Το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας αποφάσισε υπέρ των δικαιωμάτων των αυτόχθονων σε μια υπόθεση ορόσημο που στάθμιζε τη συνταγματικότητα της θέσπισης ενός χρονικού περιθωρίου για την υποβολή αξιώσεων σε προγονικές γαίες.
Εννέα από τους 11 δικαστές του δικαστηρίου ψήφισαν να καταργήσουν αυτό που ονομάζεται επιχείρημα «marco temporal» ή «χρονικό πλαίσιο», μια νομική πολιτική που υποστηρίζεται από επιχειρήσεις και αγρότες που επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν τη γη των ιθαγενών.
Το «marco temporal» θα ανάγκαζε τις αυτόχθονες ομάδες να αποδείξουν ότι βρίσκονταν στην εν λόγω γη το 1988, όταν επικυρώθηκε το σημερινό σύνταγμα της Βραζιλίας, προκειμένου να διεκδικήσουν το δικαίωμα στην επικράτεια.
Αλλά αυτό το επιχείρημα αντιμετώπισε ευρεία κριτική από αυτόχθονες πληθυσμούς, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ακόμη και ειδικούς στα Ηνωμένα Έθνη, οι οποίοι υποστήριξαν ότι θα μπορούσε να «νομιμοποιήσει την κλοπή των εδαφών των αυτόχθονων».
Brazil’s SC has ruled in favour of Indigenous rights in a landmark case establishing a time limit for making claims to ancestral territory ⤵️ https://t.co/BCAyEWsxO3
— Al Jazeera English (@AJEnglish) September 22, 2023
Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου προαναγγέλθηκε ως νίκη για αυτές τις ομάδες, μερικές από τις οποίες μπήκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να γιορτάσουν.
«Σημαντική νίκη μετά από χρόνια αγώνα!», η ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων Survival International έγραψε στην πλατφόρμα X.
Οι αυτόχθονες λαοί της Βραζιλίας και οι σύμμαχοί τους σε όλο τον κόσμο γιορτάζουν μια ιστορική νίκη: το γενοκτονικό και καταστροφικό τέχνασμα των χρονικών ορίων απορρίφθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο!
Momentous victory after years of struggle! ✊
— Survival International (@Survival) September 21, 2023
The Indigenous peoples of Brazil and their allies around the world are celebrating a historic victory: the genocidal and catastrophic Time Limit Trick has been rejected by the Supreme Court!#MarcoTemporalNão pic.twitter.com/ri7yovTxCQ
Η απόφαση του δικαστηρίου θα βαρύνει πολύ το μέλλον του νομοσχεδίου 490 της Βραζιλίας, ενός νομοθετήματος που επιδιώκει να περιορίσει τις νέες διεκδικήσεις των αυτόχθονων, με την υποστήριξη του λόμπι των γεωργών.
Στις 30 Μαΐου, η Κάτω Βουλή του Κογκρέσου ενέκρινε το νομοσχέδιο με συντριπτική πλειοψηφία, με ψήφους 283 κατά 155 κατά, προκαλώντας διαμαρτυρίες, συμπεριλαμβανομένου αποκλεισμού των αυτοκινητοδρόμων.
Το νομοσχέδιο αντιμετωπίζει τώρα τη Γερουσία της Βραζιλίας, με την ψηφοφορία να αναμένεται την επόμενη εβδομάδα. Ήδη, η ομάδα των γεωργών στο Κογκρέσο έχει καταρρίψει την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου και ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει στην προώθηση του νομοσχεδίου 490 για ψήφιση.
«Θέλουμε νομική ασφάλεια για τους αγροτικούς παραγωγούς. Το Ανώτατο Δικαστήριο υποδαυλίζει τη βαρβαρότητα στην ύπαιθρο, την πλήρη νομική αβεβαιότητα», ανέφερε η κοινοβουλευτική ομάδα σε δήλωση.
Brazil supreme court rules in favor of Indigenous land rights in historic win https://t.co/8j6eHoHt9C
— Guardian World (@guardianworld) September 21, 2023
Στην Βραζιλία κατοικούν 1,6 εκατομμύρια αυτόχθονες, σύμφωνα με την τελευταία της απογραφή, και οι προγονικές εκτάσεις αποτελούν ουσιαστικό μέρος του πολιτισμού και της διαβίωσής τους.
Όμως, όπως εξήγησε η πλειοψηφία του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην απόφασή της, πολλοί ιθαγενείς είχαν εκτοπιστεί -και συνεχίζουν να εκτοπίζονται βίαια από την επικράτειά τους από εποίκους και επιχειρηματικά συμφέροντα.
Η υπόθεση προέκυψε από έναν τέτοιο εκτοπισμό στην πολιτεία Σάντα Καταρίνα. Εξωθημένοι από καπνοκαλλιεργητές, μέλη του λαού Xokleng έκαναν έκκληση στην πολιτειακή κυβέρνηση για βοήθεια για την ανάκτηση της γης τους. Η πολιτειακή κυβέρνηση τους είχε αρνηθεί, με την αιτιολογία ότι δεν βρίσκονταν εκεί το 1988.
