των Ιρανών και των συγγενικών τους λαών, συμπίπτει με την Εαρινή Ισημερία, όπερ αστρονομικώς (και όχι μόνο) βγάζει περισσότερο νόημα.
Οι Κόπτες, και κοντά σε αυτούς οι Αιθίοπες, παραμένουν επηρεασμένοι από το αρχαίο αιγυπτιακό ημερολόγιο που παρακολουθούσε τις κινήσεις του Νείλου. Το κοπτικό έτος περιλαμβάνει τρεις εποχές των τεσσάρων μηνών (συν έναν 13ο μήνα των πέντε ημερών) και άρχεται με την επανεμφάνιση του Σείριου στο στερέωμα. Στις μέρες μας η πρωτοχρονιά αυτή συμπίπτει με την 11η Σεπτεμβρίου του Γρηγοριανού Ημερολογίου, ενώ η μέτρηση των ετών έχει ως σημείο αναφοράς την έναρξη των διωγμών του Διοκλητιανού το 284 μ.Χ. (εξ ού και η ένδειξη Α.Μ., δηλ. Anno Martyrum, μετά τη χρονολογία).
Η διάθεση ακριβώς να αποφευχθεί το (εν ευρεία χρήσει τότε) ημερολόγιο του Διοκλητιανού παρακίνησε τον Διονύσιο τον Ταπεινό να προσδιορίσει χρονικά τη γέννηση του Ιησού, δημιουργώντας την ένδειξη Anno Domini, αν και πιθανότατα έπεσε έξω κατά τέσσερα έως έξι χρόνια. Το λιγότερο εμφανές κίνητρό του δεν ήταν πάντως και λιγότερο σημαντικό: υποστηρίζοντας ότι ο Κύριος είχε γεννηθεί 525 χρόνια πρωτύτερα, ο Διονύσιος θέλησε να καταστείλει τις μεσσιανικές προσδοκίες ότι μισή χιλιετία μετά τη Σάρκωση επέπρωτο να έλθει το τέλος του κόσμου. Η Αυτοκρατορία έστεκε καλά – και το κρίσιμο χρονικό ορόσημο που περίμεναν οι παρμένοι είχε κιόλας περάσει.
Η Εβραϊκή Πρωτοχρονιά, αντιθέτως, είναι για πιο γερά στομάχια, διότι από τη Ρος Ασανά μέχρι το Γιομ Κιπούρ ανοίγει μία δεκαήμερη περίοδος, κατά την οποία οι άγγελοι καταγράφουν τα ονόματα των δικαίων, των προοριζόμενων για αιώνια καταδίκη και των ενδιάμεσων, οι οποίοι έχουν μια τελευταία ευκαιρία ενδοσκόπησης και μετάνοιας. Γενικώς σε κάθε γύρισμα της χρονιάς ο Θ-ς το ξανασκέφτεται αν θα ανανεώσει το «συμβόλαιο» της Δημιουργίας. Στις μέρες μας, φαντάζομαι, τον ρόλο αυτό έχει πάρει ο Κιμ Γιονγκ Ουν, παίζοντας με το πυρηνικό «κουμπί».
Τα περισσότερο ριζοσπαστικά πνεύματα, ωστόσο, θα όφειλαν να έχουν προωθήσει αποφασιστικά την αναβίωση του Γαλλικού Επαναστατικού Ημερολογίου, που ίσχυσε από το 1793 μέχρι το 1805 (και για 18 ημέρες κατά την Παρισινή Κομμούνα) και περιλάμβανε 12 μήνες, των τριών δεκαήμερων εβδομάδων έκαστος, με την προσθήκη πέντε συμπληρωματικών ημερών στο γύρισμα του έτους, το οποίο συνέπιπτε με την φθινοπωρινή ισημερία. Ο σχεδιασμός του ημερολογίου φανέρωνε μια λεπτομερή ορθολογική οργάνωση και ένα πνεύμα οικονομίας, με το οποίο δύσκολα μας εξοικειώνει η συγκαιρινή μας Γαλλική Θεωρία. Λ.χ. τα ονόματα των φθινοπωρινών μηνών έληγαν όλα σε -aire, των χειμερινών σε -ôse, των εαρινών σε -al και των θερινών σε -dor. O Μπρυμαίρ και ο Θερμιδώρ τυγχάνουν σε όλους μας γνωστοί.
Αλλά και εντός του χριστιανικού πλαισίου, η σημασία της 1ης Ιανουαρίου θα πρέπει οπωσδήποτε να σχετικοποιηθεί. Επί πολλούς αιώνες στη Δυτική Χριστιανοσύνη η έναρξη του νέου έτους συνέπιπτε με την 25η Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού, ή με την έναρξη της νηστείας των Χριστουγέννων. Σε αντίθεση με τους κακόδοξους παπικούς, η Ανατολική Ορθόδοξος Εκκλησία διατηρεί ως σημείο έναρξης του λειτουργικού έτους την 1η Σεπτεμβρίου, δηλ. την Ίνδικτο, αρχή του δημοσιονομικού έτους στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Το θεολογικό βάθος αυτής της σύμπτωσης δεν θα πρέπει να παραγνωρισθεί.
Δημιούργημα της Φραγκιάς είναι και οι New Year’s Resolutions, συνήθεια ξένη προς το ήθος της Ανατολής, διότι προϋποθέτει ένα resolve άσχετο προς τις αρετές της αναβλητικότητας και της υπομονετικής αναμονής. Όλος αυτός ο σαματάς της αυτοβελτίωσης και της ατομικής προσπάθειας σε κανένα μετρήσιμο αποτέλεσμα δεν καταλήγει, εκτιμώ, πέρα από μιαν αύξηση του τζίρου των γυμναστηρίων και των εμπλάστρων νικοτίνης μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου το πολύ.
Σε καιρούς μεγαλύτερης ιστορικής αισιοδοξίας, ο ποιητής Μαγιακόφσκι προέτρεπε: «Ξελάσπωσε το μέλλον!». Όμως τώρα, κοιτώντας γύρω μας, πληθαίνουν όσοι, κατά Αγγελάκα, «Σκούζουν και σφάζονται για ένα καλύτερο χθες». Ο φωτισμένος άνθρωπος, από την πλευρά του, μένει προσηλωμένος στο σήμερα. Πίνει και γλεντά, καθώς που το απαιτεί η μέρα – ατάραχος απέναντι στην κακουργία του Χρόνου που κυλά.
