Τις τελευταίες ημέρες, το θέμα της αντιπαράθεσης μεταξύ των αρχών της Ουκρανίας και της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (UOC) έχει αποκτήσει νέα δυναμική. Στις 10 Μαρτίου, έγινε γνωστό ότι το Εθνικό μουσείο «Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου» τερματίζει τη συμφωνία για τη χρήση της Κάτω Λαύρας με την UOC. Οι αξιωματούχοι υποχρέωσαν τους μοναχούς της UOC, να εγκαταλείψουν το έδαφος της Λαύρας έως τις 29 Μαρτίου 2023.
Στην απόφασή τους, το προσωπικό του μουσείου αναφέρεται στα συμπεράσματα της Διατμηματικής Ομάδας Εργασίας και στην επιστολή του υπουργείου Πολιτισμού και Πολιτικής Πληροφόρησης, καθώς και στο διάταγμα του προέδρου της Ουκρανίας με αριθμό 820/2022, σχετικά με την απόφαση του Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ουκρανίας της 1ης Δεκεμβρίου 2022: «Σχετικά με ορισμένες πτυχές των δραστηριοτήτων θρησκευτικών οργανώσεων στην Ουκρανία και την εφαρμογή προσωπικών ειδικών οικονομικών και άλλων περιοριστικών μέτρων (κυρώσεων)».
Όλα αυτά τα έγγραφα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο χαρακτηρίζουν την UOC ως «θρησκευτική οργάνωση, της οποίας το κέντρο βρίσκεται στο επιτιθέμενο κράτος». Ωστόσο, σύμφωνα με την ουκρανική υπηρεσία του βρετανικού ειδησεογραφικού πρακτορείου BBC, η ίδια η εξέταση, βάσει της οποίας λύθηκε η σύμβαση μίσθωσης με την UOC, δεν θα δημοσιευθεί και έχει επισημανθεί «για επίσημη χρήση». Όπως γράφει το δημοσίευμα, ένα από τα βασικά επιχειρήματα για τη λύση της σύμβασης μίσθωσης είναι η «βάρβαρη ανακατασκευή των χώρων του μουσείου».
Ωστόσο, δεδομένου της συστηματικής καταπίεσης της UOC με στόχο την περαιτέρω απαγόρευση των δραστηριοτήτων της, την οποία διεξάγουν οι ουκρανικές αρχές από τον Νοέμβριο του 2022, δεν υπάρχει αμφιβολία για την πολιτική βάση αυτής της απόφασης.
Η UOC χαρακτήρισε το αίτημα, να εγκαταλείψει το έδαφος της μονής Λαύρας Κιέβου-Πετσέρσκ ως κάτι, που δεν έχει καμία σχέση με τη νομοθεσία της Ουκρανίας. Σύμφωνα με τον εφημέριο της μονής, Μητροπολίτη Βίσγκοροντ και Τσορνόμπιλ Πάβελ (σε βάρος του οποίου επιβλήθηκαν κυρώσεις δύο φορές τους τελευταίους μήνες με διάταγμα του προέδρου Ζελένσκι), οι μοναχοί δεν έχουν καμία πρόθεση να εγκαταλείψουν τη Λαύρα.
«Δεν έχουμε σκοπό να τους διώξουμε και δεν θα το κάνουμε, γιατί τώρα υπάρχουν νόμοι, που είναι στο πλευρό των ανθρώπων. Μας απειλούν. Σήμερα υπάρχει μια παγκόσμια κοινότητα, υπάρχει μια συγκεκριμένη κουλτούρα… Δεν είμαστε συνεργάτες, είμαστε πολίτες της χώρας μας, είμαστε άνθρωποι που ζούμε εδώ (στη Λαύρα) από το 1988, πολλοί από αυτούς δεν έχουν άλλο μέρος να πάνε παρά αυτό», είπε.
Την Κυριακή 12 Μαρτίου, ημέρα μνήμης των Αγίων Πάντων του Κιέβου-Πετσέρσκ, αρκετές χιλιάδες πιστοί της UOC συγκεντρώθηκαν στην Κάτω Λαύρα και προσευχήθηκαν. Αξίζει να σημειωθεί ότι κανένα από τα κύρια μέσα μαζικής ενημέρωσης της Ουκρανίας δεν έδειξε φωτογραφίες και βίντεο από αυτήν την κατάμεστη γιορτινή προσευχή.
Ωστόσο, φαίνεται ότι οι αρχές έχουν ήδη χαρακτηρίσει τους εκπροσώπους της ως «εχθρούς». Αυτό μπορεί να κριθεί και από τις δηλώσεις βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος, του Υπουργού Πολιτισμού αλλά και του ίδιου του Προέδρου. Στο μήνυμά του από τις 12 Μαρτίου, ο Ζελένσκι αποκάλεσε απευθείας τους εκπροσώπους του UOC «πράκτορες του Κρεμλίνου» και τους κατηγόρησε ότι «κλέβουν τις αξίες μας».
«Θα συνεχίσουμε αυτό το κίνημά μας. Δεν θα επιτρέψουμε στο τρομοκρατικό κράτος, να έχει ούτε την ευκαιρία να χειραγωγήσει την πνευματικότητα του λαού μας, ούτε να καταστρέψει τα ουκρανικά ιερά ούτε να κλέψει οποιαδήποτε τιμαλφή από αυτά», είπε ο πρόεδρος.
Σήμερα πάντως, όλα δείχνουν ότι οι αρχές σκοπεύουν να εφαρμόσουν αυτές τις απειλές και να εκδιώξουν βίαια τους μοναχούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας (UOC) από τη Λαύρα Κιέβου-Πετσέρσκ μετά τις 29 Μαρτίου. Το μόνο ερώτημα τώρα φαίνεται να είναι πόσο μακριά θα φτάσουν οι αρχές με τη χρήση βίας για την έξωση των μοναχών.
Όσον αφορά τα περαιτέρω σχέδια του Προεδρικού Γραφείου για τη Λαύρα, πρόσφατα περιέγραψε με ακρίβεια, ο επικεφαλής της Κρατικής Υπηρεσίας Εθνοπολιτικής και Ελευθερίας Συνείδησης, μακροχρόνιος λομπίστας της OCU και ένθερμος υποστηρικτής της απαγόρευσης της UOC, Βίκτορ Γελένσκι. Σύμφωνα λοιπόν με τον ίδιο, το κράτος προτίθεται να συνάψει συμφωνία για τη χρήση της Λαύρας «με άλλη μοναστική κοινότητα».
Ωστόσο, το ζήτημα της ιδιοκτησίας της εκκλησιαστικής περιουσίας είναι δευτερεύον για τις ουκρανικές αρχές στον αγώνα κατά του UOC. Είναι προφανές, ότι το Γραφείο του Προέδρου εξέδωσε πολιτική ποινή κατά της εκκλησίας το περασμένο φθινόπωρο και τώρα σκοπεύουν να φέρουν την υπόθεση στη νομοθετική της απαγόρευση. Η μορφή με την οποία θα υπάρχουν οι κοινότητες της UOC μετά από αυτό είναι ακόμη άγνωστο. Αλλά η απόφαση των αρχών να «εκκαθαρίσουν» το UOC είναι προφανής.
