Συνέντευξη στον Διονύσιο Καλιντέρη
Με την τρανς δημιουργό ντοκιμαντέρ, ραδιοφωνική παραγωγό, πρώην σεξεργάτρια και άλλοτε εκδότρια του περιοδικού «Κράξιμο» είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε στο “Κοσμοδρόμιο πριν από δύο χρόνια, εν μέσω πανδημικών μέτρων αλλά και εορτασμών για τα διακόσια χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Όμως η πρόσφατη συγκυρία έφερε την Πάολα Ρεβενιώτη και πάλι στο προσκήνιο, ως τη μοναδική τρανς υποψήφια βουλευτίνα των εκλογών του περασμένου μήνα, αλλά και αυτών που ακολουθούν μεθαύριο. Η δημιουργός της ταινίας «Πικροδάφνες» και της εκπομπής «Παρλαφούσι» είναι, αυτή τη φορά, δεύτερη στη λίστα Επικρατείας του «ΜέΡΑ25-Συμμαχία για τη Ρήξη» και το γεγονός ασφαλώς αξίζει να συζητηθεί.
Λες ότι το ΜέΡΑ25 ήταν το πρώτο κόμμα που έβαλε μια τρανς υποψήφια στα ψηφοδέλτιά του. Όμως εσύ η ίδια ήσουν υποψήφια και το 1989 με τους «Οικολόγους-Εναλλακτικούς».
Τότε δεν με κατέβασε κανένα κόμμα. Είχε γίνει μια ομοσπονδία οργανώσεων και συμμετείχαμε και εμείς ως ομάδα του περιοδικού «Κράξιμο». Παρόλο που στους «Οικολόγους-Εναλλακτικούς» δαγκώσανε τη γλώσσα τους οι μισοί (μόνο κάτι αντεξουσιαστές σαν τον Πρωτοψάλτη και οι Ρηξάδες με στηρίξανε, για δικούς τους λόγους), ήταν υποχρεωμένοι ως ομοσπονδία να με βάλουν στο ψηφοδέλτιο. Όλοι αυτοί που μετά βγήκαν ευρωβουλευτές και τα τοιαύτα με αντιμετώπισαν ρατσιστικά και περιφρονητικά, με αποτέλεσμα στις επόμενες εκλογές να μην ξανακατέβω.
Τι σε είχε κάνει να συμμετάσχεις σε εκλογές; Τι αντιδράσεις υπήρξαν;
Ούτε που θυμάμαι μετά από τόσα χρόνια γιατί πήρα την απόφαση. Είχα γίνει εξώφυλλο στην «Ελεύθερη Ώρα»: «Ετοιμάζουν τραβεστί για τη Βουλή». Είχα γίνει θέμα συζήτησης στις δεξιές εφημερίδες, αλλά καμία αριστερή εφημερίδα δεν έγραψε τίποτε.
Είναι αλήθεια ότι είχες κάνει καθιστική διαμαρτυρία στο γραφείο του Σεραφείμ Φυντανίδη, τότε διευθυντή της «Ελευθεροτυπίας»;
Είχα πάει γιατί είχα εκνευριστεί. Είχε γίνει ένας φόνος τότε και είχαν γράψει με μεγάλα γράμματα στην εφημερίδα: «Συνελήφθη ο ομοφυλόφιλος δολοφόνος». Αλλά εγώ ήμουν στα ντουζένια μου και στην επαναστατικότητά μου την εποχή εκείνη. Και μη νομίζεις ότι υπήρχε κανένα κίνημα πια, είχε διαλυθεί και το ΑΚΟΕ. Με έσωζε όμως και το ότι ήμουν χαριτωμένη και τσαχπίνα – και ότι ανέτρεπα το στερεότυπο της «κουνιστής». Οπότε δεν ξέρανε πώς να με αντιμετωπίσουν. Νομίζανε δε ότι όλες οι τρανς ήταν σαν και μένα και μετά παίρνανε μια απογοήτευση, άμα τις γνωρίζανε.
Εμφανίσθηκα λοιπόν στα γραφεία της οδού Κολοκοτρώνη, δήθεν για να αφήσω περιοδικά. Ρώτησα «πού είναι το γραφείο του κ. Φυντανίδη;» και πήγα και ξάπλωσα ακριβώς απέξω, φωνάζοντας «δεν φεύγω από εδώ!». Προς τιμήν του, ο Φυντανίδης με δέχτηκε στο γραφείο και μου έδειξε που διάβαζε και το «Κράξιμο». Του είπα: «Την επόμενη φορά που θα γίνει έγκλημα, να γράψεις “Συνελήφθη ο ετεροφυλόφιλος δολοφόνος”». Και κόπηκε αυτό.
Ακόμη και για το τι έγραφε το λεξικό Τεγόπουλου-Φυτράκη στο λήμμα «ομοφυλοφιλία» («γενετήσια διαστροφή» κτλ.) πήγα πάλι και διαμαρτυρήθηκα και το αλλάξανε. Και άλλες εφημερίδες, ακόμη και δεξιές, σταμάτησαν να γράφουν «το τρίτο φύλο» και τέτοια, γιατί τους έπαιρνα στο τηλέφωνο ευγενικά και τους εξηγούσα. Θυμάμαι είχα πάρει τον Φώτη Σιούμπουρα. Σε αντίθεση με τους τωρινούς ακροδεξιούς υπήρχαν τότε δεξιοί με μεγαλύτερη κατανόηση.
Για κάποιον λόγο όλοι με παίρνανε στα σοβαρά! Τα θυμάμαι και γελάω με τον εαυτό μου.
Είχες πάει καλά στις εκλογές του ’89;
Νομίζω ότι είχα έρθει τέταρτη στην Α’ Αθηνών – και χωρίς καμία διαφήμιση. Με ψήφισαν τα Εξάρχεια.
Η πιάτσα της σεξεργασίας το είχε πάρει χαμπάρι;
Πρέπει να το είχαν πάρει χαμπάρι. Οι τρανς της εποχής εκείνης με θεωρούσαν λίγο εξωγήινη. Αυτές ήταν με τα στρας και τέτοια, με τα λαϊκά τραγούδια. Εγώ ήμουν της γενιάς του ροκ. Με λέγαν «η τρελή, η αναρχικιά». Αργότερα με αποδεχτήκανε.
Γιατί δέχθηκες το 2019 να εμπλακείς ξανά;
Όταν μου κάνανε την πρόταση από το ΜέΡΑ25, το σκέφτηκα ψύχραιμα. Και κατέληξα ότι αυτό έκανα σε όλη τη ζωή μου: πολιτική. Και το έκανα γιατί όταν όλη η κοινωνία σε θέλει να είσαι περιθώριο, σκουπίδι και πουτάνα, έπρεπε κάθε μέρα να αποδεικνύεις ότι δεν είσαι αυτό. Πηγαίναμε στα εστιατόρια και δεν μας αφήνανε να μπούμε μέσα. Ήμασταν στο έλεος του κάθε αστυνομικού που από τις 12 το μεσημέρι, που βγαίναμε για καφέ, μας παίρναν για εξακρίβωση, μόνο και μόνο για να κάνουνε πλάκα. Αυτά τα γλίτωσα από ένα σημείο και μετά, γιατί με φοβήθηκε το μάτι τους. Το «Κράξιμο» έκανε τη δουλειά του.
Τι διαφορά θα έκανε το να έμπαινες στη Βουλή;
Δεν βλέπω γιατί να μην είμαι στη Βουλή. Οι άλλοι είναι καλύτεροι από μένανε, δηλαδή; Η διαφορά θα ήταν ότι μπαίνει ένας άνθρωπος που ξέρει καλά την Αθήνα, νύχτα-μέρα, μέσα-έξω. Ξέρω πολύ καλά πώς λειτουργεί αυτή η κοινωνία, τι αδικίες υπάρχουν, τι σημαίνει να μένεις χωρίς δουλειά, να μην έχεις προνόμια – τα έχω φάει στο πετσί μου αυτά τα πράγματα. Δεν είναι από φιλοδοξία λοιπόν, αλλά το βλέπω σαν μια πορεία ζωής: από την παρουσία μου στη Βουλή θα άλλαζαν αναγκαστικά πολλά πράγματα. Και θα με φάνε στη μάπα τους! Οι δεξιοί θα πάθουνε κολούμπρα, οι αριστεροί πιο κολούμπρα. Γιατί οι δεξιοί, μην νομίζεις, άμα καταλάβουν ότι μία τρανς μπορεί να βοηθήσει τον καπιταλισμό, και υπουργό θα την κάνουνε, δεν θα διστάσουν! Τους αριστερούς είναι που τους τρώει η συντηρητικούρα…
Το 2019 ο Βαρουφάκης σε πήρε μαζί του στην ορκωμοσία της νέας Βουλής. Πώς το σχολιάζεις;
Έδειξε συνέπεια. Έδειξε ότι δεν είχε δόλο, όταν με έβαλε υποψήφια. Έδωσε και το στίγμα του ΜέΡΑ25 με αυτό τον τρόπο.
Θα μπορούσες να είσαι σε άλλο κόμμα;
Όχι… όχι. Γιατί, όσο και να προσπαθώ να γίνω πιο συντηρητική με τα χρόνια, δεν τα καταφέρνω. Είναι στη φύση μου να τα λέω ελεύθερα. Άρα δεν θα μπορούσα να κάνω πολλούς συμβιβασμούς.
Τι έχεις να πεις για τις δηλώσεις Κουτσούμπα περί γκέι γάμου;
Είναι σαν να μας λέει: «Μη γαμηθείτε, πριν πέσει ο καπιταλισμός πρώτα». Μερικοί άνθρωποι δεν λένε να ξεκολλήσουν από το παρελθόν. Και εγώ κατά του γάμου είμαι. Αλλά αυτός έχει το προνόμιο να μπορεί να παντρευτεί, ενώ σε εμένα το αρνιέται. Ας μου δώσουν τα δικαιώματα που έχουν και οι υπόλοιποι και μετά ας τα αμφισβητήσουμε.
Με ποιους βουλευτές θα ήθελες να αντιπαρατεθείς;
Με πολλούς. Κυρίως με τους ακροδεξιούς. Τις προάλλες πήγα σε ένα κανάλι και εκεί που βαφόμασταν ήταν δίπλα ένας βουλευτής της ΝΔ. Τον αναγνώρισα και του είπα: «Γεια σας, μπορεί να είμαστε συνάδελφοι μεθαύριο». Ξεροκατάπιε και ούτε που μου μίλησε. Πρασίνισε και φαινόταν αυτό, παρόλο το μεϊκ-απ του.
Τι νομοθετήματα θα ήθελες να εισηγηθείς;
Πολλά θα ήθελα. Για την αποποινικοποίηση της χρήσης. Για την πρόνοια. Για τον αποκλεισμό ατόμων από την εργασία λόγω σεξουαλικής ταυτότητας. Για τη θέσπιση πλαφόν και επιδότησης στα νοίκια. Η υγιής κοινωνία φαίνεται από τη συμπεριφορά της στους αδύναμους.
Αν σε ρωτούσαν, όπως τον Βαρουφάκη στο ντιμπέιτ, για τυχόν απόβαση Τούρκων σε βραχονησίδα, τι θα απαντούσες;
Θα έπρεπε καταρχήν να επικοινωνήσουμε με τους συμμάχους μας και, αν χρειαστεί, να υπερασπιστούμε το έδαφος και στρατιωτικά, εφόσον έχουν εξαντληθεί οι άλλες λύσεις, γιατί η βραχονησίδα θα φέρει και κάτι άλλο παρακάτω. Αλλά το να καταλήξουμε σε πόλεμο για τρεις κατσίκες δεν είναι τρελό;
Τι πιστεύεις για την κατάσταση των ενόπλων δυνάμεων εσύ που υπήρξες και ναυτόπαις στη Σχολή Υπαξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού;
Από την εμπειρία που είχα στο Ναυτικό νομίζω ότι έχουμε έχουμε αξιόλογους ανθρώπους στο στράτευμα. Εγώ, ξέρεις, πιστεύω ότι τους πολέμους τους κερδίζουν οι άνθρωποι και όχι τα όπλα. Αντί για τις εξωφρενικές δαπάνες σε εξοπλισμούς, την καλύτερη άμυνα δίνει το να φροντίζεις τα δικαιώματα, την ευημερία και την εκπαίδευση των ανθρώπων, μονίμων και μη, των ενόπλων δυνάμεων.
Πώς βλέπεις τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;
Οι Τούρκοι σε μερικά σημεία είναι πιο πολυπολιτισμικοί από εμάς, έχουν παράδοση σε αυτό. Και να σου πω κάτι που σκέφτομαι τώρα; Πότε μας επιτέθηκε η Τουρκία στα διακόσια χρόνια που υπάρχει νεοελληνικό κράτος; Ακόμη και στην Κύπρο εμείς κάναμε την αρχή. Οι Οθωμανοί ήταν ανεκτικοί σε θέματα γλώσσας, θρησκείας, κτλ. Φαντάζεσαι να είχαν κυριαρχήσει οι Δυτικοί; Τώρα θα μιλάγαμε Λατινικά και θα είχαμε κάναν Πάπα.
Οι Βούλγαροι, απ’ ό,τι έχω διαβάσει, μας έκαναν πολύ χειρότερα από τους Τούρκους. Γιατί δεν έχουμε αντιπαλότητα με τους Βούλγαρους, που και με τους Γερμανούς συνεργαστήκανε και τη Θράκη θέλανε να πάρουνε και τόσους Έλληνες Εβραίους απελάσανε και τόσους πολέμους ξεκινήσανε; Κακώς δεν έχουμε καλές σχέσεις με τους Τούρκους: έχουμε περισσότερα κοινά με αυτούς παρά με τους Φραγκολεβαντίνους. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο. Όλη αυτή η ένταση είναι κατασκευασμένη, νομίζω.
