Η ολιγωρία των ελληνικών Αρχών να επέμβουν για διάσωση στο ναυάγιο της Πύλου αλλά και η αποκάλυψη, ότι το λιμενικό σώμα έριξε σκοινιά προκειμένου να ρυμουλκύσει το σαπιοκάραβο, εγείρει ερωτήματα γράφει σε σημερινό της δημοσίευμα η γαλλική Le Monde. H γαλλική εφημερίδα βάζει ξανά στη σειρά τα xρονικά στοιχεία που προηγήθηκαν του ναυαγίου και οδήγησαν σε ένα από τα πιο πολύνεκρα ναυάγια στην θάλασσα της Μεσογείου.
Πίσω από τα κάγκελα στο φρουρούμενο στρατόπεδο της Μαλακάσας, βόρεια της Αθήνας, οι 104 επιζώντες του ναυαγίου, που σημειώθηκε τη νύχτα της 13ης προς 14η Ιουνίου στα ανοιχτά της Πελοποννήσου, λέγεται ότι έλαβαν εντολή να μην μιλήσουν για τις συνθήκες της καταστροφής, γράφει η Monde.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία αρκετών από αυτούς, οι ελληνικές αρχές φέρεται να επικαλέστηκαν τη «μυστικότητα» της έρευνας, που διατάχθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας την επομένη της τραγωδίας, προκειμένου να ρίξει φως στην τραγωδία που στοίχισε τη ζωή σε εκατοντάδες ανθρώπους που έφυγαν από τη Λιβύη για να φτάσουν Ιταλία. Εδώ και αρκετές μέρες, ωστόσο, πληθαίνουν τα ερωτήματα για την ολιγωρία επέμβασης της ελληνικής ακτοφυλακής και για τα αίτια της ανατροπής της μηχανότρατας, το όνομα της οποίας παραμένει, μέχρι σήμερα, άγνωστο.
Η Monde, επικοινώνησε με τον Χασάν (δεν είναι το πραγματικό του όνομα), έναν Σύρο επιζόντα του ναυαγίου που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, και μίλησε για το ταξίδι «μέσα από την κόλαση». «Όταν πήρα το πλοίο για τη Λιβύη, δεν ήξερα ότι θα ήμασταν τόσοι πολλοί… Στο κατάστρωμα, όπου βρισκόμουν, ήμασταν περίπου 200 άτομα. Ήμασταν ο ένας πάνω στον άλλο και μετά από λίγες μέρες δεν είχαμε άλλο νερό ή φαγητό. Δύο άνδρες πέθαναν από δίψα κατά τη διάρκεια της διέλευσης», είπε.
Ο νεαρός θυμάται δύο εμπορικά σκάφη που τους πλησίασαν: «Το πρώτο μας έδωσε μπουκάλια νερό. Ζητήσαμε βοήθεια από το δεύτερο πλήρωμα, αλλά έφυγαν αρκετά γρήγορα, λέγοντάς μας ότι δεν μπορούσαν να μας βοηθήσουν, ότι έπρεπε να περιμένουμε τους λιμενικούς. Η μπλε τράτα στην οποία επέβαιναν οι μετανάστες είχε προβλήματα με τον κινητήρα. «Κάποια στιγμή δεν προχωρούσαμε πια και θέλαμε να έρθουν οι λιμενικοί, Έλληνες ή Ιταλοί, δεν μας ένοιαζε, αρκεί να μας σώσουν», λέει.
Όταν η ελληνική ακτοφυλακή πλησίασε το πλοίο, ο Χασάν επιβεβαιώνει τις δηλώσεις και άλλων επιζώντων που διέρρευσαν σε πολλά ελληνικά μέσα ενημέρωσης, ότι πέταξαν σχοινιά δύο φορές προς το σκάφος τους για να το ρυμουλκήσουν. Την πρώτη φορά το σκοινί έπεσε. Τη δεύτερη φορά, «το σκάφος κύλησε από αριστερά προς τα δεξιά και μετά βυθίστηκε μετά από παρέμβασή τους», επιμένει ο Χασάν, ο οποίος κολύμπησε για σχεδόν δύο ώρες προτού μεταφερθεί σε ασφαλές σκάφος με ταχύπλοο από τις ελληνικές Αρχές. «Δεν ξέρω αν ήθελαν να μας σπρώξουν πίσω στην Ιταλία ή να μας πάνε στην Ελλάδα, αλλά, δεδομένης της στάσης τους, δεν είχα την εντύπωση ότι ήθελαν να μας σώσουν», συνεχίζει.
Δραματική η κατάσταση στο πλοίο
Ένας άλλος Σύρος επιζών, η μαρτυρία του οποίου δημοσιεύθηκε στην «Καθημερινή» αναφέρει: «Τη δεύτερη φορά που μας έδεσαν, νιώσαμε πως μας απωθούν και το πλοίο έγειρε. Τους φωνάζαμε να σταματήσουν αλλά δεν το έκαναν». Η ίδια αυτή εκδοχή, σημειώνει η Monde, αναφέρθηκε και από άλλους επιζώντες τόσο στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα όσο και στον πρώην βουλευτή του ΜέΡΑ25, Κρίτωνα Αρσένη, κατά την επίσκεψή τους στν Καλαμάτα την επομένη της τραγωδίας.
Ο Σαμίρ, ένας Κούρδος 20 ετών, από τον οποίο πήρε συνέντευξη και η Le Monde, δεν θέλει να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες για τη σειρά των γεγονότων, αλλά λέει δυνατά: «Είναι αδύνατο να μείνω στην Ελλάδα! Είμαι έτοιμος να κάνω τα πάντα για να φύγω από αυτή τη χώρα των δολοφόνων! Είπε επίσης ότι έμεινε «τουλάχιστον μια ώρα στο νερό, χωρίς σωσίβιο», πριν τελικά τον περισυλλέξουν οι λιμενικοί.
Και συνεχίζει η Le Monde:
Αφού αρχικά απέκρυψε τη χρήση σκοινιών, ο εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης, Ηλίας Σιακαντάρης, παραδέχτηκε την Παρασκευή 16 Ιουνίου ότι «χρησιμοποιήθηκε σχοινί για λίγα λεπτά από το λιμενικό για να «πλησιάσει» τη γαλάζια τράτα.
Οι τελευταίοι αρκέστηκαν να ισχυριστούν ότι παρέμειναν σε απόσταση μέχρι τις 10:40 μ.μ., στη συνέχεια, ενημερώθηκαν από έναν επιβάτη για βλάβη του κινητήρα. Στη συνέχεια, «θα προσπαθούσαν να πλησιάσουν το σκάφος για να εκτιμήσουν το πρόβλημα». Στις 11:04 μ.μ., φέρεται να «πήρε μια κλίση στα δεξιά, μετά μια απότομη κλίση προς τα αριστερά, μετά μια ακόμη στα δεξιά τόσο μεγάλη που προκάλεσε την ανατροπή του αλιευτικού σκάφους», σύμφωνα με το δελτίο τύπου του λιμενικού σώματος.
Αρκετοί εμπειρογνώμονες που ρωτήθηκαν για τη χρηση σκοινιού από το ελληνικό λιμενικό σώμα συνηγορούν στο εξής: «Η ρυμούλκηση ενός σκάφους δεν είναι μια συνηθισμένη πρακτική διάσωσης, ειδικά αν είναι σκάφος χαμηλής ευστάθειας, και γεμάτο κόσμο» υπογραμμίζει ο Βιτόριο Αλεσάντρο, πρώην εκπρόσωπος της ιταλικής ακτοφυλακής, τώρα συνταξιούχος, στο γαλλικό μέσο.
«Η ρυμούλκηση με σχοινί πιθανότατα θα επηρεάσει τη σταθερότητα και την άνωση οποιουδήποτε σκάφους», λέει ο Juan Matias Gil, επικεφαλής έρευνας και διάσωσης στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. «Ένα σκάφος σαν αυτό είναι έτοιμο να ανατραπεί ανά πάσα στιγμή. Το απόλυτο επείγον είναι να στείλουμε σημαδούρες, σωσίβια και να καθησυχάσουμε τους ανθρώπους με εντολή να αποφεύγουν τις μετακινήσεις, όχι να τους ρυμουλκούν, αναφέρει ακόμα ο François Thomas, πρόεδρος της ΜΚΟ SOS Méditerranée.
Στη συνέχεια η Le Monde, βάζει για ακόμα μια φορά στη σειρά τα χρονικά σημεία που προηγήθηκαν της βύθισης. Στις 7:30 π.μ. στις 13 Ιουνίου, την παρουσία του σκάφους στη Μεσόγειο αποκάλυψε η ιταλομαροκινή ακτιβίστρια Nawal Soufi.
«Διαχειρίζομαι το SOS ενός σκάφους 750 ατόμων που έρχεται από τη Λιβύη (…) . Οι άνθρωποι στο πλοίο (…) δεν έχουν άλλο νερό μετά από τέσσερις ημέρες πλοήγησης», έγραψε στα κοινωνικά δίκτυα. Γύρω στις 08:15 δημοσίευσε τις συντεταγμένες του πλοίου, που ελήφθησαν μέσω δορυφορικού τηλεφώνου, και διευκρίνισε: «Δραματική κατάσταση στο πλοίο. Χρειάζονται άμεση βοήθεια. »Ταυτόχρονα, οι Έλληνες δηλώνουν ότι ενημερώνονται για την κατάσταση μέσω του Κέντρου Συντονισμού Διάσωσης (MRCC) της Ρώμης.
Στις αρχές Ιουνίου, μια τράτα έφυγε από το Τουμπρούκ για να προσπαθήσει να φτάσει στην Ιταλία. Μετά από 500 χλμ πλοήγησης και 450 χλμ από την Ιταλία, το σκάφος ανατράπηκε. Οι πιο πρόσφατες συντεταγμένες του εμφανίζονται εδώ, επιτρέποντας την παρακολούθηση του σκάφους μεταξύ 7:43 π.μ. και 4:40 μ.μ. (καθολική ώρα) στις 13 Ιουνίου. Αυτά τα δεδομένα προέρχονται από το Lucky Sailor, το Greek MRCC, την οργάνωση AlarmPhone και τη Nawal Soufi καθώς και από δορυφορικές εικόνες.
Στις 9:45 π.μ., αεροσκάφος της ευρωπαϊκής υπηρεσίας συνοριοφυλακής Frontex πέταξε πάνω από το σκάφος και, σύμφωνα με αυτήν, μετέδωσε αμέσως εικόνες και πληροφορίες στους Έλληνες, ενώ «το πλοίο ήταν υπερφορτωμένο και έπλεε με χαμηλή ταχύτητα».
Αντιφάσεις
Ωστόσο, μόλις στις 10:50, σχεδόν τρεις ώρες μετά την αναφορά του σκάφους, ένα ελικόπτερο της ελληνικής ακτοφυλακής απογειώθηκε από το νησί της Λέσβου, σχεδόν 600 χιλιόμετρα μακριά. . Χρειάζεται τουλάχιστον 1 ώρα και 45 λεπτά για να φτάσει στην τράτα. Φτάνοντας στην περιοχή, τότε θα δει έναν τεράστιο αριθμό ανθρώπων στο κατάστρωμα του πλοίου, σημειώνει η Monde.
Στις 9:47 UTC στις 13 Ιουνίου 2023, ένα αεροπλάνο της Frontex εντόπισε την κατάμεστη τράτα περίπου εκατό χιλιόμετρα από τις ελληνικές ακτές. Επίσης, σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, τα εμπορικά σκάφη που δραστηριοποιούνται στην περιοχή «ενημερώθηκαν αμέσως (…) και τους ζητήθηκε να αλλάξουν πορεία» για να προσεγγίσουν τη μηχανότρατα. To πρώτο, το Lucky-Sailor, επιβεβαιώνει ότι έλαβε αυτές τις οδηγίες, αλλά στις 2:10 μ.μ., δηλαδή περίπου μιάμιση ώρα μετά την ώρα που υποδεικνύουν οι ελληνικές αρχές.
Το βυτιοφόρο έφτασε κοντά στην μπλε τράτα γύρω στις 2:50 μ.μ. και είπε ότι συμμορφώθηκε με το αίτημα του ελληνικού κέντρου διάσωσης: «να παρέχει τροφή και νερό». Το δεύτερο δεξαμενόπλοιο που κινητοποιήθηκε, το Faithful-Warrior, έλαβε παρόμοιες οδηγίες, σύμφωνα με ακρόαση από τον καπετάνιο του που δημοσιεύτηκε στον ελληνικό Τύπο: «πλησιάστε το σκάφος για να παράσχετε τροφή, νερό και καύσιμα».
Περίμενε άραγε το ελληνικό κέντρο διάσωσης οι μετανάστες να συνεχίσουν την πορεία τους; αναρωτιέται η Monde.
Kαταγγελία
Ο ειδικός απεσταλμένος του Γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στην Κεντρική Μεσόγειο, Vincent Cochetel καταγγέλλει μια «ευρεία πρακτική μεταξύ των παράκτιων κρατών όπως η Ελλάδα, η οποία συνίσταται στο να σπρώχνουν τα σκάφη προς την ιταλική ζώνη διάσωσης, ακόμη κι αν τους παρέχουν καύσιμα, σωσίβια ή τρόφιμα». Σύμφωνα με τις συντεταγμένες που ελήφθησαν καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, η μπλε τράτα έπλεε με μέση ταχύτητα 5-6 χιλιομέτρων την ώρα, τέσσερις μέρες για να φτάσει στην Ιταλία.
Για σχεδόν πέντε ώρες, τα εμπορικά πλοία Lucky-Sailor και στη συνέχεια το Faithful-Warrior έκαναν ελιγμούς για να πλησιάσουν και να ανεφοδιάσουν το σκάφος με καύσιμα. «Μερικοί [από τους επιβάτες] ήταν απρόθυμοι να λάβουν βοήθεια, έκαναν χειρονομίες για να μας πουν να φύγουμε και είπαν ότι ήθελαν να πάνε στην Ιταλία, κατέθεσε ο κυβερνήτης του Lucky-Sailor. Τελικά συμφώνησαν να λάβουν φαγητό και νερό. Ο καπετάνιος του Faithful-Warrior από πλευράς του περιγράφει την «αρνητική στάση του καπετάνιου της τράτας και την άρνησή του να συνεργαστεί για να λάβει βοήθεια». Οι επιβάτες λέγεται επίσης ότι πέταξαν τρόφιμα που μόλις είχαν παρασχεθεί στο νερό.
Η Ελληνική Ακτοφυλακή ισχυρίζεται επίσης ότι είχε, «μεταξύ 12:30 μ.μ. και 6 μ.μ.» , «επαναλαμβανόμενες επικοινωνίες με τη μηχανότρατα μέσω δορυφορικού τηλεφώνου. Επαναλάμβαναν συνεχώς ότι ήθελαν να ταξιδέψουν στην Ιταλία και δεν ήθελαν βοήθεια από την Ελλάδα.
Κάτι το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τα ηχητικά μηνύματα της Alarm Phone και τις πληροφορίες της Ναουάλ Σουφί, οι οποίοι επικοινωνούσαν με τους επιβαίνοντες στο σκάφος από τις 7 το πρωί έως τις 10 το βράδυ της Τρίτης. Σύμφωνα με τους ίδιους, οι τελευταίοι δήλωσαν «σε μεγάλη αγωνία» και ζήτησαν «άμεση βοήθεια (…), από οποιοδήποτε». Τουλάχιστον τέσσερις φορές, οι επιβαίνοντες του σκάφους τους κοινοποίησαν το στίγμα τους, γράφει το γαλλικό μέσο.
Στις 13 Ιουνίου 2023, ημέρα Τρίτη στο τέλος της ημέρας, ένα μέλος του πληρώματος του Lucky Sailor τράβηξε βίντεο τη μηχανότρατα, λίγες ώρες πριν ανατραπεί.
Γύρω στις 6:30 μ.μ., το Lucky-Sailor έλαβε εξουσιοδότηση από το ελληνικό MRCC να συνεχίσει το ταξίδι του. Δεκαπέντε λεπτά αργότερα, το Faithful-Warrior διαβεβαιώνει ότι «ο καπετάνιος του ενημέρωσε το κέντρο διάσωσης ότι το σκάφος ήταν επικίνδυνα μπλοκαρισμένο, λόγω συνωστισμού των ανθρώπων στο κατάστρωμα».
Σε ένα βίντεο που τραβήχτηκε από το Lucky-Sailor στο τέλος του απογεύματος, είναι πιθανό να δείτε τη μηχανότρατα να γέρνει ήδη επικίνδυνα. Tότε, το Faithful Warrior καλείται να περιμένει ενώ απομακρύνεται περίπου δέκα χιλιόμετρα από την τράτα. Σύμφωνα με τον κυβερνήτη του, «την ίδια ώρα έφτασε κοντά και ένα σκάφος της ελληνικής ακτοφυλακής».
Στις 9.18 μ.μ., το δεξαμενόπλοιο πήρε εντολή επίσης από το MRCC να απομακρυνθεί και να συνεχίσει το ταξίδι του. Ως εκ τούτου, μόνο το ελληνικό λιμενικό παραμένει παρόν. Κανένας άλλος αυτόπτης μάρτυρας ή κανένα στοιχείο θαλάσσιας παρακολούθησης δεν μπορεί να δώσει πληροφορίες για τη μιάμιση ώρα που μεσολάβησε μέχρι την ανατροπή του σκάφους, γύρω δηλαδή στις 11 μ.μ.
Μεταξύ 3 μ.μ. και 9 μ.μ., μόνο η ελληνική ακτοφυλακή, των οποίων τα πλοία δεν μπορούν να εντοπιστούν διαδικτυακά, παραμένουν παρόντες μέχρι τη βύθιση.
Γύρω στις 11:30 μ.μ., τα θαλάσσια δεδομένα παρακολούθησης έδειξαν ότι οκτώ εμπορικά πλοία άλλαζαν πορεία και συγκλίνουν προς τη βύθιση. Θα προσπαθήσουν, για δώδεκα ώρες, να σώσουν μετανάστες που έχουν πέσει στο νερό. Οκτώ ημέρες αργότερα, η ελληνική ακτοφυλακή και το πολεμικό ναυτικό συνεχίζουν τις έρευνες στην περιοχή, έχοντας διασώσει 104 ανθρώπους και ανασύρει 82 πτώματα. Περισσότεροι από 500 αναζητούνται ακόμη, καταλήγει η Le Monde.
