Η Βόρεια Κορέα, η Ερυθραία και η Μαυριτανία έχουν την υψηλότερη επικράτηση της σύγχρονης δουλείας στον κόσμο, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Δουλείας του 2023, ο οποίος σημειώνει μια «επιδεινούμενη» κατάσταση παγκοσμίως από την τελευταία του έρευνα πέντε χρόνια νωρίτερα.
Η έκθεση που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη ανέφερε ότι περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι «ζούσαν σε καταστάσεις σύγχρονης δουλείας» το 2021, μια αύξηση 10 εκατομμυρίων σε σχέση με το 2016, όταν μετρήθηκε για τελευταία φορά το πρόβλημα.
Ο αριθμός περιλαμβάνει περίπου 28 εκατομμύρια άτομα σε καταναγκαστική εργασία και 22 εκατομμύρια που ζουν σε καταναγκαστικό γάμο.
Η κατάσταση επιδεινώνεται «μέσα σε ένα πλαίσιο αυξανόμενων και πιο περίπλοκων ένοπλων συγκρούσεων, εκτεταμένης περιβαλλοντικής υποβάθμισης» και επιπτώσεων από την πανδημία του κορονοϊού, μεταξύ άλλων παραγόντων, ανέφερε η έρευνα.
Η έκθεση που συντάχθηκε από το φιλανθρωπικό ίδρυμα για τα ανθρώπινα δικαιώματα Walk Free, ορίζει τη σύγχρονη δουλεία ως «καταναγκαστική εργασία, καταναγκαστικό ή δουλοπρεπή γάμο, δουλεία λόγω χρέους, καταναγκαστική εμπορική σεξουαλική εκμετάλλευση, εμπορία ανθρώπων, πρακτικές δουλείας και πώληση και εκμετάλλευση παιδιών».
Η βασική αρχή της δουλείας συνεπάγεται «τη συστηματική αφαίρεση της ελευθερίας ενός ατόμου» – από το δικαίωμα αποδοχής ή άρνησης στην ελευθερία να καθοριστεί εάν, πότε και ποιον θα παντρευτεί.
Σύμφωνα με αυτό το σημείο αναφοράς, η απομονωμένη και αυταρχική Βόρεια Κορέα έχει την υψηλότερη επικράτηση της σύγχρονης δουλείας (104,6 ανά 1.000 πληθυσμού), σύμφωνα με την έκθεση.
Ακολουθούν η Ερυθραία (90,3) και η Μαυριτανία (32), η οποία το 1981 έγινε η τελευταία χώρα στον κόσμο που έκανε παράνομη την κληρονομική δουλεία.
Οι 10 χώρες με την υψηλότερη επικράτηση της σύγχρονης δουλείας έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά, όπως «περιορισμένη προστασία για τις πολιτικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Πολλές από τις χώρες βρίσκονται σε «άστατες» περιοχές που βιώνουν συγκρούσεις ή πολιτική αστάθεια ή φιλοξενούν μεγάλο πληθυσμό «ευάλωτων ατόμων», όπως πρόσφυγες ή μετανάστες εργάτες.
Επίσης στο top 10 παγκοσμίως ήταν η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κουβέιτ, όπου τα εργασιακά δικαιώματα των μεταναστών εργαζομένων περιορίζονται από το σύστημα χορηγιών «kafala».
Άλλες χώρες στο top 10 είναι η Τουρκία, «η οποία φιλοξενεί εκατομμύρια πρόσφυγες από τη Συρία», το Τατζικιστάν, τη Ρωσία και το Αφγανιστάν.
Ενώ η καταναγκαστική εργασία είναι πιο συνηθισμένη σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, είναι «βαθιά» συνδεδεμένη με τη ζήτηση από χώρες υψηλότερου εισοδήματος, αναφέρει η έκθεση, επισημαίνοντας ότι τα δύο τρίτα όλων των υποθέσεων καταναγκαστικής εργασίας συνδέονται με παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.
Η έκθεση ανέφερε ότι οι χώρες της G20 – που αποτελούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις 19 κορυφαίες οικονομίες του κόσμου – εισάγουν επί του παρόντος αγαθά αξίας 468 δισεκατομμυρίων δολαρίων που κινδυνεύουν να παραχθούν με καταναγκαστική εργασία, έναντι 354 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην προηγούμενη έκθεση.
Οι ηλεκτρονικές συσκευές παραμένουν το υψηλότερο προϊόν όπου εμφανίζεται ο κίνδυνος της δουλείας, ακολουθούμενα από τα ενδύματα, το φοινικέλαιο και τους ηλιακούς συλλέκτες, σε ένδειξη υψηλής ζήτησης για προϊόντα ανανεώσιμης ενέργειας.
«Η σύγχρονη δουλεία διαπερνά κάθε πτυχή της κοινωνίας μας. Πλένεται μέσα από τα ρούχα μας, φωτίζει τα ηλεκτρονικά μας και καρυκεύει το φαγητό μας», είπε η ιδρυτική διευθύντρια του γκρουπ Γκρέις Φόρεστ.
«Στον πυρήνα της, η σύγχρονη δουλεία είναι μια εκδήλωση ακραίας ανισότητας. Είναι ένας καθρέφτης που κρατιέται στην εξουσία, που αντικατοπτρίζει ποιος σε μια δεδομένη κοινωνία το έχει και ποιος όχι», πρόσθεσε.
